|
İŞLEMLERİ İMALAT RANDIMANI YÖNÜNDEN İNCELENEN VE BİR KISIM HASILATINI
KAYIT VE BEYAN DIŞI BIRAKTIĞI SAPTANAN DAVACI KURUMUN DÖNEM KAZANCININ
RESEN TAKDİRİNDE VE İMALATI ETKİLEYEN FAKTÖRLER GÖZÖNÜNE ALINARAK BU-
LUNAN MATRAH FARKI ÜZERİNDEN UYGULANAN TARHİYATIN KUSUR CEZALI OLARAK
DEĞİŞTİRİLMESİNDE HUKUKA AYKIRILIK BULUNMADIĞI HK.
Ham madde olarak saç kullanmak suretiyle çeşitli cins ve ebatlarda
jant imal ederek satan yükümlü şirketin 1992 yılı işlemlerinin ince-
lenmesi sonucunda, imale sevk ettiği saç miktarı ile imal ettiği ma-
mullerin içerdiği saç miktarı ve toplam fire (hurda saç) miktarı kar-
şılaştırılarak bir kısım hasılatın kayıt ve beyan dışı bırakıldığı gö-
rüşüyle ikmalen ve resen kurumlar vergisi salınmış, kaçakçılık cezası
kesilmiştir.
Resen yapılan tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen ... Vergi
Mahkemesi, ... günlü, 1995/1121 sayılı kararıyla; Mamul miktarına,
saçların standartlarına uygun olmaması nedeniyle verebileceği % 10
farkın ve fire miktarının ilave edilmesi suretiyle tespit olunan mat-
rahtan kayıtlara fazla intikal ettirilen işçilik gideri ve zararın dü-
şülmesi sonucu salınan vergide yasaya aykırılık bulunmadığı, olayın
gelişimi ve özelliği gereği kaçakçılık cezasının kusura çevirilmesi
gerektiği gerekçesiyle vergi aslı yönünden davayı reddetmiş, kaçakçı-
lık cezasını kusura çevirmiştir.
Karara karşı tarafların temyiz başvurularını inceleyen Danıştay
Dördüncü Dairesi, ... günlü, 1997/635 sayılı kararıyla; İnceleme rapo-
runda, resen tarh nedeni olarak randıman incelemesine göre fark bulun-
masının gösterildiği, başkaca açık ve inandırıcı bir tespit ve hukuken
geçerli deliller bulunmadan, salt randıman incelemesi sonucu bulunan
matrah farkı üzerinden resen tarh yoluna gidilerek yapılan tarhiyatta
isabet görülmediği gerekçesiyle vergi mahkemesi kararını bozmuş, vergi
dairesi müdürlüğünün temyiz istemini reddetmiştir.
Bozma kararına uymayan vergi mahkemesi ilk kararında direnmiş-
tir.
Direnme kararını temyiz eden yükümlü kurum, olayda resen takdir
nedeni bulunmadığını, vergi dairesi müdürlüğü ise, kaçakçılık cezasın-
da hukuka aykırılık olmadığını ileri sürerek ısrar kararının bozulma-
sını istemiştir.
1992 yılına ilişkin işlemleri imalat randımanı yönünden incele-
nen yükümlü kurum adına, bulunan matrah farkı üzerinden resen salınan
kaçakçılık cezalı kurumlar vergisi ve fon payını; cezayı kusura çevir-
mek suretiyle değiştiren vergi mahkemesi ısrar kararı taraflarca tem-
yiz edilmiştir.
Vergi mahkemesinin ilk kararının, cezanın kusura çevirilmesi
yolundaki hüküm fıkrasına karşı vergi idaresince yapılan temyiz ve ka-
rar düzeltme başvuruları Danıştay Dördüncü Dairesince reddedilerek söz
konusu hüküm fıkrası kesinleşmiş olduğundan, aynı kararın diğer yan a-
leyhine olan hüküm fıkrasının bozulmasından sonra verilen ısrar kara-
rının varlığı, idare yönünden kesinleşen hüküm fıkrasının yeniden tem-
yiz incelemesine tabi tutulmasına olanak vermeyeceğinden vergi dairesi
müdürlüğü isteminin incelenmesine imkan bulunmamaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30 uncu maddesinde resen vergi
tarhı; vergi matrahının tamamen veya kısmen defter kayıt ve belgelere
veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde
takdir edilen veya inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah
kısmı üzerinden vergi tarholunması şeklinde tanımlanmış, maddenin 2
nci fıkrasının 4 üncü bendinde, defter kayıtları ve bunlarla ilgili
vesikaların vergi matrahının doğru ve kesin olarak tespitine imkan
vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ih-
ticaca salih bulunmaması resen takdir nedeni kabul edilmiştir.
İmalatçı işletmeler yönünden randıman esası, üretime sevk edi-
len hammadde, yarı mamul ve yardımcı madde miktarından yola çıkarak,
üretilmesi gereken mamul miktarının saptanmasını ifade etmektedir. İş-
letmenin dönem başı ve sonu stokları, yıl içi hammadde, yarı mamul ve
yardımcı madde alışları ile üretim teknolojisi ve diğer üretim araçla-
rı gözönüne alınarak hasılatın bir kısmının kayıt ve beyan dışı bıra-
kıldığı sonucuna ulaşılması, aynı zamanda defter kayıtları ve belgele-
rin, vergi matrahının doğru olarak saptanmasını elverişsiz kılacak öl-
çüde karışık olduğunun kabulünü de gerektirecektir. Bu durum, Vergi U-
sul Kanununun 30 uncu maddesi uyarınca vergi matrahının resen takdiri-
ni gerektiren bir nedendir.
Jant imalatı yapan davacının dönem başı ve dönem sonu saç stok
miktarları dikkate alınarak defter kayıt ve belgelerinden tespit edi-
len imalatta kullanılan saç miktarı ile yükümlü kurum yetkilisiyle
birlikte dönem başı ve dönem sonu hurda stok miktarları ile dönem içi
hurda satışları dikkate alınarak saptanan fire miktarı ve kayıtlara
göre mamullerin içerdiği saç miktarının yükümlü lehine bir yaklaşımla
% 10 fazlası dikkate alınarak kayıt dışı satılan mamul miktarının he-
saplandığı anlaşılmaktadır. Matrah farkının saçların standartlara uy-
gun olmaması nedeniyle verebileceği % 10 farklılık ve fire miktarı da
dikkate alınarak saptanmış olması karşısında ısrar kararının; tarhiya-
tın kusur cezalı olarak değiştirilmesi yolundaki hüküm fıkrasında hu-
kuka aykırılık görülmemiştir.
Bu nedenlerle taraflar temyiz isteminin reddine, karar verildi.
(MT/ES)
|