|
RE'SEN TAKDİR NEDENLERİNDEN BİRİNİN VARLIĞI KONUSUNDA HERHANGİ BİR TES
BİT YAPILMADAN İKMALEN VERGİ TARHINI GEREKTİREN SAFİ KAZANÇ YÖNTEMİNİN
RE'SEN TAKDİR NEDENİ OLARAK KABUL EDİLEMİYECEĞİ HK.
Lokanta işleten davacının 1990 takvim yılı işlemlerinin incelenmesi so
nucunda tesbit edilen matrah farkı üzerinden adına re'sen salınan ge-
lir vergisi ve bu vergiye ve geçici gelir vergisine bağlı olarak kesi-
len kaçakçılık cezaları ile özel usulsüzlük cezasına karşı açılan dava
yı; davacının işyerinde uyuşmazlık döneminde dört defa hasılat tesbiti
yapıldığı, gayrisafi hasılat tesbiti tutanaklarında tesbitin yapıldığı
gün ile bir gün önceki hasılatlar arasında farklılık bulunduğunun sap-
tanması karşısında, davacının bir kısım hasılatını kayıt ve beyandışı
bıraktığı sonucuna varıldığından re'sen belirlenen matrah farkına göre
salınan gelir vergisinde isabetsizlik görülmediği, olayın oluş biçimi,
matrah farkının tesbit şekli dikkate alındığında kasten vergi ziyaına
sebebiyet verildiğinden sözedilemiyeceği cihetle kesilen kaçakçılık ce
zasının kusur cezasına dönüştürülmesi gerektiği, bir kısım hasılatını
kayıt ve beyan dışı bırakan davacının bu hasılatları için belge düzen-
lememesi nedeniyle kesilen özel usulsüzlük cezasında 213 sayılı Vergi
Usul Kanununun 353.maddesine aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle kısmen
kabul eden Malatya Vergi Mahkemesinin 19.11.1992 gün ve 1992/877 sayı-
lı kararının; davacı tarafından, incelemenin 213 sayılı Vergi Usul Ka-
nununun 30.maddesinin, 2.fıkrasının 4.bendi ve aynı kanunun 134.madde-
sine uygun olarak yapılmadığı, beyan edilen gayrisafi hasılat toplamı-
nın yıl içinde tesbit edilen dört hasılat tesbiti tutarının ortalaması
nın alınmasıyla belirlenen gayrisafi hasılatta yüksek olduğu safi hası
latın, giderlerin % 20 sinden düşük bulunması halinin re'sen takdir ne
deni sayılmasının yasalara uygun bulunmadığı, davacı tarafından ise;
inceleme raporuna göre yapılan tarhiyatın kanuni ve yerinde olduğu ile
ri sürülerek bozulması istemidir.
Dosyanın incelenmesinden; davacının işyerinde yıl içinde beş kez gayri
safi hasılat tesbiti yapıldığı, tesbit edilen bu hasılatlar ortalaması
nın çalışılan 320 güne uygulanması sonucu bulunan 153.217.600.-lira-
nın, beyan edilen, 215.446.061.-liralık hasılattan düşük bulunmasına
karşın yıl içinde yapılan, 198.782.649.-liralık giderin % 8 civarında
olduğu, hizmet işletmesi olan lokantaların 193 sayılı Gelir Vergisi Ka
nununun 111.maddesinin 2.fıkrasında belirtildiği üzere safi kazançları
nın mutad giderlerin % 20 sinden az olamıyacağı nedeniyle bu esastan
hareketle belirlenen 23.704.417.-lira matrah farkı üzerinden re'sen
vergi tarhiyatı yapıldığı, kaçakçılık ve özel usulsüzlük cezaları ke-
sildiği anlaşılmıştır.
Her ne kadar, Vergi Mahkemesince, matrah farkının, 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununun 111.maddesinin 2.fıkrasında düzenlemesini bulan asga
ri gayri safi hasılat esasından hareketle belirlendiği açıklandıktan
sonra gayrisafi hasılat tesbiti yapılan gün ile bir önceki günün hası-
latı arasında fark bulunduğu gerekçesiyle re'sen takdir nedeninin var-
lığı kabul edilmiş ise de; tarhiyatın dayanağını teşkil eden inceleme
raporunda asgarı gayrisafi hasılat esasına göre bulunan gayrisafi hası
latın beyan edilen gayrisafi hasılatın altında kaldığının, ancak beyan
edilen safi hasılatın mutad giderlerinin % 20 sinden az bulunduğu nede
niyle dönem matrahının re'sen takdiri yoluna gidildiğinin anlaşılmış
bulunması karşısında, maddi olayın yanlış nitelendirilmesi sonucunda
verilen kararda yasal isabet görülmemiştir.
Diğer taraftan; ikmalen vergi tarhına konu olabilecek oto kontrol sis-
temi olan gider esası, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30.maddesinde
öngörülen re'sen takdir sebeplerinden birinin bulunması durumunda yapı
lan matrah takdirine done olarak alınması mümkün isede; olayda anılan
re'sen takdir nedenlerinden birinin varlığı konusunda herhangi bir tes
bitte yapılmadığı halde ikmalen vergi tarhını gerektiren safi kazanç
yönteminin tek başına re'sen takdir nedeni olarak kabulünde de yasala-
ra uyarlık bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle davacı temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkeme-
sinin kararının bozulmasına karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:90)
ŞT/ES
|