|
BELEDİYECE VERİLEN NARH FİYATI EN ÜST SATIŞ FİYATINI OLUŞTURDUĞUNDAN,
BU FİYATIN ALTINDA SATIŞ YAPILMASINA ENGEL BULUNMADIĞI, YÜKÜMLÜNÜN, FI
RIN TEZGAHINDA NARH FİYATINDAN DAHA DÜŞÜK FİYATLA YAPTIĞI EKMEK SATIŞI
NA İLİŞKİN OLARAK AÇIK VE NET BİR ŞEKİLDE TUTULAN HASILAT KAYITLARINA
İTİBAR EDİLMESİ, GEREKTİĞİ HK.
Uyuşmazlık, yükümlünün ortaklık halinde yaptığı fırıncılık işiyle ilgi
li hesaplarının incelenmesi sonucunda, bir kısım ekmeğin, narh fiyatı
olan 20 liranın altında ve 15 liradan satılmasının mümkün olmadığı ge-
rekçesiyle bulunan matrah farkıyla, randıman hesaplanmasından kaynak-
lanan matrah farkının yerinde olup olmadığından doğmuştur.
Yapılan vergi incelemesi sırasında inceleme elemanınca ... adet ekme-
ğin perakende olarak 15 lira birim fiyatla satıldığı ve kayıtlara da
bu şekilde intikal ettirildiği görülerek, o tarihlerde Belediye tara-
fından belirlenen birim satış fiyatının 20 lira ve bakkal ve diğer fı-
rınlara yapılan toptan satış birim fiyatları da 17-17,5 lira olduğu
dikkate alınmak suretiyle her bir ekmekte meydana gelen 5 liralık fark
üzerinden yapılan hesaplamayla ortaklığın ... lira tutarındaki hasıla-
tı kayıtlarına intikal ettirmediği sonucuna varılmıştır. Gerek incele-
me elemanı ve gerek Mahkeme Yükümlünün, bu durumun açıklanmasına yöne-
lik beyanlarını, kayıtları ve bunların yanısıra basın yoluyla yapılan
ilan ve haberleri itibar edilir nitelikte görmemişlerdir.
Belediyece verilen narhın, en üst satış fiyatını oluşturduğu, bu fiya-
tın altında satış yapılmasına engel bir durumun bulunmadığı dikkate
alındığında, Ortaklık defterlerine birim fiyatları dahi belirlenebile-
cek şekilde açık olarak yapılan kayıtlar ortada iken ve üstelik bu fi-
yatla yapılan satışlar kamuoyuna da basın yoluyla yansıtıldığı hususun
da hiçbir tereddüt bulunmadığından aksi görüşle belirlenen matrah far-
kına dayalı tarhiyatın yasal ve hakkaniyete uygun olduğu söylenemez.
Ayrıca, fırında yapılan bu satışın peşin paraya dayanıyor olması tica-
ri açıdan bir başka yarar sağlıyacağı şüphesiz olduğundan, toptan daha
yüksek fiyatla satış yapılması yolundaki gerekçeye itibar etmek mümkün
değildir. Bu nedenle söz konusu farkın hasılata ve dolayısıyle ortaklı
ğın dönem kazancına ilavesi yerinde görülmediğinden Yükümlü hissesine
bu matrah kaleminden isabet eden miktar üzerinden yapılan tarhiyatın
terkini gerekmekte olup, Mahkeme kararının bu hususa ilişkin hüküm
fıkrasında isabet bulunmamaktadır.
Dönem içinde alınan muhtelif randımanlı un miktarına dayalı olarak ya-
pılan hesaplama sonucu bulunan matrah farkına yönelik Yükümlü iddiala-
rı, Mahkeme kararının bu kısımla ilgili gerekçeleri karşısında yerinde
ve kararın bu açıdan bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kısmen kabulüyle, ... Vergi Mah
kemesi kararının, perakende satılan ekmek bedeliyle ilgili matrah far-
kına ilişkin hüküm fıkrası yönünden bozularak bu matrah farkından yü-
kümlü hissesine isabet eden miktar üzerinden yapılan tarhiyatın terki-
nine, randıman hesaplanmasından doğan farka ait tarfiyatla ilgili bölü
mü yönünden onanmasına karar verildi.
AZLIK OYU:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30.maddesinin ikinci fıkrasının 4 numa
ralı bendinde defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikaların, vergi
matrahının doğru ve kesin olarak tespitine imkan vermemesi halinde mad
di delillerin bulunmadığının kabul edileceği ve bu durumun re'sen tak-
dir nedeni sayılacağı belirtilmiştir. Ancak, bu hususun gerçekleştiği-
nin, bir karineye dayanılarak değil kesin ve açık olarak ortaya konma-
sı gerekir.
Uyuşmazlığa konu teşkil eden olayda, re'sen takdir nedeni, defter ka-
yıtlarının ve belgelerin sıhhatli bir vergi incelemesi için yeterli ol
madığından söz edilerek 30.maddenin 4 numaralı bendine dayandırılmış
ve bu yılda imalata verilen un miktarından hareketle, muhtelif merci-
lerden alınan oranlara göre randıman hesabı yapılarak beyana göre fark
tesbiti defter kayıtlarının ve belgelerinin ihticaca salih olmadığının
delili sayılmıştır.
Her türlü imalatta olduğu gibi ekmek imalinde de randıman, işlenen
unun durumuna ve niteliğine, işletmenin teknik yapısına, imalatta çalı
şan işçilerin vasıflarına göre, işletmeden işletmeye farklılık göstere
ceğinden, imalatta mücerret ortalama randıman oranının sağlanamaması,
defter kayıtlarının ve belgelerin sıhhatli bir vergi incelemesine ye-
terli olmadığını kesin ve açık olarak ortaya koyduğu kabul edilemez.
Bu nedenle, Olayda re'sen takdir nedeninin varlığı sabit bulunmadığın-
dan ve esasen yükümlüyü ilgilendiren bir randıman farkından söz edile-
miyeceğinden tarhiyatın tamamen terkini gerektiği görüşüyle karara kar
şıyım.
(DAN-DER; SAYI:68-69)
BŞ/YÖ
|