|
3065 SAYILI YASANIN 15.MADDESİ 1.FIKRASI (B) BENDİNDE YER ALAN DİPLO-
MATİK İSTİSNADAN HERHANGİ BİR DEVLETİN DEĞİL, ULUSLARARASI KURULUŞLAR
VE BUNLARIN MENSUPLARININ YARARLANABİLECEĞİ,
YASANIN 19.MADDESİNİN 2.FIKRASINDA SAKLI TUTULAN ULUSLARARASI ANLAŞMA-
LARIN DA KATMA DEĞĞR VERGİSİ MUAFİYETİ YADA İSTİSNAYI ÖNGÖREN HÜKÜMLER
İÇERMESİ HALİNDE BU MADDE KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİNİN MÜMKÜN OLDU-
ĞU,
AYRICA, TAHAKKUKUN VERGİ DAİRESİNE AİT BİR GÖREV OLUP, YÜKÜMLÜNÜN KA-
NUNDA ÖNGÖRÜLEN SÜRE VE ŞEKİLDE BEYANNAME VEREREK İNDİRİMLERİ GÖSTER-
MESİ VE BUNA İLİŞKİN AYRICA BİR DİLEKÇE VEREREK DURUMU AÇIKLAMASI HA-
LİNDE, MATRAHIN TAM VE DOĞRU OLARAK TESBİTİ MÜMKÜNSE, TAHAKKUKUN EKSİK
YAPILMASINDA YÜKÜMLÜYE KUSUR ATFEDİLEMEYECEĞİNDEN KUSUR CEZASI KESİLE-
MEYECEĞİ HK.
Uyuşmazlık; ihtirazi kayıtla verilen beyannamede gösterilen indirim ka
bul edilmeyerek yükümlü kurum adına tahakkuk ettirilen katma değer ver
gisi, dahili tevkifat ve kesilen kusur cezasını, onayan Vergi Mahkeme-
si kararının bozulması isteminden ibarettir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun "Diplomatik İstisnalar" baş-
lığını taşıyan 15.maddesinin 1.fıkrasının (b) bendinde uluslararası an
laşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve
bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetlerin vergiden müstesna
olduğu belirtilmiştir.
Dosyada mevcut kontrat suretlerinden, yükümlü şirkete ait taşınmazla-
rın, Amerika Birleşik Devletlerine kiraya verildiği anlaşılmaktadır.
Bu nedenle Natoya uygulanan istisnanın bu olaya uygulanması söz konusu
olamaz.
Diğer taraftan, 30.6.1954 tarih ve 6426 sayılı Kanunla kabul edilen
"Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri Arasındaki Vergi Muafiyetleri
Anlaşması"nın 3.maddesinde, Amerika Birleşik Devletleri tarafından ve-
ya onun namına yapılan ve birinci fıkrada belirtilen masraflara hangi
Türk vergi ve resimlerinin yansıtılmayacağı sayılmış, sözleşmenin 8.
maddesinde de bu anlaşmada açıkca masraflara yansıtılması önlenmemiş
olan ve anlaşmada belirtilen masraflar kategorilerine uygulanabilecek
Türk vergi, munzam vergi, resim, harç ve ücretleri hakkında iki hükü-
metin bu gibi vergilerden muafiyet tanınmasının bu anlaşmaya esas teş-
kil eden prensiplere uygun olup olmadığı hususunda müzakerelerde bulu-
nacağı, uygun olduğu sonucuna varıldığı takdirde iki hükümetin Amerika
Birleşik Devletleri Hükümetine bu anlaşmada sayılanlara eşdeğer bir mu
afiyet sağlanması için usuller koymaya girişecekleri açıklanmıştır.
Anlaşma imzalandığı tarihte yürürlükte olmayan ve 3.maddede sayılmayan
katma değer vergisi daha sonra yürürlüğe girmiş, ancak 8.maddede öngö-
rülen usul izlenmemiş, iki hükümet arasında katma değer vergisinin
A.B.D'nin masraflarına yansıtılmaması yolunda bir mutabakata varılma-
mıştır.
Katma Değer Vergisi Kanunu, gayrimenkul kiralamasını vergiye tabi kıla
rak yeni bir düzenleme getirmiş olmakta ve bu düzenlemenin herhangi
bir verginin yerine geçtiği yolunda bir hüküm de içermemektedir.
Bu durumda, Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye'de taşınmaz kiraladı-
ğı takdirde katma değer vergisi muafiyetinden yararlanamayacağından,
yükümlünün adı geçen devlete kiraladığı taşınmazlar için katma değer
vergisi tahsil ederek vergi dairesine yatırması zorunlu olup, diploma-
tik istisna kapsamında değerlendirerek indirim yapması mümkün bulunma-
maktadır.
Her ne kadar yükümlü ile Amerika Birleşik Devletleri arasında imzala-
nan kira sözleşmelerinde, "bu kira sözleşmesi Nato Kuvvetleri Statüsü
Anlaşmasının IX.maddesi 3.paragrafı ile 6426 sayılı 30 Haziran 1954
günlü kanunla onanıp 29 Mart 1980 günü 1658 No.lu Türk Dışişleri Bakan
lığı Diplomatik notası ile tekrar yürürlüğe konmuş, Türkiye-Amerika
Birleşik Devletleri Vergi Muafiyeti Anlaşması gereğince ortak savunma
amaçlı tesislerle ilgilidir. Bu kanunlar uyarınca, gerek imzalanması,
gerek tapuya şerhinden ötürü bu sözleşme harç, damga resmi, pul ve di-
ğer vergilerden muaftır" hükmünü içeriyorsa da 10.3.1954 tarihli, 6375
sayılı Kanunla yürürlüğe konulan "Kuzey Atlantik Andlaşmasına Taraf
Devletler arasında kuvevetlerinin statüsüne dair sözleşme'de genel bir
muafiyet hükmü yer almamaktadır. Bu durumda kira sözleşmesine hüküm
konularak vergi muafiyeti sağlanamayacağı cihetle, vergi dairesince be
yannamede gösterilen diplomatik istisna indirimi kabul edilmeyerek kat
ma değer vergisi ve buna bağlı olarak dahili tevkifat tahakkuk ettiril
mesinde isabetsizlik bulunmadığından yükümlünün vergi aslına yönelik
iddialarında isabet görülmemiştir.
Tarhiyata uygulanan kusur cezasına gelince; 213 sayılı Vergi Usul Kanu
nunun 4.maddesinde, vergi dairesinin mükellefi tesbit eden, vergiyi
tarh eden, tahakkuk ettiren ve tahsil eden daire olduğu belirtilmiş,
20.maddesinde vergi tarhının vergi alacağının kanunlarında gösterilen
matrah ve nisbetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu
alacağı miktar itibariyle tesbit eden idari muamele olduğu, 22.madde-
sinde vergi tahakkukunun tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi
gereken bir safhaya gelmesini ifade ettiği, 25.maddesinde de vergi ka-
nunlarına göre beyan üzerinden alınan vergilerin "tahakkuk fişi" ile
tarh ve tahakkuk ettirileceği, bu esasa göre vergi dairesince beyanna-
menin alınması üzerine bir tahakkuk fişi tanzim olunarak bunun bir nüs
hasının mükellefe veyahut beyannameyi mükellef namına vergi dairesine
tevdi edene verileceği, bu suretle verginin tahakkuk etmiş sayılacağı
kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, yine aynı kanunun 331.maddesinde, "vergi kanunları hükümle
rine aykırı hareket edenler, bu kitapta yazılı vergi cezaları (kaçakçı
lık, ağır kusur, kusur ve usulsüxzlük cezaları) ve diğer cezalar ile
cezalandırılırlar" 341.maddesinde; "vergi ziyaı, mükellefin veya sorum
lunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi
veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk etti-
rilmesini veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder." 348.maddesin-
de de "kusur, kaçakçılık ve ağır kusur sayılan haller dışında herhangi
bir suretle vergi ziyaına sebebiyet verilmesidir" hükümleri yer almış-
tır.
Sözü edilen madde hükümlerinden anlaşılacağı üzere, verginin tarh ve
tahakkuku, vergi dairesince yerine getirilmesi gereken bir görev olup,
yükümlü tarafından yapılan indirimlerin kabul edilmemesi halinde tarh
ve tahakkukun kanunun öngördüğü şekilde vergi dairesinve yapılabilece-
ği tabiidir. Yükümlü tarafından kanunda belirtilen süre içinde ve öngö
rülen şekilde beyanname verilmek ve vergilendirme ile ilgili tüm unsur
lar gösterilmek suretiyle vergi dairesine bildirimde bulunulmuş, ayrı
bir dilekçe ile de yapılan indirimin nedeni de açıklanmış olmakla, ver
gi ile ilgili ödevler yerine getirilmiştir. Bu durumda, beyanname ve
eki dilekçeden matrahın doğru olarak tesbiti mümkün bulunduğundan, ku-
sur cezası kesilmesi için yükümlü yönünden kanunun aradığı şartların
varlığından söz edilmesi, tahakkukun eksik yapılmasında kendisine bir
kusur izafesi olanaksızdır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin vergi aslı yönünden reddine, ce
za yönünden kısmen kabulüyle, Vergi Mahkemesi kararının kusur cezasına
yönelik olarak bozulmasına, kusur cezasının terkinine karar verildi.
BŞ
|