|
UZLAŞMAYA BAŞVURU SÜRESİNİN İŞLEMESİNE NEDEN TEŞKİL EDEBİLECEK HALLER,
DAVA AÇMA SÜRESİNE NEDEN TEŞKİL EDEN VE KİŞİNİN İRADESİ DIŞINDA GELİ-
ŞEN TABİİ AFET, SAVAŞ HALİ VE BENZERİ HALLERLE, KİŞİNİN BU HAKKINI İRA
DESİYLE KULLANMASINI İMKANSIZ KILAN ÇOK AĞIR HASTALIK GİBİ HALLER OLA-
BİLECEĞİ HK.
1985 takvim yılına ilişkin olarak Davacı adına salına gelir vergisi
ile kesilen kaçakçılık cezası yönünden uzlaşma istemiyle yapılan başvu
ruyu reddeden İl Uzlaşma Komisyonu kararıyla tesis olunan işlemi; olay
da, vergi ve ceza ihbarnamelerinin 27.11.1987 tarihinde tebliğ edilme-
sinden sonra Davacı tarafından 13.1.1987 tarihinde özel doktordan alı-
nan rapor eklenerek ve Vergi Usul Kanununun 13.maddesindeki mücbir se-
beplerden ağır hastalık hali ileri sürülerek yapılan uzlaşma talebinin
Maliye ve Gümrük Bakanlığının bu konu hakkında düzenlenen içgenelgeye
göre özel doktordan alınan raporların dikkate alınmıyacağı ve dolayı-
sıyle ihbarname tebliğ tarihi itibariyle süreaşımı bulunduğu belirtil-
mek suretiyle reddedildiği anlaşılmakta ise de, 213 sayılı Vergi Usul
Kanunun konuya ilişkin 13.maddesinde özel doktardan alınan raporların
geçerli olmayacağına dair bir hüküm bulunmadığı dikkate alındığında,
raporda sözü edilen hastalığın anılan kanun hükmünde belirtilen vergi
ödevlerini yerine getirmeye mani ağır hastalıklardan olup olmadığı hu-
susunun ilgili tıp mercilerinden sorularak alınacak cevaba göre karar
verilmes igerekirken uzlaşma isteminin incelenmeksizin reddinde isabet
görülmediği gerekçesiyle iptal eden Vergi Mahkemesi kararının bozulma-
sı isteminden ibarettir.
1985 takvim yılına ait vergi ve ceza ile ilgili olarak, 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun 13.maddesinde yer alan ağır hastalık hali bulun-
duğu ileri sürülmek ve bu hususta doktor raporu ibraz edilmek suretiy-
le yapılan uzlaşma talebinin, söz konusu raporun özel doktordan alın-
mış olması dolayısıyle kabul edilemiyeceği belirtilerek süreaşımı ne-
deniyle reddi yolundaki uzlaşma komisyonu kararıyla tesis olunan işle-
min iptaline ilişkin Vergi Mahkemesi kararı temyiz edilmektedir.
Davacı tarafından uzlaşma talebinin süresinde yapılmamasına neden gös-
terilen ağır hastalık halinin de yer aldığı söz konusu kanun hükmünde,
vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel teşkil eden mücbir sebep
hallerine yer verilmiş olup, aynı Kanunun 15.maddesiyle de bu hallerin
ortadan kalkmasına kadar vergi ödevlerinin yerine getirilmesi ile ilgi
li sürelerin işlemiyeceği kuralı getirilmiştir. Burada sözü edilen ver
gi ödevinin, gerek Vergi Usul Kanununun "Mükellefin Ödevleri" başlığı
altındaki ikinci Kitabında sayılan ödevler, gerekse ilgili vergi kanun
larında, doğrudan mükellefler üzerine düşen ödevler olduğu kuşkusuzdur
Vergi iUsul Kanununa 205 sayılı Kanunla ayrı bir bölüm halinde eklenen
"Uzlaşma" müessesesi ise, vergi mükelleflerinin vergi ödevlerini zama-
nında yerine getirmemek yada eksik yerine getirmek suretiyle beyan dı-
şı bıraktıkları kazanç veya vergiye tabi işlemlerle ilgili olarak bile
hare vergi idaresince ikmalen veye re'sen tarh edilen vergiler ve bun-
lara ilişkin cezaların miktarları üzerinde ihtilaf yaratılmaksızın mü-
kelleflerle idarenin karşılıklı olarak uyuşmalarına imkan veren bir mü
essesedir. Dolayısıyle söz konusu müessese ile tanınan imkandan yarar-
lanmak yada yararlanmamak, vergi ve ceza muhatabına tanınan bir hakkın
kullanılması ile ilgili olup, bir vergi ödevinin yerine getirilip ge-
tirilmemesi ile ilgisinin bulunmadığı açıktır. Bu bakımdan uzlaşma ile
ilgili sürelerde Vergi Usul Kanununun 13.maddesinin dikkate alınması
mümkün değildir.
Uzlaşmaya başvuru süresinin işlememesine neden teşkil edebilecek hal-
ler olsa olsa dava açma süresinin işlememesine neden teşkil eden ve ki
şinin iradesi dışında gelişen tabii afet, savaş hali ve benzeri haller
le kişinin bu kabil haklarını yine iradesiyle kullanmasını imkansız kı
lan çok ağır hastalık gibi durumlar olabilirki, olayda mevcudiyeti ile
ri sürülen hastalığın bu arzdaki hallerden olduğunu, Davacının iradesi
ni kullanmaya imkan vermediğini ve uzlaşmaya başvuru süresini durdura-
cağını kabul etmeye imkan yoktur.
İdarenin, mevcut kanun hükmünün mükellefler lehine kullanılmasına im-
kan veren uygulamasının, ancak belirlediği kurallar içinde geçerlilik
arzedeceği hususunda ise tartışma bulunmamak gerekir.
Bu nedenle, Ankara 7.Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına karar ve-
rildi.
CP/SE
|