|
DEVLET TAHVİLİ, HAZİNE BONOSU VE GELİR ORTAKLIĞI SENETLERİNİN KURUMLAR
VERGİSİ KANUNUNA TABİ KURUMLAR TARAFINDAN ELDEN ÇIKARILMASI SURETİYLE
SAĞLANAN VE KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLEN KAZANÇLARIN GELİR VER-
GİSİ TEVKİFATINA TABİ TUTULACAĞI HK.
1989 Nisan ayına ait muhtasar beyannamesini ihtirazi kayıtla veren da-
vacı adına tahakkuk ettirilen gelir vergisi ile S.S.D. Fonu'nun söz
konusu tahakkukun, davacı kurumun sahip olduğu Devlet tahvil ve Hazine
bonolarını 1988 yılında vadesinden önce banka vasıtasıyla elden çıkar-
ması sonucu sağladığı kazanç dolayısiyle 193 sayılı Gelir Vergisi Ka-
nununun 94/A-8.maddesi hükmüne dayanılarak yapıldığının anlaşıldığı,
ancak davalı idarece davacı kurumun kendi nam ve hesabına menkul kıy-
met alım-satımıyla devamlı uğraştığı iddia edilmediğine göre anılan
Kanun'a 3393 sayılı Kanun'la eklenen geçici 27.madde hükmü karşısında
bahis konusu kazançların gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmasında
yasaya uyarlık görülmediği gerekçesiyle terkini ve davacıya ret ve i-
adesi yolundaki Vergi Mahkemesi kararının bozulması istemidir.
Uyuşmazlık; uğraş konusu petrol ve petrol ürünlerini pazarlamak olan
davacı şirketin, sahibi olduğu Devlet tahvillerini ve Hazine bonoları-
nı 1988 yılında vadesinden önce banka vasıtasıyla elden çıkarması so-
nucu sağladığı kazancın gelir vergisi tevkifatına tabi tutulup tutul-
mayacağı noktasından çıkmıştır.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8.maddesine 3332 sayılı Kanunun
12.maddesiyle eklenen 17.bentde, Devlet tahvili, Hazine bonosu ve ge-
lir ortaklığı senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançların
tamamının kurumlar vergisinden müstesna olduğu belirtilmiş, anılan 8.
maddenin sonuna eklenen bir fıkra ile de bu maddenin 12 numaralı bendi
ile 17 numaralı bendinde yer alan Devlet tahvili, Hazine bonosu ve ge-
lir ortaklığı senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar
hakkında Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 39.maddesi hükmünün uygulan-
mayacağı açıklanmıştır. Bu hükümlerden Devlet tahvili, Hazine bonosu
senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançların kurumlar ver-
gisinden müstesna tutulduğu ve bu kazançların izin niteliğinde olmadı-
ğı, menkul kıymet ticaretinden sağlanan bir kazanç yeni bir nevi değer
artışı kazancı sayıldığı anlaşılmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 3239 sayılı Kanunla değişik 94/1.mad-
desi 8.bendinde ise Kurumlar Vergisi Kanununun 3.maddesinin 11 ve 16
numaralı bentlerinde yazılı kurumlara, kurumlar vergisinden muaf veya
müstesna tutulan kazançlar üzerinden sermayeye iştirak nispetinde he-
saplanan kar payları hariç olmak üzere dağıtılan veya dağıtılmanın ku-
rumlar vergisine tabi konuların, Kurumlar Vergisi Kanunun 8.maddesinin
2,3,11 ve 16 numaralı bentleri dışında kalan kurumlar vergisinden muaf
veya müstesna kazanç ve iradlarından 10 vergi kesintisi yapılması ön-
görülmüştür.
Gelir Vergisi Kanununun 3393 sayılı kanunun 11.maddesiyle 1.1.1987 ta-
rihinden itibaren geçerli olmak üzere eklenen geçici 27.maddede ise,
menkul kıymet sahiplerinin menkul kıymet alım-satımına yetkili olan
bankalar ve aracı Kurumlar (borsa Komisyoncuları dahil) vasıtasıyla
menkul kıymetlerini elden çıkarmak suretiyle sağladıkları kazançların,
31.12.1993 tarihine kadar gelir vergisinden müstesna olduğu, kendi nam
ve hesaplarına menkul kıymet alım-satımıyla devamlı olarak uğraşanla-
rın ise bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançların istisna kapsa-
mında olmadığı belirtilmiştir.
Kurumlar Vergisi Kanunun ve Gelir Vergisi Kanununun yukarıda açıklanan
hükümlerinin birlikte incelenmesinden; Devlet tahvili, Hazine bonosu
ve gelir ortaklığı senetlerinin Kurumlar Vergisi Kanununa tabi kurum-
lar tarafından elden çıkarılması suretiyle sağlanan kazançların bir
tür değer artışı kazancı olarak kurumlar vergisinden istisna edildiği,
ancak bu suretle elden edilen kazançlar aynı zamanda ilgili kurumun
ortakları açısından da kar payının ifade edileceğinden, Gelir Vergisi
Kanununun 94.maddesi uyarınca gelir (stopaj) vergisine tabi tutulması
gerekeceği, 193 sayılı Kanunun Geçici 27.maddesi hükmünün, Devlet tah-
vili, Hazine bonosu ve gelir ortaklığı senetlerinin Gelir Vergisi Ka-
nununa tabi kişiler tarafından elden çıkarılması suretiyle sağlanan
kazançların gelir vergisinden istisna edilmesi durumunu düzenlediği ve
Kurumlar Vergisi Kanununun 8.maddesi 17.bendi hükmünün kurumlar vergi-
si mükellefleri için sağladığı olanağın gelir vergisi mükellefleri i-
çinde sağlanması amacına yönelik bulunduğu, bu itibarla uyuşmazlık ko-
nusu ile ilgili olmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu bakımdan, Kurumlar Vergisi Kanununun 8.maddesinin, 2,3,11 ve 16 nu-
maralı bentleri dışında kalan davacı şirketin, söz konusu Devlet tah-
vili ve Hazine bonolarını elden çıkarması sonucu elde ettiği kurumlar
vergisinden müstesna tutulan kazancı üzerinden Gelir Vergisi Kanununun
94/8.maddesi uyarınca gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekli olup,
ihtirazi kayıtla beyan edilen matrah üzerinden tahakkuk ettirilen ver-
ginin kararda yazılı gerekçeyle terkininde isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, İstanbul 2.Vergi Mah-
kemesi kararının bozulmasına karar verildi.
(MT/SE)
|