|
GELİR VERGİSİ KANUNUNUN 94.MADDESİNİN 6-B BENDİ UYARINCA 75.MADDENİN
2.FIKRASININ 4 NUMARALI BENDİNDE YAZILI MENKUL SERMAYE İRADI ÜZERİNDEN
YAPILACAK TEVKİFATIN HESAPLANMASINDA TEVKİFAT MATRAHINA DAHİL OLMAYAN
GELİR UNSURLARINA İSABET EDEN KURUMLAR VERGİSİNİN İNDİRİM KONUSU YAPI-
LAMAYACAĞINA İLİŞKİN BİR HÜKME YER VERİLMEDİĞİNDEN, YATIRIM İNDİRİMİNE
İSABET EDEN KURUMLAR VERGİSİNİN TEVKİFAT MATRAHINA EKLENMESİ SURETİYLE
TEVKİFAT MATRAHININ EKSİK BEYAN EDİLDİĞİNDEN SÖZ EDİLEREK BULUNAN MAT-
RAH ÜZERİNDEN YAPILAN KUSUR CEZALI GELİR (STOPAJ) VERGİSİ TARHİYATINDA
YASAL İSABET BULUNMADIĞI HK.
Davacı şirketin özel hesap dönemine geçişinden dolayı oluşan 1.1.1994-
30.6.1994 kıst hesap dönemine ilişkin olarak Ekim/1994 döneminde ver-
diği muhtasar beyannamesinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b
maddesi uyarınca ödenmesi gereken gelir (stopaj) vergisinin eksik he-
saplanıp beyan edilmesi nedeniyle bulunan fark matrah üzerinden adına
ikmalen salınan gelir (stopaj) vergisi ile bu vergiye bağlı olarak ke-
silen kusur cezasına karşı açılan davayı; uyuşmazlığın 3946 sayılı Ka-
nunun 16. maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 75. maddesinin 2. fıkra-
sına eklenen 4 numaralı bent uyarınca menkul sermaye iradının hesap-
lanmasında, şirketçe ödenen kurumlar vergisinin tamamının vergiye tabi
kurum kazancından indirilip indirilemeyeceğine ilişkin olduğu, davacı
tarafından anılan kanunun 75. maddesinin 2. fıkrasının 4 numaralı ben-
dinin yürürlük tarihinin 1.1.1995 olduğu, Ekim/1994 döneminde verilen
beyanname nedeniyle bu hükmün uygulanamayacağı, dolayısıyla kanunsuz
vergi ödendiği iddia edilmiş ise de, 3946 sayılı Kanunun 28. maddesi
ile Gelir Vergisi Kanununa eklenen Geçici 39.maddenin 3.bendinin (b)
alt bendine göre bu iddiaya itibar etme olanağının bulunmadığı, Gelir
Vergisi Kanununun 75/4. maddesine göre menkul sermaye iradının tespi-
tinde indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından hesap-
lanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısmın dikkate alınaca-
ğı, ancak, bu şekilde hesaplanan matrah üzerinden Gelir Vergisi Kanu-
nunun 94. maddesinin 6. bendinin (b) alt bendine göre yapılacak tevki-
fatın belirlenmesinde, tevkifat matrahına dahil olmayan gelir unsurla-
rına isabet eden Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesinin 6. bendi ge-
reğince kurumlar vergisinden müstesna tutulan fon ve ortaklıklara ait
katılma belgelerinden elde edilen kar paylarına isabet eden kurumlar
vergisinin (veya % 20 oranlı kurumlar vergisi) tevkifat matrahından
indirilmeyeceği, diğer bir ifade ile indirim ve istisnadan önceki ku-
rum kazancından mahsup edilebilecek kurumlar vergisinin, gelir vergisi
tevkifat matrahı içinde yer alan kazanç unsurlarına isabet eden kurum-
lar vergisi ile sınırlı kalacağı, bu nedenle menkul sermaye iradının
hesaplanmasında şirketin ödemiş olduğu kurumlar vergisinin tamamının
vergiye tabi kurum kazancından düşülemeyeceği, hesaplanan kurumlar
vergisinin ne kadarının vergiye tabi kurum kazancından düşüleceğinin
belirlenmesinde ise, kurum kazancından finansman fonunun düşülmesi so-
nucunda bulunan tutar içindeki orana göre hesaplanması ve yapılacak bu
hesaplama sırasında üzerinden kurumlar vergisi hesaplanmayan finansman
fonunun dikkate alınmaması gerektiği, yapılan açıklamalara göre üze-
rinden tevkifat hesaplanacak tutarın ... lira olarak hesaplandığı,
bu nedenle, şirketin menkul sermaye iradını ... lira eksik beyan etme-
si nedeniyle bulunan fark matrah üzerinden yapılan kusur cezalı gelir
(stopaj) vergisi tarhiyatında yasaya aykırılık görülmediği gerekçesiy-
le reddeden ... Vergi Mahkemesinin 18.3.1996 gün ve 1996/59 sayılı ka-
rarının; Gelir Vergisi Kanununun 75/4. maddesine göre menkul sermaye
iradının hesaplanmasında yatırım indirimine isabet eden kurumlar ver-
gisinin tevkifat matrahından düşülemeyeceği konusunda herhangi bir hü-
küm bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istemidir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 75. maddesinin ikinci fıkra-
sının 3946 sayılı Kanunla değişen 4. bendinde, "Kurumlar Vergisi Kanu-
nu uyarınca yıllık veya özel beyanname veren kurumların indirim ve is-
tisnalar (Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesinin 1 ve 6 numaralı
bentlerine göre kurumlar vergisinden müstesna tutulan kazançlar ile
yatırım indirimi tutarı hariç) düşülmeden önceki kurum kazancından he-
saplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısım" menkul serma-
ye iradı olarak tanımlanmış, aynı kanunun 94. maddesinin 6-b bendinde,
"dağıtılsın veya dağıtılmasın 75. maddenin ikinci fıkrasının 4 numara-
lı bendinde yazılı menkul sermaye iratlarından" vergi tevkifatı yapı-
lacağı öngörülmüştür.
Anılan kanun hükümlerinin incelenmesinden; indirim ve istisna-
lar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi
düşüldükten sonra kalan kısmın menkul sermaye iradı olduğu, ancak mad-
denin parantez içindeki hükmü uyarınca, Kurumlar Vergisi Kanununun
3946 sayılı Kanunla değişik 8. maddesinin 1 numaralı bendine göre ku-
rumlar vergisinden müstesna tutulan iştirak kazançları ile 6 numaralı
bendine göre müstesna tutulan yatırım fonları katılma belgeleriyle ya-
tırım ortaklıklarının hisse senetlerinin kar payları ve yatırım indi-
rimi tutarının menkul sermaye iradı kapsamına dahil edilmediği, menkul
sermaye iradının tespitinde, kurum kazancından yukarıda belirtilen e-
saslar çerçevesinde belirlenen istisnalar ve yatırım indirimi tutarıy-
la, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısmın dikkate
alınacağı ve bu hesaba göre bulunan matrahtan vergi tevkifatı yapıla-
cağı anlaşılmaktadır.
Olayda, Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin 6-b bendi uya-
rınca yapılacak tevkifatın hesaplanmasında, tevkifat matrahına dahil
olmayan yatırım indirimine isabet eden kurumlar vergisinin indirim ko-
nusu yapılamayacağı, indirim ve istisnalardan önceki kurum kazancından
indirilecek kurumlar vergisinin, gelir vergisi tevkifatı matrahı için-
de yer alan kazanç unsurlarına isabet eden kurumlar vergisi ile sınır-
lı olacağı belirtilerek bulunan fark matrah üzerinden ikmalen kusur
cezalı gelir(stopaj) vergisi tarhiyatı yapılmıştır.
Gelir Vergisi Kanununun sözü edilen maddesinde, menkul sermaye
iradı üzerinden yapılacak tevkifatın hesaplanmasında, tevkifat matra-
hına dahil olmayan gelir unsurlarına isabet eden kurumlar vergisinin
indirim konusu yapılamayacağına ilişkin bir hükme yer verilmediğinden,
yatırım indirimine isabet eden kurumlar vergisinin tevkifat matrahına
eklenmesi suretiyle tevkifat matrahının eksik beyan edildiğinden söz
edilerek bulunan fark matrah üzerinden yapılan kusur cezalı gelir
(stopaj) vergisi tarhiyatında yasal isabet bulunmamaktadır.
Kaldı ki, 50 seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin, ku-
rum kazancından indirilecek kurumlar vergisinin, gelir vergisi tevki-
fatı matrahı içinde yer alan kazanç unsurlarına isabet eden kurumlar
vergisi ile sınırlı olacağını öngören hükümlerin yer aldığı V/4-C bö-
lümü de bu şekildeki düzenlemede yasaya uygunluk bulunmadığı gerekçe-
siyle Danıştay Dördüncü Dairesinin 10.4.1996 gün ve 1996/1620 sayılı
kararı ile iptal edilmiş olup, karara yönelik temyiz başvurusu Vergi
Dava Daireleri Genel Kurulunca verilen 21.3.1997 gün ve 1997/169 sayı-
lı karar ile reddedilmiştir.
Bu bakımdan vergi mahkemesince aksi yolda verilen kararda huku-
ka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle zon Vergi Mahkemesinin 18.3.1996 gün ve
1996/59 sayılı kararının bozulmasına, karar verildi.
A Y R I Ş I K O Y
1.1.1994-30.6.1994 dönemine ilişkin olarak Ekim/1994 itibariyle
verilen beyanname uyarınca ve Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b maddesi
ile 75.maddesi 2. fıkrası 4.bendinden hareketle hesaplanacak olan men-
kul sermaye iradına 1994 takvim yılında yürürlükte bulunan hükümlerin
uygulanması zorunludur.
Kanunun yukarıda değinilen 75.maddesi 2.fıkrası 4.bendinde yer
alan ve 1.1.1995 tarihine kadar da yürürlükte bulunan hükmünde sadece
dar mükellefiyete tabi kurumlar yükümlü tutulmuş olduğundan mükellef
kurum adına 1994 vergilendirme dönemi için bu madde uyarınca menkul
sermaye iradı hesaplanamayacaktır.
Açıklanan nedenlerle davacı kurumun 1994 takvim yılı geliri o-
lan 1.1.1994-30.6.1994 dönemine ilişkin geliri anılan hükümler uya-
rınca tevkifata tabi tutulamayacağından temyiz konusu mahkeme kararı-
nın bu gerekçe ile bozulmasına karar verilmesi gerektiği görüşü ile
kararın gerekçesine katılmıyorum.
(MT/ES)
(DAN-DER; SAYI:96)
|