|
213 SAYILI VERGİ USUL KANUNUNUN 11.MADDESİNDEKİ MÜTESESSİL SORUMLULUK
HÜKMÜ, KOMİSYON KARŞILIĞINDA FATURA TEMİN EDİLDİĞİNİN VEYA KİŞİ VE KU-
RULUŞLAR ARASINDA VERGİYİ ZİYAA UĞRATMA YÖNÜNDEN ARALARINDA BİR İRTİ-
BAT BULUNDUĞUNUN İDARECE TESBİTİ HALİNDE KATMA DEĞER VERGİSİNE DE UY-
GULANACAĞI HK.
Yükümlü adına 1989 dönemi için tarhedilen katma değer vergisi ile ke-
silen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; uyuşmazlığın, ihracat
istisnası nedeniyle yükümlüye mahsup yoluyla iade edilen katma değer
vergisinin, ihraç ettiği malı satın aldığı şahıslar tarafından hazine-
ye intikal ettirilmediğinin inceleme raporuyla tesbit edildiğinden ba-
hisle kaçakçılık cezalı olarak geri istenmesinden kaynaklandığı, 3065
sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11.ve 32.madde hükümlerinden ya-
rarlanabilmenin ön şartının, vergiden istisna edilmiş bulunan işlem-
lerle ilgili fatura ve benzeri vesikaların gerçeği yansıtması olduğu,
koza artıkları ticareti ve ihracatı yapan davacının, ihracat istisnası
nedeniyle iadesini talep ettiği katma değer vergisi nedeniyle yapılan
inceleme sonucunda inceleme elemanınca, davacının yurt içi satışları-
nın olmadığı, malın tamamının inceleme elemanınca, davacının yurt içi
satışlarının olmadığı, malın tamamının İtalya ve G.Kore'ye ihraç edil-
diği, 16.1.1984 tarihinden itibaren ihracatçı belgesine sahip olduğu,
gelir ve katma değer vergisi beyanlarının defter ve kayıtlarına uygun
bulunduğu, yaptığı ihracatın gümrük idaresinden doğruluğunun tesbit e-
dildiği, dövizlerin yurda getirildiği ancak karşıt incelemede yükümlü-
nün ihraç ettiği malların temini sırasında sadece Mehmet Türel ile Ta-
cettin Güneş isimli şahıslardan tahsil edilen Katma Değer Vergilerini
vergi dairesine yatırmadıklarının tesbit edilmesi üzerine haksız iade
edilen katma değer vergisinin kaçakçılık cezalı olarak geri alınması-
nın önerildiği, bu rapora dayanılarak yükümlü adına tarhiyat yapıldı-
ğı, olayda inceleme elemanınca ve idarece malın alımı sırasında katma
katma değer vergisi ödenmediği iddia ve ispat edilemediğinden ve katma
değer vergisini tahsil ederek beyan etmeyen satıcı nezdinde takibata
geçildiğinden, mal alım satımının gerçek olduğunun ve ihracat nedeniy-
le yükümlünün katma değer vergisi iadesi almaya hak kazandığının kabu-
lü gerektiği, öte yandan inceleme elemanınca ve davalı idarece yüküm-
lünün, 213 sayılı Kanunun 11/3.maddesine göre müteselsil sorumlu bu-
lunduğu ileri sürülmekte ise de sözkonusu madde hükmü vergi stopajı
yapmak zorunda olanlarla ilgili bulunduğundan, yükümlünün mal satın
aldığı kişinin tahsil ettiği katma değer vergisini ödemesi bakımından
sorumlu olmayıp, vergi mükellefi durumunda bulunduğundan ve yükümlünün
gerek mal satın aldığı kişiyi gerekse idareyi tahsil edilen katma de-
ğer vergisinin ödenmesi ve takibi açısından zorlayıcı bir gücü bulun-
madığından, olaya bu hükmün uygulanmasının mümkün olmayacağı dolayı-
sayla yapılan cezalı tarhiyatta yasal isabet görülmediği gerekçesiyle
kabul ederek cezalı tarhiyatı terkin eden Bursa Vergi Mahkemesinin
4.6.1991 gün ve 1991/766 sayılı kararının bozulması isteminden ibaret-
tir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 11.maddesine 3239 sayılı Kanunun 2.
maddesiyle eklenen 3.fıkrasında, mal alım ve satımı ve hizmet ifası
dolayısıyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorunda
olanların, bu yükümlülükleri yerine getirmemeleri halinde verginin
ödenmesinden alım satıma taraf olanlar ile hizmetten yararlananların,
aralarında zımnen dahi olsa irtibat olduğu tesbit olunanların mütesel-
silen sorumlu tutulacakları öngörülmüştür.
Bu maddenin gerekçesinde, kesilen vergiler ile tahsil edilen katma de-
ğer vergilerinin mutlaka vergi dairesine yatırılmasının amaçlandığı
belirtilmiş olup, vergiyi kestiği veya tahsil ettiği halde vergi dai-
resine yatırmayanları zorlamak ve bu görevlerini yerine getirmelerini
sağlamak için alım satıma taraf olanlar ve hizmetten yararlananlar mü-
teselsilen sorumlu tutularak gerçek yükümlünün bu görevini yapmasını
ve özellikle paravan şirket kurulmasını önlemek maksadıyla bu hükmün
11.maddeye eklendiği vurgulanmıştır.
Bu durumda 213 sayılı Kanunun 11.maddesinin Katma Değer Vergisi ihti-
laflarına da uygulanması gerekmektedir. Ancak bu maddedeki müteselsil
sorumluluğun katma değer vergisi ihtilaflarına uygulanabilmesi için
gerçek mal alım satımı olmadan, komisyon karşılığında fatura temin e-
dildiğinin yahut kişi ve kuruluşlar arasında vergiyi ziyaa uğratma yö-
nünden bir irtibat bulunduğunun idarece tesbit edilmesi veya hükme e-
sas alınabilecek kuvvette bir izlenim edinilmesi şarttır.
Yasaların kendilerine yüklediği ödevleri eksiksiz yerine getiren hüs-
nüniyetli yükümlülerin vergi ödeyip ödemediklerini takip etmesi ve on-
ları bu yönde icrai bir güçle zorlaması imkansız olan diğer kişilerin
hareketlerinden sorumlu tutulması hukukun temel ilkelerine aykırı
düşer.
Olay tarihinden sonra 16 Ekim 1991 tarih ve 21023 sayılı Resmi Gazete
de yayımlanan 38 nolu Katma Değer Vergisi Tebliğinde de, 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun 11.maddesine 3239 sayılı Kanunun 2.maddesiyle ek-
lenen fıkrası uyarınca, Vergiye tabi işlemler nedeniyle yüklenilen ve
indirim veya iade konusu yapılan katma değer vergisinin, ilgili mükel-
lefler tarafından beyan edilerek ödenmemiş olduğunun yapılan inceleme-
lerle tesbit edilmesi halinde, ziyaa uğratılan katma değer vergisi yö-
nünden mükelleflerle birlikte işleme taraf olanlar ile aralarında zım-
nen dahi olsa irtibat olduğu tesbit olunanların müteselsilen sorumlu
tutalacağı açıklanmıştır.
Söz konusu olayda, ihracatın gerçek olduğu mal temini sırasında yüküm-
lünün katma değer vergisi ödediği sabit olduğundan, bunun aksi de ida-
rece kanıtlanamadığından ve katma değer vergisini tahsil ettiği halde
vergi dairesine yatırmayan kişiler ile yükümlü arasında bir irtibat
bulunduğu hususunda tesbit de yapılmadığından, yükümlünün 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun 11/3.maddesine göre verginin ödenmesinden sorumlu
tutularak adına cezalı tarhiyat yapılmasında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle sonucu itibariyla yerinde olan Vergi Mahkemesi
kararının bozulmasına ilişkin temyiz isteminin reddine karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:89)
ŞT/ES
|