|
VERGİ İNCELEMELERİNİN, İNCELEMEYE TABİ OLANIN İŞYERİNDE YAPILMASI GE-
REKTİĞİ HK.
1988 yılı defter ve belgelerini inceleme elemanına ibraz etmeyen dava-
cı hakkında düzenlenen rapor uyarınca re'sen gelir vergisi ve geçici
vergi salınmış, kaçakçılık cezası kesilmiştir. Ankara 6.Vergi Mahkeme-
si 3.11.1993 günlü ve E:1991/1574, K:1993/1170 sayılı kararıyla; ihti-
laflı dönemle ilgili defter ve belgelerin mahkemelerince istenilmesine
rağmen ibraz edilmemesi ve ödenmesi gereken verginin tespiti amacıyla
inceleme elemanının aynı iş kolunda faaliyet gösteren iki mükellefin
beyanlarını dikkate alarak matrah farkı tespit etmesi karşısında salı-
nan vergi ve kesilen kaçakçılık cezasının yasal olduğu, beyan edilen
gelir üzerinden fon hesaplanabileceği, cari hesap döneminin geçmiş ol-
ması ve mahsup imkanı kalmaması nedeniyle geçici vergi istenemeyeceği
gerekçesiyle vergi aslı ve kaçakçılık cezasına yönelik davanın reddi-
ne, fon ve geçici verginin kaldırılmasına karar vermiştir. Vergi Daire
si Müdürlüğü fon ve geçici vergi tarhiyatında kanuna aykırılık olmadı-
ğını, davacı ise, defter ve belgelerinin ibrazını isteyen ara kararı-
nın, yanında çalışmayan ve temsilcisi olmayan kişiye tebliğ edildiği-
ni, tebligatın hatalı olduğunu ve mahkemenin eksik inceleme yaptığını
ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedirler.
Tebliğ edilen yazılara rağmen defter ve belgelerini ibraz etmeyen dava
cı adına inceleme raporuna dayanılarak re'sen takdir yoluyla salınan
kaçakçılık cezalı vergiye ilişkin davayı reddeden geçici vergi ve fon
tarhiyatlarını kaldıran Vergi Mahkemesi kararının bozulması istenilmek
tedir.
Vergi Dairesi Müdürlüğünün geçici vergi ve fon tarhiyatı ile ilgili
olarak ileri sürdüğü iddialar kararın dayandığı gerekçeler karşısında
kararın bozulmasını sağlayacak durumda görülmemiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30/3.maddesinde bu Kanuna göre tutulma
sı mecburi olan defterlerin, madde hükmünde sayılan diğer hallerin ya-
nısıra vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple
ibraz edilmemesi hali de re'sen takdir nedeni olarak sayılmışsa da ay-
nı Kanunun 139.maddesinde, vergi incelemelerinin esas itibariyle ince-
lemeye tabi olanın iş yerinde yapılacağı, işyerinin müsait olmaması,
ölüm, işin terk edilmesi gibi zaruri durumlarda incelemenin dairede
yapılabileceği bu takdirde incelemeye tabi olanın lüzumlu defter ve ve
sikalarını daireye getirmesinin kendisinden yazılı olarak isteneceği
hükme bağlanmış olduğundan, bu hüküm gereğine uyulmadan doğrudan yazı
yazılarak incelenmek üzere istenilen defter ve belgelerin ibraz edilme
diği gerekçesiyle re'sen takdir sebebinin varlığından söz edilmesi müm
kün değildir. Esasen inceleme elemanı tarafından davacının defter ve
belgelerinin Vergi Usul Kanununun Mükerrer 355, 358, 359 ve 361.madde-
leri uyarınca yazı ile istenildiği görülmektedir. Yazıda sözü edilen
mükerrer 355.madde "Bilgi vermekten çekinenler ile 257.madde hükmüne
uymayanlar" başlığını taşımakta ve madde metninde "Bu Kanunun 86,148
ve 257.maddeleriyle 150.maddesinin 4 numaralı bendi hükümlerine çekin-
me sebebi olmaksızın riayet etmeyenlere özel usulsüzlük cezası kesilme
si öngörülmekte ve kesilecek özel usulsüzlük cezalarının miktarları ta
yin edilmekte, aynı başlığı taşıyan 361.maddede ise, bilgi verme mecbu
riyetini yerine getirmeyenler hakkında ceza mahkemeleri tarafından hük
hükmolunacak hapis ve para cezaları belirlenmektedir. Yine yazıda sözü
edilen 350.maddede, tahrire dayanan vergilerde bildirmeye ilişkin kanu
ni mecburiyetleri yerine getirmeyen mükellefler hakkında uygulanacak
kusur cezasının nisbeti tayin edilmekte, 358.madde de ise kaçakçılığa
teşebbüs suçlarının neler olduğu sayılmaktadır. Yukarıda açıklanan mad
delerden söz edilerek yazılan yazının amacının yükümlünün defter ve
belgelerinin incelenmesi değil, üzerinden bilgi toplanması olduğu anla
şılmaktadır. Defter ve belgelerin incelenmek üzere istenmesi halinde
ise Vergi Usul Kanununun 139.maddesi hükmü uyarınca inceleme elemanı-
nın işyerine gitmesi ve incelenmeye başlama ile ilgili diğer gerekleri
yerine getirmesi icap eder. Dosya içeriğinden bu gereklerin yerine ge-
tirilmesine yönelik bir davranışta bulunulmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi şartı ger
çekleşmeyen olayda, re'sen takdir nedeninin bulunduğu kabul edilerek
davanın reddine karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır.
Bu nedenle, Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin reddine davacı
temyiz isteminin kabulüyle Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına karar
verildi.
(DAN-DER; SAYI:91) BŞ/ES
|