|
FABRİKA BİNASINA İLİŞKİN MALİYETİN SAPTANMASINDA DAYANILAN BELGELERİN
GERÇEĞE UYGUN BULUNMAMASI NEDENİYLE, GERÇEK MALİYET MİKTARI HAKKINDA
İNANDIRICI BİR İDDİA İLERİ SÜRÜLMEDİKÇE BU DEĞERİN BİLİRKİŞİ İNCELEME-
SİYLE SAPTANMASININ ZORUNLU OLMADIĞI HK.
Çim tohumu temizleme fabrikası inşa ettiren Kurumun 1990 yılı işlemle-
rinin incelenmesi sonucu bu işle ilgili olarak kayıtlarına intikal et-
tirdiği toplam 500.000.000 lira tutarındaki üç adet işçilik faturası-
nın gerçeğe uygun olmadığı, bu faturalarla inşaat maliyetinin artırı-
larak binanın değeri ile ayrılan amortisman miktarının yükseltildiği
ve bu yolla dönem kazancının noksan belirlendiği görüşüyle, adına ka-
çakçılık cezalı Kurumlar Vergisi salınmıştır.
Bu tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Eskişehir 2.Vergi Mahkemesi
16.6.1992 günlü 1992/397 sayılı Kararıyla; yapılan tespitler karşısın-
da işçilik giderini gösteren faturaların gerçeği yansıttığının söyle-
nemeyeceği, gerçeğe aykırı faturaların ise amortisman ve gider kaydı-
nın belgelendirilmesinde kullanılamayacağı gerekçesiyle, davayı red-
detmiştir.
Yükümlünün temyiz istemini inceleyen Danıştay Dördüncü Dairesi;
22.4.1993 günlü 1993/1783 sayılı Kararıyla, işçilik faturalarının ger-
çeği yansıtmadığı kabul edilerek ayrılan amortisman miktarı dönem ka-
zancına eklenmiş ise de, bina inşaat maliyetinin içinde işçilik gider-
leri de bulunacağından, bilirkişi incelemesiyle belirlenecek gerçek
işçilik gideri dikkate alınarak karar verilmesi gerekirken, tarhiyatın
aynen tasdikinde yasaya uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle, vergi mah-
kemesi kararını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan Eskişehir 2.Vergi Mahkemesi 20.9.1993 günlü
1993/126 sayılı Kararıyla; inşa edilen fabrika binasının amortisman
ayrılmasına esas olan bedelinin tahmin ve takdir yoluyla değil, Vergi
Usul Kanunu hükümlerine uygun şekilde düzenlenmiş fatura ve fatura ye-
rine geçen belgelerle kanıtlanması gerektiği, Vergi Usul Kanununa göre
binaların amortismana tabi tutulabilmesi için sadece meydana getiril-
miş olmaları değil, bunun karşılığında harcama yapılmış olmasının da
gerektiği, Kurum, böyle bir harcama yapıldığını ispatlayamadığı ve
gerçeğe aykırı olduğu karşıt incelemeyle saptanan faturaların doğru-
luğunda ısrar ettiğinden bina işçilik bedelinin bilirkişiye belirleti-
lerek bina inşaat maliyetine katılmasının, yapıldığı ispatlanamayan
bir harcamanın yapılmış kabul edilmesi sonucu doğurabileceği ve sahte
fatura kullanımını özendireceği gerekçesiyle, davanın reddi yolundaki
ilk kararında direnmiştir.
Direnme kararı yükümlü tarafından temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlık, inşa ettirdiği fabrika binasına ilişkin işçilik faturala-
rının gerçeğe aykırı olduğu anlaşılan Kurum adına, bu faturaların kul-
lanılması yoluyla, bina maliyeti ve ayrılan amortisman miktarının yük-
seltilerek dönem kazancının düşük belirlendiği görüşüyle kaçakçılık
cezalı Kurumlar Vergisi salınmasından kaynaklanmıştır.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 13.maddesiyle atıfta bulunulan
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40.maddesinde, Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre ayrılan amortismanlar dönem kazancının tespitinde in-
dirilecek giderler arasında sayılmıştır.
Vergi Usul Kanununda yer alan amortisman ve iktisadi işletmelere dahil
gayrimenkullerin değerlemesiyle ilgili kurallara göre, binaların inşa
giderleri, amortisman ayrılmasına esas değeri oluşturmaktadır. İnşa
giderlerinin Vergi Usul Kanununa uygun biçimde belgelendirilmesi gere-
kir.
Vergi Usul Kanununun 227.maddesinde, aksine hüküm olmadıkça, bu Kanuna
göre tutulan ve üçüncü kişilerle olan ilişki ve işlemlere ait kayıtla-
rın belgelendirilmesi zorunlu tutulmuştur. Aynı Kanunun 299.maddesine
göre ise fatura verilmesinin gerektiği durumlarda, faturanın yapılan
iş karşılığında ve işi yapan tarafından düzenlenerek verilmesi gerek-
mektedir.
Olayda, Kurum tarafından kullanılan üç adet işçilik faturası, her ne
kadar, şeklen usulüne uygun görülmekte ise de, faturayı veren şahsın
karşıt inceleme için defter ve belgelerini ibraz etmediği, çalışma ye-
ri ve iş türü itibariyle böyle bir işçilik faaliyetini düzenleyemeye-
ceği ve esasen verdiği faturaların gerçekle ilgisi olmadığı saptanmış-
tır. Amortismana esas olan değerin tespitinde, usulüne ve gerçeğe uy-
gun belgelerin dikkate alınması gerektiğinden, olayda söz konusu bina-
nın inşası için işçilik gideri yapılmasının zorunlu olduğu görüşüyle,
bu giderlerin tahmin veya takdiri yoluna gidilemez. Kaldı ki, yükümlü
kurum, sadece, gerçek olmadığı incelemeyle saptanan faturaların usulü-
ne uygun olduğunu iddia etmekte ve gerçek işçilik giderlerinin ne ol-
duğu hususunda inandırıcı hiçbir şey söylememekte veya geçerli başka
deliller getirmemektedir. Bu durumda, bilirkişi incelemesiyle işçilik
giderlerinin tesbitine gidilmesi için bir zorunluk yoktur. Vergi Mah-
kemesinin ısrar kararı yasaya uygundur.
Açıklanan nedenlerle, yükümlünün temyiz isteminin reddine karar veril-
di.
KARŞI OY:
Yükümlünün inşa ettirdiği fabrika binasına ait işçilik faturalarını
düzenleyen kişi hakkında sahte fatura düzenlemek suçundan işlem yapıl-
dığı ve vergi suçu raporu düzenlendiği belirtilerek, inşaat maliyetine
yansıtılan 500 milyon lira tutarındaki üç adet fatura içeriği itiba-
riyle yanıltıcı belge kabul edilmiş ve bu miktara göre ayrılan amor-
tisman nispetinde dönem kazancının düşük beyan edildiğinden bahisle
uyuşmazlık konusu tarhiyat yapılmıştır.
Dosyada mevcut belgelerin incelenmesinden yatırım teşvik belgesi kap-
samında bulunan fabrika binasının tamamlandığı ve usulüne uygun olarak
kayıtlara yansıtılan bu faturalardan başka hiç bir işçilik faturasının
ve harcamasının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Faturalar içeriği itiba-
riyle yanıltıcı kabul edilse bile, binanın ortaya çıkması için zorunlu
olan işçilik giderlerinin gerçekten var olduğu açıktır. Gerçekten var
olan bu giderlere ait faturaları veren şahsın, defter ve belgelerini
ibraz etmemesi, çalışma yeri ve iş türü itibariyle bu kapsamda bir işi
yapamıyacağı gibi sebeplerden hareket ederek kabul etmeyen idare, yü-
kümlü yönünden bu işlerin kendi elemanlarınca veya bir başka kişiye
yaptırıldığı ve belgelendirilemediği yolunda bir saptamada da bulun-
mamıştır. Hal böyle iken gerçekten yapılması zorunlu görünen işçilik
giderlerinin yapıldığına dair yükümlüden başkaca bir delil göstermesi-
ni istemek hakkaniyete uygun değildir.
Bu nedenle, içeriği itibariyle yanıltıcı görülen bu faturalar kabul
edilmese bile inşaatın niteliği ve yapıldığı yıldaki birim fiyatları
göz önüne alınarak yaptırılacak bir bilirkişi incelemesinden sonra
saptanacak işçilik gideri miktarının maliyet bedeline eklenmesi uygun
olacağından, sonuca göre yeniden bir karar verilmek üzere ısrar kara-
rının bozulması gerektiği oyu ile karara karşıyız.
(MT/ES)
|