|
VERGİ MAHKEMESİ KARARINA GÖRE DÜZENLENEN İKİNCİ İHBARNAMEDE GÖSTERİLEN
GECİKME FAİZİNE KARŞI AÇILAN DAVANIN TAHSİL İŞLEMİNİ DURDURMIYACAĞI,
MUACCEL HALE GELEN GECİKME FAİZİNİN ÖDEME EMRİYLE İSTENEBİLECEĞİ HK.
Vergi Mahkemesi kararına göre tahakkuk eden 1988 yılına ait kurumlar
vergisi ile kaçakçılık cezası ve gecikme faizinin tahsili için tebliğ
edilen ödeme emrine karşı açılan davayı; vergi aslı ve cezalara iliş-
kin mahkemelerince verilen karara göre tebliğ edilen ihbarname ile be-
lirlenen vadede ödenmeyen amme alacağının muaccel hale geldiği, vade-
sinde ödenmeyen amme alacağının ödeme emriyle istenilmesinde Kanuna
aykırılık bulunmadığı, davacının taliki şartlarının tahakkuk ettiği
ay ve yıllarda ilgilisine göre katma değer vergisi veya kurumlar vergi
si beyannamelerine ithal edilmek suretiyle ödendiği şeklindeki iddiala
rının "böyle bir borcu" olmadığı kapsamında kabul edilemiyeceği; tar-
hiyat safhasına ilişkin bu tür iddiaların ödeme emri safhasında incele
nemiyeceği, mahkeme kararına göre tahakkuk eden vergiler üzerinden he-
saplanan gecikme faizine ilişkin olarak açılan davanın henüz sonuçlan-
madığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27/8.maddesi uya-
rınca tahsil işlemi duracağından henüz kesinleşmemiş olan gecikme fa-
izinin ödeme emriyle istenemiyeceği gerekçesiyle kısmen kabul ederek
vergi ve cazaya ilişkin kısmını onayan, gecikme faizine ilişkin kısmı-
nı iptal eden Vergi Mahkemesi kararının bozulması istemleridir.
Vergi Mahkemesi kararının; ödeme emrinin kurumlar vergisi ile cezasına
ilişkin kısmı aynı gerekçe ve nedenlerle Dairemizce de uygun bulunmuş-
tur.
Gecikme faizine ilişkin kısmına gelince;
213 sayılı Vergi Usul Kanununun özel ödeme zamanlarını düzenleyen 112.
maddesinin 3-b.fıkrasında; "Vergi Mahkemesinde dava açma dolayısıyla
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27.maddesinin 8 numaralı
bendi gereğince tahsili durdurulan vergilerden taksit süreleri geçmiş
olanlar, vergi mahkemesi kararına göre hesaplanan vergiye ait ihbarna-
menin tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. Ayrıca ikmalen,
re'sen veya İdarece yapılan tarhiyatlarda;
Dava konusu yapılan vergilerin ödeme yapılmamış kısmına, kendi vergi
kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin
normal vade tarihinden itibaren yargı organı kararının tebliğ tarihine
kadar;
Geçen süreler için 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı
oranında gecikme faizi uygulanır. Gecikme faizi de aynı süre içinde
ödenir..." denilmektedir.
Bu hüküm uyarınca Mahkeme kararına göre hesaplanan vergi aslı için dü-
zünlenen ikinci ihbarnamede gösterilen gecikme faizinin de ihbarname-
nin tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmek-
tedir.
Sözü edilen ihbarnamenin tebliğinden itibaren 1 ay içinde vergi aslı
veya cezası veya gecikme faizinin ödenmemesi durumunda bu alacaklar
muacceliyet kasbetmekte ve 6183 sayılı Kanunu hükümlerince cebren tah-
siline başlanmaktadır.
Dava açılması sebebiyle tahsili duran vergilerin mahkeme kararından
sonra tahsiline başlamak için düzenlenen ve ikinci ihbarname denilen
ihbarname; vergi tarhına ilişkin bir ihbarname olmayıp; mahkeme kararı
na göre tahakkuk eden vergilerin ödeme zamanını gösteren başka bir an-
latımla vade tayinine ilişkin bir ihbarnamedir.
İkinci ihbarnamenin tebliğinden itibaren ihbarnamede gösterilen vergi
alacağı, cezası veya gecikme faizinin ödeme süresi başlamakta ve 1 ay
içinde bu alacakların yükümlüler tarafından ödenmesi gerekmektedir.
Ödenmemesi durumunda ise; vergi aslı ve takvim yılı sonunda da vergi
aslına dönüşen gecikme faizi gecikme zammına tabi olmakta ve ayrıca
alacaklı tahsil dairesi yönünden alacağın cebren tahsil imkanı doğmak-
tadır.
Bu bakımdan; mahkeme kararlarına göre tahakkuk eden vergi, ceza ve ge-
cikme faizinin vadesinde ödenmesini bildiren ihbarname; tarh ihbarna-
mesi niteliğinde değildir.
Tark ihbarnamesi verginin tarhı aşamasında, ikmalen, re'sen ve idarece
yapılan tarhlar üzerine düzenlenen bi ihbarname olup, 213 sayılı Vergi
Usul Kanununun 35. maddesi hükmü uyarınca belirli şekle bağlı bir ih-
barnamedir. Ayrıca tarh ihbarnamesinde bazı şekil şartlarına uyulmama-
sı aynı Kanunun 108.maddesine göre ihbarnameyi hükümsüz kılar. Tarh
ihbarnamesinin tebliğinden itibaren 1 ay içinde verginin ödenmesi zo-
runlu değildir. Tarh ihbarnamesi verginin tarhı safhasını kapsadığı
için tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde dava açılabilir. Tarh
ihbarnamesinin tebliği üzerine 30 gün içinde dava açılmaması halinde
kesinleşen ve tahakkuk eden vergilerin kesinleşme tarihinden itibaren
dava açılmış ise; mahkeme kararına göre hesaplanan vergilere ait ihbar
namenin tebliğinden itibaren 1 ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Açıklandığı üzere birinci ihbarname olarak nitelindirilen tarh ihbarma
mesi ile, ikinci ihbarname olarak nitelindirilen mahkeme kararına göre
hesaplanan vergi, ceza ve gecikme faizlerini ödenmesine başka bir de-
yişle vade tayinine ilişkin ihbarname farklı hükümlere tabi olup; fark
lı sonuçlar doğurmaktadır.
Tarh ihbarnamesine karşı dava açılmaması durumunda; verginin kesinleş-
tiği tarihten itibaren verginin ödenmesi gereken safha başka bir de-
yimle tahsilat safhası başlamakta; tarh ihbarnamesi üzerine dava açıl-
ması durumunda ise, yukarıda sözü edilen tahsilat safhası mahkeme ka-
rarına göre hesaplanan vergilerin gösterildiği ikinci ihbarnamenin teb
liğinden itibaren başlamaktadır.
Bu durumda ikinci ihbarnamenin olmadığı; yükümlülerin adlarına tahak-
kuk eden ve ödenmesi gereken safhaya gelen vergi ceza ve gecikme faiz-
lerinin ödenmesini sağlamak için düzenlenen bir ihbarname olduğu açık
bulunmaktadır.
İkinci ihbarnamenin düzenlendiği safha tarh aşamasını geçiren ve öden-
mesi gereken safhaya gelen vergi ceza ve gecikme faizlerine ait bir
tahsil aşaması olmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27/8.maddesinde Vergi Mah-
kemelerinde, vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması, tarh
edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların
zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerini dur
duracağı, ihtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine yapılan işlem-
lerle tahsilat işlemlerinden dolayı açılan davaların tahsil işlemini
durdurmıyacağı hükme bağlanmıştır.
Bu hüküm uyarınca fark işlemine karşı açılan davalarda, tahsil işlemi
duracak, tahsilat işlemlerine karşı açılan davalarda ise tahsil işlemi
durmayacaktır.
Olayda, mahkeme kararına göre ödenmesi gereken safhaya gelen vergi ce-
za ve gecikme faizinin vadesinde ödenmesini yükümlüye bildiren ikinci
ihbarnamenin tebliğinden itibaren 1 ay içinde, vergi ceza ve gecikme
faizini ödenmediğinden muaccel hale geldiği ve sözü edilen amme alacak
larının tahsili için ödeme emri tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.
Her ne kadar ikinci ihbarname tebliği üzerine, ikinci ihbarnamede gös-
terilen gecikme faizine karşı dava açılmışsa da; ikinci ihbarname tarh
ihbarnamesi olmayıp, tahakkuk eden vergilerin vadesinde ödenmesini,
tahsilat safhasını başlatan ihbarname olduğundan; tahsilat safhasını
başlatmak için yapılan işlem tahsil işlemi sayılacağından ikinci ih-
barname tebliği üzerine açılan dava tahsil işlemini durdurmıyacağı
cihetle; muaccel hale gelen gecikme faizininde ödeme emriyle istenil-
mesinde hukuka aykırılık bulunmadığından ödeme emrinin bu kısmını ip-
tal eden Vergi Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davacı temyiz isteminin reddine, Vergi Dairesi
temyiz isteminin kabulüyle Bursa Vergi Mahkemesinin 28.3.1991 gün ve
1991/399 sayılı kararının; gecikme faizene ilişkin kısmının bozulması-
na, diğer vergi aslı ve cezaya ilişkin kısmının ise onanmasına karar
verildi.
CP/SE
|