|
1- İNCELEMENİN İŞYERİNDE YAPILMASI TEMEL KURAL OLDUĞUNDAN, DEFTER VE
BELGELERİN BİR YAZI İLE İSTENMESİ VE İBRAZ EDİLMEMESİ HALİNDE RE'SEN
TAKDİR NEDENİNİN VARLIĞINDAN BAHSEDİLEMEYECEĞİ,
2- VERGİLENDİRME DÖNEMİ SONA ERMEDEN DEFTER VE BELGELERİN İSTENİLMESİ
VE İBRAZ EDİLMEMESİ HALİNDE DE DÖNEM KAZANCININ TAKDİRİ YOLUNA GİDİLE-
MEYECEĞİ HK.
Davacı şirketin 1996 yılına ilişkin defter ve belgelerini incelemeye
ibraz etmemesi nedeniyle adına re'sen takdir olunan matrah üzerinden
kurumlar vergisi salınıp,fon payı hesaplanmış, kaçakçılık cezası ke-
silmiştir. ... Vergi Mahkemesi ... günlü ve ... sayılı kararıyla; 213
sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 30 uncu maddesinde,re'sen vergi tarhının
tanımlandığı, maddenin 3 üncü bendinde bu kanuna göre tutulması mecbu-
ri olan defterlerin hepsi veya bir kısmı vergi incelemesi yapmaya yet-
kili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmezse vergi matrahının
tamamen veya kısmen defter kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere da-
yanılarak tespitinin mümkün olmadığı kabul edilip, re'sen vergi tarh
edileceğinin düzenlendiğini, dosyanın incelenmesinden davacı şirketin
1996 yılı işlemlerinin incelenmesi amacıyla ... tarih ve ... sayılı
yazı ile defter ve belgelerinin ibrazının istendiği ancak kanuni süre
içerisinde ibraz edilmediği,mahkemelerinin ... günlü ara kararı ile
davacı şirketin ihtilaflı döneme ilişkin defter ve belgelerinin ibrazı
istenilmesine rağmen verilen süre içerisinde ibraz edilmediğini,bu du-
rumda yükümlünün iddialarını ispatlayamaması ve dosyada matrahla il-
gili herhangi bir doneye rastlanmadığı nedeniyle takdir komisyonunca
takdir edilen matrah üzerinden yapılan tarhiyatta yasaya aykırılık ol-
madığı, re'sen ve ikmalen yapılan tarhiyatlarda geçici vergi salınması
ve fon payı hesaplanması mümkün olmadığından davacı şirket adına kesi-
len geçici vergiye ilişkin cezada ve hesaplanan cezalı fon payında i-
sabet görülmediği gerekçesiyle davanın kısmen reddine karar vermiştir.
Davacı şirket, incelemenin esas itibarıyla işyerinde yapılması gerek-
tiği, işyerinin müsait olmaması durumunda ancak defter ve belgelerin
getirtilmesinin yazılı olarak istenmesi gerekebileceğinden yasa hükmü-
ne aykırı hareket edildiği, şirketin sadece satışları esas alınıp, a-
lış ve giderleri gözönünde bulundurulmayarak yapılan tarhiyatın kanun
ve usule aykırı olduğunu, Davalı İdare, hesaplanan cezalı fon payı ve
kesilen geçici vergiye ilişkin kaçakçılık cezasının yerinde olduğunu
ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedirler.
Uyuşmazlık, tebliğ edilen yazıya rağmen defter ve belgelerini
ibraz etmeyen davacı şirket adına takdir komisyonu kararına dayanıla-
rak re'sen takdir edilen matrah üzerinden salınan kurumlar vergisi,
hesaplanan fon payı ve kesilen kaçakçılık cezasına ilişkindir.
Dosyadaki belgelerin incelenmesinden,davalı İdarece yükümlünün
1996 yılı hesaplarının incelenmesi amacıyla ilgili yıl defter ve bel-
gelerinin ... günlü ve ... sayılı yazı ile istenmiş olmasına karşın
yükümlüce bu istem yerine getirilmediğinden takdir komisyonu kararına
dayanılarak Vergi Usul Kanunu'nun 30/3 üncü maddesinden hareketle re-
sen matrah takdiri ve buna görede tarhiyat yapılması yoluna gidildiği
anlaşılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30/3 üncü maddesine göre tutul-
ması mecburi olan defterlerin vergi incelemesi yapmaya yetkili olanla-
ra herhangi bir sebeple ibraz edilmemesi hali re'sen takdir nedeni o-
larak belirtilmiş ise de, aynı Kanunun 139. maddesinde, vergi incele-
mesinin esas itibarıyla incelemeye tabi olan işyerinde yapılacağı,iş-
yerinin müsait olmaması,ölüm işin terk edilmesi gibi zaruri sebeplerle
incelemenin dairede yapılabileceği, bu takdirde incelemeye tabi olan-
ların lüzumlu defter ve belgelerini daireye getirmesinin kendisinden
yazılı olarak isteneceği hükme bağlanmış olduğundan bu hüküm gereğine
uyulmadan doğrudan yazı yazılarak incelenmek üzere defter ve belgele-
rin istenmesi ve bu istemin yerine getirilmediğinden bahisle re'sen
vergi tarhiyatına gidilmesi yerinde değildir.
Öte yandan defter ve belge isteme yazısı henüz vergilendirme
dönemi sona ermeden ve hesaplar kapatılıp gerekli beyanda bulunulmadan
mükellefe tebliğ edildiğinden,bu yazıya istinaden defter ve belgelerin
ibraz edilmediğinden bahisle re'sen takdir nedeni bulunduğu kabul edi-
lip dönem kazancının takdiri yoluna gidilmesine de usulen imkan bulun-
mamaktadır. Kaldıki re'sen vergi tarhı ile ulaşılmak istenen amac ver-
gi idaresinin bilgisi dışında bırakılan kazancın gerçeğe yakın mikta-
rının saptanması olduğuna ve takdir komisyonlarının re'sen vergi tak-
diri sırasında Vergi Usul Kanunu'nun 31/8 nci maddesi gereğince takdi-
rin dayanaklarını kararda göstermesi gerektiği hükmüne karşın konuyla
ilgili takdir komisyonu kararının incelenmesi sonucu umumi ifadelerle
matrah takdir edildiği ve kararın somut bir dayanağının bulunmadığı
anlaşılmıştır.Bu durumda, yukarıda belirtilen hususlar gözönünde bu-
lundurulmadan,ara kararı ile istenilen ihtilaflı dönem defter ve bel-
gelerinin ibraz edilmemesi sonucu yükümlü iddialarını ispatlayamaması
nedeniyle vergi aslına ilişkin davanın mahkemece reddedilmesinde isa-
bet görülmemiştir.
Davalı İdarenin, aslı aranmayan geçici vergi üzerinden kesilen
kaçakçılık cezası ve hesaplanan cezalı fon payıyla ilgili olarak ileri
sürdüğü iddialar, kararın dayandığı gerekçeler karşısında bozulmasını
sağlayacak durumda görülmemiştir.
Bu nedenle, davacının temyiz isteminin kabulüyle ... Vergi Mah-
kemesinin ... günlü ve ... sayılı kararının bozulmasına karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:103) YÖ/ES
|