|
DAVACI BELEDİYE BAŞKANLIĞI TARAFINDAN GENEL İNSAN SAĞLIĞINI KORUMAK VE
TEDAVİ MAKSADIYLA İŞLETİLEN, BU NEDENLE DE KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF
OLAN KAPLICA İŞLETMESİNİN YANINDA FAALİYET GÖSTEREN OTEL İŞLETMESİNİN
KANUNDA BELİRTİLEN AMAÇLARLA ÇALIŞMASI VE KAPLICANIN MÜTEMMİM CÜZ'Ü
OLMASI SÖZ KONUSU OLMADIĞINDAN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNDEN YARARLA-
NAMAYACAĞI HK.
Davacı Belediye tarafından kaplıca ile birlikte işletilen otel ve lo-
kantadan elde edilen gelirin beyan edilmediği görüşüyle 1988 yılı için
resen kurumlar vergisi salınmış, kaçakçılık cezası kesilmiştir.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Ankara 5.Vergi Mahkeme-
si 24.11.1992 günlü ve 1992/1641 sayılı kararıyla; 5422 sayılı Kurum-
lar Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin 4 üncü bendinde, kamu idare ve
müesseseleri tarafından genel insan ve hayvan sağlığını korumak ve te-
davi maksadıyla işletilen hastane, nekahathane, klinik, dispanser,
prevantoryum, sanatoryum, çocuk bakımevleri, hayvan hastaneleri ve di-
spanserleri, hayvan bakımevleri, veteriner bakteriyoloji, seroloji ve
distofajin gibi müesseselerin, kurumlar vergisinden muaf olduğunun
hükme bağlandığı, davacı belediyenin tedavi için gelenlere kaplıca iş-
letmesinin yanında otelcilik ve lokanta hizmeti verdiği, otel ve lo-
kantadan dışarı çıkmadan kaplıcaya geçilebildiği, bu tesislerin komple
bir tesis olduğu, insan sağlığını koruma ve tedavi maksadıyla işleti-
len kaplıcaların tedavi için gelen kişilere iyi bir hizmet verilmesi
ve tedaviden istenilen neticenin gerçekleşebilmesi için hastaların iyi
bir yerde ikamet ve beslenmelerini sağlayacak yere ihtiyaçları olaca-
ğı, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının ... tarih ve ... nolu yazı-
sından, davacı belediyeye ait kaplıcanın insan sağlığını koruduğunun
kabul edildiği, bu durumda kaplıcaya bağlı otel ve lokanta işletmesi-
nin kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanması gerektiği gerekçesiyle
tarhiyatın kaldırılmasına karar vermiştir.
Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemi üzerine Danıştay Dör-
düncü Dairesi 21.11.1994 günlü ve 1994/5442 sayılı kararıyla; 5422 sa-
yılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, iktisadi kamu mües-
seselerinin kazançlarının kurumlar vergisine tabi olduğu ve kurum ka-
zancının gelir vergisi mevzuuna giren gelir unsurlarından terekküp e-
deceğinin belirlendiği, 4 üncü maddesinde, Devlete, özel idarelere,
belediyelere ve diğer kamu idareleri ve müesseselerine ait ve tabi o-
lup faaliyetleri devamlı bulunan birinci maddenin (A) ve (B) işaretli
bentleri haricinde kalan ticari, sınai ve zirai işletmelerin iktisadi
kamu müesseseleri olduğu, bunların kazanç gayesi gütmemeleri, faaliye-
tin kanunla tevdi edilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişilik-
lerinin olmaması, müstakil muhasebeleri ve kendilerine tahsis edilmiş
sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerine te-
sir etmeyeceğinin öngörüldüğü, aynı kanunun 7 nci maddesinde muaflık-
ların sayıldığı, 4 üncü bendinde, kamu idare ve müesseseleri tarafın-
dan genel insan ve hayvan sağlığını korumak ve tedavi maksadıyla işle-
tilen müesseselerin kurumlar vergisinden muaf olduğunun hükme bağlan-
dığı, davacı belediye tarafından işletilen kaplıcanın kurumlar vergi-
sinden muaf olduğu konusunda taraflar arasında bir ihtilaf bulunmadı-
ğı, otel ve lokanta işletmesi genel insan sağlığını korumak maksadıyla
işletilmediği gibi bu amaca yönelik olarak faaliyet gösteren kaplıca
işletmesinin mütemmim cüz'ü niteliği taşımadığı, faaliyeti vergi konu-
suna giren ve muafiyet tanınmamış bu işletmelerin kurumlar vergisi mü-
kellefi olmalarının tabii olduğu, anılan işletmelerin sadece kaplıca
müşterilerine hizmet vermediği, dışarıdan gelen insanlara da hizmet
sunduğu, bu durumda kazançları üzerinden vergi ödemeleri gerektiği ge-
rekçesiyle tarhiyatın kaldırılmasına karar veren mahkeme kararının bo-
zulmasına karar vermiştir.
Bozma kararı uyarınca dosyayı yeniden inceleyen Ankara 5.Vergi
Mahkemesi 1995/659 sayılı kararıyla, otel işletmesinden dolayı yapılan
tarhiyatla ilgili olarak ilk kararındaki gerekçelerle ısrar etmiş, lo-
kanta işletmesi için ise Danıştay Dördüncü Dairesinin bozma kararına
uyarak, lokanta işletmesinin genel insan sağlığını korumak ve tedavi
maksadıyla işletilmediği gibi bu amaca yönelik faaliyet gösteren kap-
lıcanın mutemmim cüz'ü niteliği taşımadığı, bu işletmenin kurumlar
vergisi muafiyetinden yararlanamayacağı, ancak lokanta işletmesine i-
lişkin olarak 1988 yılında elde edilen hasılatın giderlerin yarısı ka-
dar olduğu, bu durumda ortada vergilendirilecek kurum kazancı bulunma-
dığı gerekçesiyle tarhiyatın kaldırılmasına karar vermiştir.
Mahkemenin bu kararı vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz
edilmiş, istem incelenmek üzere dosya kendisine havale edilen Danıştay
Dördüncü Dairesi, kararı direnme niteliğinde görerek dosyayı Kurulumu-
za göndermiştir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde ikti-
sadi kamu müesseselerinin kazançlarının kurumlar vergisine tabi oldu-
ğu, 4 üncü maddesinde iktisadi kamu müesseselerinden ne anlaşılması
gerektiği belirtilmiş, "Muaflık ve İstisnalar" başlıklı 7 nci maddesi-
nin 4 üncü bendinde de kamu idare ve müesseseleri tarafından genel in-
san ve hayvan sağlığını korumak ve tedavi maksadıyla işletilen hasta-
ne, nekahathane, klinik, dispanser, prevantoryum, sanatoryum, çocuk
bakımevleri, hayvan hastaneleri ve dispanserleri, hayvan bakımevleri,
veteriner bakteriyoloji, seroloji ve distofajin gibi müesseselerin ku-
rumlar vergisinden muaf olduğu öngörülmüştür.
Davacı belediye tarafından işletilen kaplıcanın genel insan
sağlığını koruma ve tedavi maksadıyla faaliyet gösterdiği ve bu neden-
le de kurumlar vergisinden muaf olduğu hususu tartışmasızdır. Tartış-
malı olan nokta, otel işletmesinin kanunda belirtildiği gibi genel in-
san sağlığını ilgilendiren konuda faaliyet göstermemesine karşın, bu
amaçla hizmet veren kaplıca işletmesinin mutemmim cüz'ü olup olmadığı-
dır.
Davacı Belediye Başkanlığının, kaplıcanın kurumlar vergisinden
muaf tutulması istemiyle Maliye Bakanlığına yaptığı başvuru üzerine
Maliye Bakanlığı, belediye başkanlığının işlettiği kaplıcanın Kurumlar
Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin 4 üncü bendinde belirtilen müesse-
selerden hangisine girdiği ve bu tür tedavi kurumlarında hangi nite-
liklerin arandığının Sağlık Bakanlığından bildirilmesini istemiştir.
Sağlık Bakanlığının konuya ilişkin yazısında ise daha çok tedavinin
gerçekleştirilmesi için zorunlu araçlara ve yerlere önem verildiği gö-
rülmektedir. Bunlar fizik tedavi araçları, hususi banyolar, umumi ha-
vuzlar, duşlar, masaj kısımları ve benzeri yerlerdir. Kuşkusuz insan-
lara daha iyi hizmet verebilmek için kaplıca ile birlikte otel işlet-
mesine de ihtiyaç vardır. Ancak otelin varlığı ya da yokluğu tedavinin
yapılmasını etkilememektedir. Kaplıcada tedavi görenlerin otelde kalma
zorunlulukları bulunmadığı gibi otelde konaklayan herkesin de kaplıca-
dan yararlanması gerekmemektedir. Bunlar tamamen birbirinden farklı
işletmeler olup sunulan hizmetin niteliğini artırma özelliğine bakıla-
rak otel ile kaplıcanın komple bir tesis olduğu, dolayısıyla kurumlar
vergisinden muaf olan kaplıca işletmesinin yanısıra otelin de bu mua-
fiyetten yararlanması gerektiğini söylemek mümkün değildir. Bu itibar-
la otel işletmesinin kurumlar vergisinden muaf olduğu belirtilerek
tarhiyatın kaldırılması yolundaki ısrar kararında hukuka uygunluk gö-
rülmemiştir.
Vergi dairesi müdürlüğünün diğer iddiaları, kararın bozulmasını
gerektirir nitelikte bulunmamaktadır.
Bu nedenle, Ankara 5.Vergi Mahkemesinin ... günlü ve 1995/659
sayılı ısrar kararının bozulmasına, karar verildi.
(MT/ES)
(DAN-DER; SAYI:94)
|