|
YÖNETİCİ ORTAK ALINAN ŞİRKETİN İHRAÇ ETMİŞ GÖRÜNDÜĞÜ BAZI MALLARIN HİÇ
İMAL EDİLMEDİĞİ VE ALINIP SATILMADIĞININ VERGİ İNCELEMESİYLE SAPTANMIŞ
BULUNMASI HALİNDE HAKSIZ VERGİ İADESİ ALINMASINDA KANUNİ TEMSİLERİNİN
KASIT VE İHMALİNİN VARLIĞININ KABULÜ GEREKTİĞİ HK.
Dış Ticaret A.Şirketinin haksız yere ihracatta vergi iadesi aldığından
bahisle kaçakçılık cezalı olarak anılan şirketten geri istenilmesi
üzerine, 213 sayılı kanunun 10.maddesi hükmü uyarınca şirketin yönetim
kurulu başkanı olan yükümlünün şahsi mal varlığına uygulanan ihtiyati
haciz işleminin iptali istemi ile açılan davayı; "Türk Ticaret Kanunu-
nun 366.maddesinde anonim şirket yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk-
larının belirtildiği, 213 sayılı kanunun 10.maddesinde de tüzel kişi-
lerle küçüklerin ve kısıtlıların, Vakıflar ve Cemaatler gibi tüzel ki-
şiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları
halinde bunlara düşen ödevlerin yasal temsilcileri, tüzel kişiliği ol-
mayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tara-
fından yerine getirileceği, anılan ödevleri kasıt ve ihmalleri ile ye-
rine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının
varlığından tamamen veya kısmen alınamıyan vergi alacaklarının yasal
ödevlerini yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı hükmünün
yer aldığı, olayda ise henüz tahakkuk aşamısnda bulunan ve amme alaca-
ğı haline gelmeyen, sonucu yargı mercilerince çözümlenebilecek bir in-
celeme için yönetici ortakların kasıt ve ihmallerinin bulunduğu yolun-
da herhangi bir iddia ve kanıt da ileri sürülmeksizin yönetici ortak-
ların şahsi mal varlığına ihtiyati haciz uygulanmasının anılan yasa
hükümlerine aykırı bulunduğu" gerekçesi ile kabul eden İstanbul 14.
Vergi Mahkemesinin 13.5.1987 gün ve 1987/422 sayılı kararının; Soyaş
Dış Ticaret A.Şirketi hakkında yapılan incelemede; şirketin haksız ye-
re ihracatta vergi iadesi aldığının tesbit edildiği ve inceleme elama-
nınca bu meblağın kaçakçılık cezalı olarak tahsil edilmesinin istenil-
diği; bu durumda kamu alacağının korunması için şirketin yöneticisi
olan yükümlünün menkul mallarına ihtiyati haciz uyfulandığı, yapılan
işlemin yerinde olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun olay tarihinde (1985) yürürlükte bu-
lunan 10.maddesinde tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, Vakıf-
lar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mükellef
veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevlerin kanuni
temsilcileri, tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve
varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirileceği, yukarıda
yazılı olanların bu ödevleri kasıt ve ihmalleriyle yerine getirmemele-
ri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tama-
men veya kısmen alınamayan vergi alacaklarının kanuni ödevleri yerine
getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı, temsilciler veya teşekkülü
idare edenlerin bu suretle ödedikleri vergiler için asıl mükellefe rü-
cu edebilecekleri hükme bağlanmıştır. Bu hükme göre kanuni temsilcile-
rin sorumlu tutulabilmesi için vergi ödevlerinin temsilcinin kasıt ve
ihmali sonucu yerine getirilmemiş olması nedeniyle bir vergi ziyaı
doğması ve ziyaa uğratılan verginin tüzel kişinin varlığından alınama-
ması gerekmektedir.
Olayda yükümlünün, yönetici ortağı olduğu şirketin, ihraç etmiş görün-
düğü bazı malların hiç imal edilmediği ve alınıp satılmadığının vergi
incelemesiyle saptanmış bulunması karşısında haksız vergi iadesi alın-
masında kanuni temsilcinin kasit ve ihmalinin varlığının kabulü gere-
kir.
Ancak yönetici ortağın sorumlu tutulabilmesi için, yukarda açıklanan
10.maddede yer alan ikinci koşulun gercekleşip gerçekleşmediği, diğer
bir ifadeyle söz konusu vergi borcunun şirketin mal varlığından karşı-
lanıp karşılanamıyacağı hususunda idarece yapılmış herhangi bir tesbi-
tin bulunmadığı anlaşıldığından Mahkemece ihtiyati haciz işleminin ka-
rarda yazılı gerekçeyle iptali, sonucu itibariyle yerindedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddine, mahkeme kararının sonu-
cu itibariyle onanmasına karar verildi.
(MT/NÇ)
|