TOPTAN VE PERAKENDE ET VE ET MAMULLERİ TİCARETİYLE UĞRAŞAN DAVACININ
FAALİYETİNİN BİR BÜTÜN OLDUĞU DİKKATE ALINDIĞINDA BEYAN ETTİĞİ ZARARIN
KABUL EDİLMESİ VE PERAKENDE SATIŞLARI NEDENİYLE ORTALAMA KAR HADDİNE
GÖRE BULUNAN MATRAH FARKININ DAVACI KURUMUN ZARARINDAN MAHSUP EDİLMESİ
GEREKTİĞİ HK.

Et ve et mamulleri satışıyla uğraşan davacı şirket adına 1992 takvim
yılı için beyan edilen kazancın ortalama kar haddi esasına göre hesap-
lanan gayrisafi kazançtan düşük olduğu neden gösterilerek ikmalen salı
nan kurumlar vergisi ve geçici vergiye karşı açılan davayı; mahkemele-
rince verilen ara kararı uyarınca davalı idareden getirtilen davacı
şirketin ihtilaflı döneme ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi ve ekle
rinin incelenmesi sonucunda, davacı şirketin ihtilaflı vergilendirme
döneminde et ve et mamülleri imalatı ve ticareti faaliyetinden dolayı
712.760.872.-lira zarar beyan ettiği, satış şubeleri vasıtası ile
940.512.407.-lira maliyet bedelli emtianın perakende olarak satışını
yaptığı, busatış sonucu olarak da ortalama kar haddi bildirim föyünde
123.876.352.-lira gayrisafi kazanç beyan ettiği; öte yandan Maliye ve
Gümrük Bakanlığınca 1992 takvim yılına ilişkin olarak pastırma, salam,
sucuk, sosis gibi yiyecek, içecek ve ihtiyaç maddeleri sınıfına dahil
015 bölümünde gösterilen emtia için alım satım faaliyeti dolayısıyla
% 22 ortalama kah haddi tespit edildiği, buna göre davacı şirketin
1992 takvim yılında beyan etmesi gereken kazancın 206.912.730.-lira ol
ması gerektiği, oysa davacı şirketin beyan ettiği gayrisafi kazancın
ortalama kar haddine göre tespit edilen gayrisafi kazancın altında kal
dığı anlaşılmakta olup, davacı vekili dava dilekçesinde zarar mahsubu
yapılmasını istemekte ise de; ortalama kar haddi uygulanması defterler
de görülen netice hesaplarının hükümsüz kalması sonucunu doğuracağın-
dan zararın mahsubuna olanak bulunmadığı, dolayısıyla ihtilaflı yıl
için beyan ettiği kazancı ortalama kar haddi esasına göre hesaplanan
gayrisafi kazançtan düşük olduğu hususu sabit olan davacı adına ikma-
len yapılan tarhiyatın yerinde olduğu, davacı vekilinin satışların rek
lam mahiyetinde olması nedeniyle kar marjının düşük tutulduğu yolunda-
ki iddiaların geçerli bulunmadığı, ancak ikmalen ve re'sen yapılan tar
hiyatlarda ayrıca geçici vergi salınmayacağından tarh edilen vergide
isabet bulunmadığı gerekçesiyle kısmen kabul ederek kurumlar vergisi
tarhiyatını onayan, geçici vergi tarhiyatını terkin, Sakarya Vergi Mah
kemesinin 21.4.1994 gün ve 1994/133 sayılı kararının, 5422 sayılı Ku-
rumlar Vergisi Kanununun 20.maddesi hükmü dikkate alınmadan verilen ka
rarda yasal isabet bulunmadıığı ileri sürülerek bozulması istemidir.

5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 20.maddesinin 2.fıkrasında her
mükellefin vergiye tabi kazancının tamamı için bir beyanname vereceği,
3.fıkrasında ise mükelleflerin şubeleri, ajanları, alım ve satım büro
ve mağazaları, imalathaneleri veya kendilerine bağlı işyerleri için,
bunların müstakil muhasebeleri ve ayrılmış sermayeleri olsa dahi, ayrı
beyanname verilmeyeceği hükmü bağlanmıştır.

Anılan madde hümünün değerlendirilmesinden kurumların faaliyetlerinin
bir bütün olarak dikkate alınması ve sözkonusu faaliyetlerin sonucunun
beyannede toplu olarak gösterilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Dava konusu olayda, et ve et mamülleri ticareti yapan ve ihtilaflı
1992 takvim yılı beyannamesinde zarar beyan eden davacı kurumun esas
itibariyle toptan satışlara ağırlık verdiği, ancak İzmit ve Adapazarı'
ndaki iki şubesinde perakende satış yaptığı ve perakende satışları ne-
deniyle beyan ettiği kazancın ortalama kar haddi esasına göre hesapla-
nan gayri safi kazançtan düşük olduğu gerekçesiyle adına ikmalen tarhi
yat yapıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda davacının toptan satışları ve iki
şubedeki perakende satışları bir bütün olarak değerlendirildiğinde be-
yan edilen zararın kabul edilmesi gerekmektedir. Bu bakımdan perakende
satışları nedeniyle ortalama kar haddi esasına göre bulunan matrah far
kının davacı kurumun zararından mahsup edilmesi zorunlu bulunmaktadır.

Böyle bir değerlendirme yapılmaması halinde davacı kurumdan haksız ye-
re alınmış olacağından aksi yolda verilen mahkeme kararında yasal isa-
bet görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesi kara-
rının yeniden bir karar verilmek üzere bozulmasına karar verildi.

ŞT/NÇ