|
ŞEHİR İŞLETMEYE % 5 PAYLA ORTAK ALINMASI SATIŞ İŞLEMİ OLARAK DEĞERLEN-
DİRİLEMEYECEĞİNDEN, İŞLEMDE MEVCUT EMTİALARIN MALİYET BEDELİYLE FATURA
EDİLEBİLECEĞİ HK.
Şahıs işletmesine % 5 payla ortak alınması nedeniyle ticari işletmede
mevcut emtialar için maliyet bedeli üzerinden düzenlenen faturalarla
ilgili kayıtlar düzeltilerek emsal bedele göre fatura kesilmiş, 1995
yılı beyannamesi ihtirazi kayıtla verilmiştir. Bu ihtirazi kaydın ka-
bul edilmemesi sonucu düzenlenen tahakkuk fişiyle fazladan alınan ver-
gi ve fonların kaldırılması, ödenen taksitlerin yasal faiziyle iade e-
dilmesi istemiyle dava açılmıştır. İstanbul 8. Vergi Mahkemesi
14.3.1997 günlü ve 1997/634 sayılı kararıyla; uyuşmazlığın ortaklık
işlemi için kesilecek faturanın maliyet bedeli üzerinden mi yoksa em-
sal değer üzerinden mi düzenleneceği hususuna ilişkin olduğu, davacı-
nın gerçek bir satış olmadığını ileri sürdüğü, ancak şahsi işletmeden
ayrı olarak bir ortaklık işletmesi kurmak suretiyle ortaklık anlayışı-
na dayalı yeni bir ticari işletme meydana geldiği, bu durumda gerçek
bir satışın varlığının kabul edileceği ve maliyet bedeli üzerinden fa-
tura düzenlenmesinin hukuken mümkün olmayacağı gerekçesiyle dava red-
dedilmiştir. Davacılar, şahsi işletmenin tüm aktif ve pasifiyle adi
şirkete dönüştüğünü, ortakların işletmeden değer çektiklerinin kabul
edilemeyeceğini, devredilen altınların maliyet bedeliyle ortaklığa
geçmesi nedeniyle vergi kaybından da sözedilemeyeceğini ileri sürmek-
te, kararın bozulmasını istemektedirler.
Uyuşmazlık şahsi işletmeye % 5 payla ortak alınması nedeniyle
bu kısma tekabül eden satışın maliyet bedeli üzerinden mi yoksa emsal
bedeli üzerinden mi fatura edilmesi gerektiğine ilişkindir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun "Gider kabul edilmeyen ödeme-
ler başlıklı" 41 inci maddesinin 1 inci bendinde teşebbüs sahibinin
işletmeden çektiği paralar ile aynen aldıkları sair değerlerin gider
olarak indirilemeyeceği, aynen alınan bu değerlerin emsal bedeliyle
değerlenerek teşebbüs sahibinin çektiklerine ilave olunacağı belirtil-
miştir.
Yücel Başaran kuyumculuk faaliyetine 1.1.1995- 20.6.1995 tarih-
leri arasında şahsi işletme olarak devam etmiş, bu tarihte % 5 payla
ortak alınması sonucu şahsi işletme adi ortaklığa dönüşmüştür. Adi or-
taklığa dönüşüm nedeniyle Yücel Başaran işletmede mevcut emtialar için
Yücel Başaran ve ortağı adına 20.6.1995 tarihli iki adet fatura düzen-
lemiştir. Yücel Başaran faturaların, emtiaların maliyet bedeli üzerin-
den düzenlenmesi gerektiği ihtirazi kaydıyla beyannamesini vermiş, an-
cak bu kaydı dikkate alınmamıştır.
Yücel Başaran'ın % 5 payla ortak olması sonucu şahsi işletme
aynen adi ortaklığa dönüşmüştür. Burada yukarıdaki maddede belirtildi-
ği şekilde işletmeden bir değer çekme ya da işletmenin sona ermesi söz
konusu değildir. İşletmeye ortak alınmasında %5 lik pay, işletmedeki
değeriyle devredildiğinden Yücel Başaran'ın bir kazancı da mevcut de-
ğildir. Bu itibarla işletmede mevcut emtiaların maliyet bedeliyle fa-
tura edilmesi mümkün olduğundan, aksi yöndeki mahkeme kararında isabet
görülmemiştir.
Bu nedenle, İstanbul 8. Vergi Mahkemesinin 1997/634 sayılı ka-
rarının bozulmasına, karar verildi.
(MT/ES)
A Z L I K O Y U
Başka bir şahsın işletmeye % 5 hisse ile ortak alınması, işlet-
menin %5 varlığının o şahsa bağışlandığını ifade eder. Bağış ise, ti-
cari işletme ile ilgili bir tasarruf olmadığı cihetle işletmeye dahil
kıymetlerin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 41 nci maddesi uyarınca
emsal bedeli ile değerlenmek suretiyle özel mameleke aktarılması zo-
runludur. Bu nedenle salınan vergiyi tasdik eden mahkeme kararında u-
sul ve hukuka aykırılık olmadığından temyiz isteminin reddi gerekeceği
oyu ile karara katılmıyorum.
(MT/ES)
(DAN-DER; SAYI:98)
|