|
GELİR VERGİSİ KANUNUNUN 121.MADDESİ UYARINCA BEYANNAMEDE HESAPLANAN
VERGİDEN MAHSUBU GEREKEN TEVKİF EDİLMİŞ VERGİLERİN ÖDENECEK VERGİDEN
FAZLA OLMASI HALİNDE İADE EDİLECEK TUTARIN VERGİ İNCELENMESİNDEN SONRA
ÖDENMESİNİ KANUN ÖNGÖRMEMİŞTİR. YAPILAN İNCELEMEDE BİR MİKTAR MATRAH
FARKI BULUNMUŞ OLMASI, BU MİKTAR ÜZERİNDEN VERGİ TARH VE TAHAKKUK ETTİ
RİLİP ALACAK "MUACCEL" HALE GELMEDEN MAHSUP EDİLEMİYECEĞİ HK.
Davacı şirket, taahhüt ettiği birden fazla takvim yılına sirayet eden
inşaat ve onarma işlerinden elde ettiği geliri nedeniyle 1987 takvim
yılı için vermiş olduğu beyannamede tahakkuk eden vergiden tevkif yo-
luyla tahsil edilen vergilerin mahsubundan sonra alacaklı kaldığı tuta
rın iadesini idareden istemiştir. Yaptırılan vergi incelemesi sonunda,
beyana göre yeni matrah farkları tespit edilmiş, bunların vergileri
iadesi gereken tutardan düşülerek, kalanı davacı şirkete iade edilmiş-
tir. Davacı şirket ödemesi gereken verginin beyannamede gösterdiği ka-
dar olması gerektiğini iddia ederek tarafına ödenmeyen tutarın ret ve
iadesi istemiyle vergi mahkemesine dava açmıştır. Vergi Mahkemesi yap-
tırılan bilirkişi incelemesi sonunda inceleme ile bulunan farkların ye
rinde bulunmadığı sonucuna varıldığı, mahkemece de bu değerlendirmenin
aynen kabul edildiği gerekçesiyle söz konusu tutarın davacıya ret ve
iadesine karar vermiştir. Vergi Dairesi Müdürlüğü mahkeme kararının bo
zulmasını istemektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 121.maddesinde yıllık beyannamede
gösterilen kazanç ve iratlardan bu kanuna göre kesilmiş bulunan vergi-
lerin, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilece
ği belirtildikten sonra, mahsubu yapılan miktarın gelir vergisinden
fazla olması halinde aradaki farkın vergi dairesince mükellefe tebliğ
tarihinden itibaren bir yıl içinde müracatı üzerine kendisine ret ve
iade olunacağı ifade edilmiştir. Mahsubu gereken vergiyi beyannamesin-
de gösterdiğine göre davacıya ret ve iadesi gereken tutarın tahakkuk
fişi ile davacıya bildirilmiş olacağı tabiidir. Davacının bu tutarın
iadesi talebi üzerine, vergi dairesi müdürlüğü mahsubu gereken vergile
rin gerçekten tevkif edip edilmediğini araştırabilirse de talebin yeri
ne getirilmesinin vergi incelemesi sonuna bırakılmasını ve iadenin bu
inceleme sonucuna göre gerçekleştirilmesini haklı görmek mümkün değil-
dir. Beyana dayanan vergilemede, mahsup sonunda iadesi gereken vergi-
nin İdare elinde vergi incelemesi süresince kalmasını gerektiren böyle
bir uygulamayı kanun öngörmüştür. Esasen mükelleflerin haksız iadeye
neden olanları halinde, idari usuller çerçevesinde bu verginin cezalı
olarak geri alınması her zaman mümkündür.
Olayda, beyan dışı kalmış vergi tutarının, ayrıca tarh ve tebliği ile
tahakkuku sağlanmadan, ret ve iade edilecek vergiden mahsubu suretiyle
tahsili mümkün görülmemektedir. İdareye tek yanlı mahsup imkanı tanı-
yan 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 23.
maddesinde, "Tahsil edilip de kanuni sebeplerle reddi icabeden amme
alacakları, istihkak sahiplerinin reddiyatı yapacak olan amme idaresi-
ne olan muaccel borçlarına muhsup edilmek suretiyle reddolunur" denil-
mek suretiyle, bu yetki idareye sadece borçluların "Muaccel borçları"
için tanınmıştır. İnceleme ile yükümlüler aleyhine bulunan matrah fark
ları üzerinden hesaplanan vergilerin "muaccel" hale gelebilmesi için,
Vergi Usul Kanununun 20.maddesine göre tarh işleminin yapılması, hesap
lanan verginin 21.maddede belirtildiği gibi muhatabına tebliği ve 22.
maddeye göre de tahakkuku gerekmektedir. İlgilisine ret ve iadesi gere
ken bir verginin bulunması, idarenin tarh ve tahakkuk ettirerek tebli-
ğini sağlamadığından henüz ödeme safhasına gelmemiş bir vergi alacağı-
nı, iadesi gereken vergiden mahsubu suretiyle tahsiline imkan vermez.
Bu nedenle tevkif yoluyla tahsil edilmiş uyuşmazlık konusu vergilerin
ret ve iadesi yolundaki mahkeme kararı, sonucu itibariyle kanuna uygun
bulunmadığından, temyiz isteminin reddine karar verildi.
ŞT/NÇ
|