|
BELEDİYE TARAFINDAN İNŞA ETTİRİLEREK KİRAYA VERİLEN ŞEHİRLERARASI OTO-
BÜS TERMİNALI TESİSLERİNİN TİCARİ İŞLETME OLDUĞUNDAN ELDE EDİLEN KİRA
GELİRİNİN BEYANNAMEDE GÖSTERİLMESİ GEREKTİĞİ HK.
Vergi Mahkemesi kararının bozulması istemidir.
Uyuşmazlık otogarda bulunan garajlardan elde edilen garaj giriş-çıkış
ücretini beyan eden davacının yine burada bulunan yazıhanelerden elde
ettiği kira gelirini beyannamesinde göstermediği nedeniyle belirlenen
matrah farkı üzerinden yapılan kaçakçılık cezalı tarhiyata ilişkin bu-
lunmaktadır.
Kurumlar Vergisi Kanununun 1.maddesinin (C) bendinde; iktisadi kamu mü
esseselerinin kurumlar vergisine tabi olduğu, kurum kazancının ise, ge
lir vergisi mevzuuna giren kazanç ve iratlardan oluşacağı belirtildik-
ten sonra, Kanunun 4.maddesinde, iktisadi kamu müesseselerinin tanımı
yapılmıştır. Sözü geçen hükümde, Devlete, özel idarelere ve belediye-
lerle diğer kamu idare ve müesseselerine ait faaliyetleri devamlı ti-
cari, sınai veya zirai işletmelerin, iktisadi kamu müesseseleri olduğu
belirlenmiştir.
Olayda, davacı tarafından otogarda bulunan terminal binasının muhtelif
ünitelerinde gayrimenkul sermaye iradı elde etmesi neden gösterilerek
faaliyetinin ticari, sınai veya zirai işletme kapsamında kabul edile-
miyeceği ileri sürülmekte olup, matraha yönelik herhangi bir iddia da
bulunulmamıştır.
Kurumlar Vergisi Kanununda ticari işletmenin tanımı yapılmadığından,
davacının kurumlar vergisi mükellefiyetine alınan faaliyeti devamlı
ticari işletmelerden sayılarak, iktisadi kamu müessesesi olarak nitele
nip nitelenemiyeceğinin Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre belirlen-
mesi zorunludur.
Türk Ticaret Kanununun 11.maddesinde, ticarethane, fabrika veya ticari
şekilde işletilen diğer müesseselerin ticari işletme olduğu, 12.madde-
sinde de, madde devamında oniki bent halinde sayılan veya mahiyetçe
bunlara benzeyen işlerle uğraşmak üzere kurulan müesseselerin ticaret-
hane sayılacağına değinildikten sonra altıncı bendinde, tiyatro, sine-
ma, otel, han ve lokanta gibi umumi mahallerin, özel okullar, hastane
ve açık satış yerlerinin işletilmesinin bu yerlere ticarethane hüviye-
ti vereceği kabul edilmiştir.
Diğer taraftan, Türk Ticaret Kanununun, tüzel kişilerin tacir kabul
edilme koşullarının öngörüldüğü, 18.maddesinde, ticari şekilde işletil
mek veya özel hukuk kurallarına göre idare edilmek üzere devlet, vila-
yet, belediye gibi kamu tüzel kişileri tarafından kurulan teşekkül ve
müesseselerin tacir sayılması, ancak bu kuruluşların böyle bir işletme
yi doğrudan doğruya veya kamu hukuku hükümlerine göre idare edilen ve-
ya işletilen tüzel kişilikler eliyle yürütülmesinin, devlet belediye
ve diğer kamu idarelerinin tacir sayılmalarını gerektirmeyeceği kurala
bağlanmıştır.
Ticaret Kanununun tüm bu hükümleri karşısında, davacı belediye tarafın
dan inşa ettirilerek kiraya verilen şehirlerarası otobüs terminali te-
sislerinin, ticari işletme olduğunun kabulü zorunlu olup, tesislerin
amacına ulaşılabilmek için bağımsız bölümler halinde kiralanarak ya-
hutta davacının istihdan edeceği, personel ve emtia organizasyonu ara-
cılığıyla işletilmesinin, bu işletmenin faaliyetini devamlı ticari
işletme sayılmasını etkileyici yanı olmadığı gibi Kurumlar Vergisi Ka-
nununun muaflıklar ve istisnalar başlıklı 7.maddesinde bu tür işletme-
ler ayrıca belirtilmediğinden aksi yolda verilen Mahkeme kararında ya-
sal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Elazığ Vergi Mahkeme-
sinin 23.5.1991 gün ve 1991/123 sayılı kararının bozulmasına karar ve-
rildi.
CP/SE
(DAN-DER, SAYI:87)
|