|
BORSAYA KAYITLI, ZİRAİ ÜRÜN ALIMLARINDA TEVKİF EDİLEN VERGİLERİN ÖDEN-
MEMESİ HALİNDE 213 SAYILI VERGİ USUL KANUNUN 11.MADDESİ VE 164 SERİ
NOLU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ UYARINCA, BORSA TÜZEL KİŞİLİĞİ VE YÖ-
NETİCİLERİNİN, ÖDENMEYEN STOPAJ VERGİLERİNDEN, MÜTESELSİLEN SORUMLU
TUTULAMAYACAĞI HK.
Çorum vergi dairesinin mükellefi Olan Osman Yıldız'ın 1992 takvim yı-
lında Tokat Ticaret Borsasında tescil ettirdiği zirai ürün alımlarına
ait gelir (stopaj) vergisinin ödenmemiş olması nedeniyle ödenmeyen ver
gi, gecikme faizi, kaçakçılık cezası ve gecikme zammının 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun 11.maddesi ve 164 seri no'lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği uyarınca müteselsil sorumlu sıfatıyle Tokat Ticaret Borsası ve
yöneticilerinden tahsili için tanzim ve tebliğ edilen ödeme emrine kar
şı açılan davayı; istenilen kamu alacağının dayanağını vergi tekniği
raporunun teşkil ettiği, sözkonusu raporda, Çorum vergi dairesi mükel-
lefi olan Osman Yıldız tarafından, Tokat Ticaret Borsası aracılığı ile
tescil edilen zirai ürün alımlarına ait gelir (stopaj) vergisinin öden
mediği, Tokat Ticaret Borsası yetkililerinin zirai ürün alımlarına ait
muhtasar beyannamenin mükellefin bağlı olduğu Çorum vergi dairesine ve
rilip verilmediği buna ait stopaj vergisinin ödenip ödenmediği hususla
rı araştırılmadan tescil işlemi yaptıkları, ödenmeyen vergi, gecikme
faizi, kaçakçılık cezası ve gecikme zammının 213 sayılı Vergi Usul Ka-
nununun 11.maddesi ve 164 seri no'lu Gelir Vergisi Genel Tebliğine gö-
re "müteselsil sorumluluk esası nazara alınarak" Tokat Ticaret Borsası
Tüzel kişiliğinden ve yöneticilerinden tahsil edilmesi gerektiğinin
tespit edildiği anlaşılmakta olup, vadesinde ödenmeyerek kesinleşen
amme alacağının ödenmemesinden adı geçen Borsa ve yöneticileri mütesel
silen sorumlu olduklarından, dava dilekçesindeki iddiaların düzenlenen
ödeme emrini kusurlandıracak nitelikte görülmediği gerekçesiyle redde-
den Çorum Vergi Mahkemesinin 2.3.1994 gün ve 1994/17 sayılı kararının,
amme alacağının tahsil aşamasına gelmeden önce taraflarına ihbarname
ile tebliğ edilmediği, bu sebeple ortada kesinleşmiş amme alacağı bu-
lunmadığı, kaldı ki böyle bir borçları da olmadığı ileri sürülerek bo-
zulması istemidir.
Uyuşmazlık, Borsaya tescil ettirilen zirai ürün alımlarına ait gelir
(stopaj) vergisinin, alım satıma taraf olan kişilerce ödenmemesi üzeri
ne 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 11.maddesine 3418 sayılı kanunun
30.maddesiyle eklenen fıkra hükmünün verdiği yetkiye dayanılarak Mali-
ye Bakanlığınca yayımlanan 164 seri no'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği-
nin 4.maddesine göre, Borsa Tüzel kişiliği ile yöneticilerinin mütesel
silen sorumlu tutulup, tutulamayacağı, dolayısıyla Borsa tüzel kişili-
ği ve yöneticileri adına ödeme emri düzenlenip düzenlenemeyeceği husus
larından, kaynaklanmaktadır.
6183 sayılı yasanın 55.maddesinde, Amme alacağını vadesinde ödemeyen-
lere 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmala
rı lüzumunun bir ödeme emri ile tebliğ olunacağı hükme bağlanmış, aynı
yasanın 58.maddesinde de, "kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın,
böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradı-
ğı hakkında tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde alacaklı tahsil
dairesien ait itaraz işlerine bakan vergi mahkemesi nezdinde dava aça-
bileceği hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 11.maddesine 3418 sayılı
kanunun 30.maddesiyle eklenen fıkra ile, zirai ürünlerin satışı dolayı
sıyla yapılacak vergi tevkifatının hangi safhada yapılacağını her bir
ürün için ayrı ayrı belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmış olup
bu yetkiye istinaden Maliye bakanlığınca düzenlenerek yürürlüğe konu-
lan 164 seri No'lu Gelir Vergisi Tebliğinin 4.maddesinde yer alan
"5590 sayılı kanuna göre kurulmuş olan Ticaret Borsalarında Borsada iş
lem gören zirai ürünlerin tescil ettirilerek çifçi dışındaki kişi ve
kuruluşlardan satın alınması halinde, Borsada tescil ettirilerek satın
alınan zirai ürünler için, satın alanların müteselsil sorumluluğu bu-
lunmamaktadır. Borsada tescil ettirilerek, çiftçilerden satın alınan
zirai ürün bedelleri üzerinden tevkif edilerek vergi dairelerine öden-
mesi gereken vergiden, Borsalar, yöneticileri ve zirai ürünü satın
alanlar müteselsilen sorumlu olacaklardır" hükmü Danıştay Dördüncü dai
resinin 1995/5799 sayılı kararı ile iptal edilmiş bulunmaktadır.
Bu durumda; davacı ticaret borsası Başkanlığının, borsaya tescil edi-
len zirai ürün alınmalarına ait tevkif edilen vergilerin ödenmemesin-
den dolayı müteselsilen sorumlu tutulmasına olanak bulunmadığı gibi,
ortada borsa adına kesinleşmiş bir amme alacağının varlığından da söz
edilemeyeceğinden, davacı borsa adına düzenlenen ödeme emrini onayan
vergi mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesinin ka
rarının bozulmasına karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:92) BŞ/ES
|