|
|
Dairesi
İnşaattan kendisine kalan bağımsız bölümlerin maliyet ve satış bedellerini kayıtlarına noksan intikal ettirdiği inceleme raporu, fatura tutarları ve emsal kıyaslamalarından anlaşıldığından, emsal bedelin maliyet esasının uygulanarak saptanmasının şartları da gerçekleşmemiştir. Gerçek maliyet bedelin
|
|
|
Karar No
2002/3177
|
|
|
Esas No
2001/4178
|
|
|
Karar Tarihi
10-10-2002
|
|
|
Danıştay Üçüncü Dairesi
İnşaattan kendisine kalan bağımsız bölümlerin maliyet ve satış bedellerini kayıtlarına noksan intikal ettirdiği inceleme raporu, fatura tutarları ve emsal kıyaslamalarından anlaşıldığından, emsal bedelin maliyet esasının uygulanarak saptanmasının şartları da gerçekleşmemiştir. Gerçek maliyet bedelinin belirlenememesi nedeniyle emsal bedelin takdir esasına göre tespiti yoluna gidilmesi gerekir. İstemin Özeti: Arsa payı karşılığı yaptığı site inşaatından kendisine kalan altı adet bağımsız bölüm için gerçek satış fiyatının altında fatura düzenleyerek dönem kazancını noksan beyan ettiği görüşüyle davacı adına 1997 yılı için re’sen salınan ağır kusur cezalı kurumlar vergisi ile fon payını; defter ve belgelerin ihticaca salih olmadığından bahsedebilmek için usulsüzlük, noksanlık ve karışıklığa ilişkin sebeplerin açıkça ortaya konulması gerektiği, olayda bu yönde yapılmış bir tespit bulunmadığından re’sen tarh sebebinin oluşmadığı, öte yandan inceleme elamanınca emsal bedeli belirlenirken ortalama fiyat ve maliyet bedeli esası uygulanmadan doğrudan takdir esasının uygulandığı ancak, dairelerin maliyetinin davacının defter ve belgelerinden tespit edildiğinin de sabit olduğu vergi kanunlarında maliyet bedeline yeniden değerleme oranı uygulanacağına ilişkin bir hüküm bulunmadığı, bu nedenle defter kayıtlarındaki maliyet bedeli ile dairelerin faturalardaki satış bedelleri karşılaştırılarak bir değerlendirme yapılması gerekirken bu yola gidilmeden olayla ilgisi bulunmayan emlak komisyoncusu ifadeleri ve nitelikleri ile konumu farklı dairelerin emsal alınmasında ve takdir komisyonunca somut veriler ortaya konulmadan emsal bedel tespitinde kanuna uygunluk görülmediği gerekçesiyle kaldıran (...) Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan temyiz başvurusunu reddeden Danıştay Üçüncü Dairesi kararının, vergi inceleme raporuyla saptanan matrah farkı üzerinden yapılan cezalı tarhiyatta yasaya aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek düzeltilmesi istemidir. Karar: Kararın düzeltilmesi istemine ilişkin dilekçede ileri sürülen sebepler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi hükmüne uygun bulunduğundan kararın düzeltilmesi isteminin kabulüne ve Danıştay Üçüncü Dairesi kararının kaldırılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi ve işin gereği görüşülüp, düşünüldü: Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca yaptığı inşaattan sözleşme uyarınca kendine kalan bağımsız bölümlerin satış bedelini emsaline nazaran düşük gösterdiği yolundaki vergi inceleme raporuna dayanılarak davacı adına yapılan cezalı tarhiyatı kaldıran vergi mahkemesi kararı temyiz edilmiştir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun ’Değerleme’ başlıklı Üçüncü Kitabının, İktisadi Kıymet Değerleriyle İlgili ’Değerleme Esasları’ başlıklı Birinci Kısım Birinci Bölümde yeralan 267. maddesinde emsal bedeli, gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değer olarak tanımlandıktan sonra emsal bedelin sırası ile ortalama fiyat esası, maliyet bedeli esası ve takdir esasına göre tayin olunacağı kurala bağlanmış emsal bedelin saptanmasında bu sıralamaya uyulması zorunluluğu getirilmiştir. Birinci sıradaki ortalama fiyat esasına göre değerleme yapılabilmesi için aynı cins ve nevideki mallardan sıra ile değerlemenin yapılacağı ayda veya bir evvelki ayda veya bir dahaki evvelki aylarda satış yapılması, bu satışların miktar veya tutarına göre çıkarılacak ortalama satış fiyatına göre emsal bedel belirlenmesi, ayrıca aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran % 25’ten az olmaması koşulunun gerçekleşmesi gerekmekte olup, bu koşul olayda gerçekleşmediğinden, ortalama fiyat esasının uygulanması suretiyle bağımsız bölümlerin emsal bedelinin saptanmasına olanak bulunmamaktadır. İkinci sırada yeralan maliyet bedeli esasında ise, emsal bedeli belli edilecek malın maliyet bedelinin bilinmesi veya çıkarılmasının mümkün olması halinde bu maliyet bedeline toptan satışlar için % 5, perakende satışlar için % 10 ilave etmek suretiyle emsal bedelin belli edileceği öngörülmüştür. Davacı kurumun 1997 yılında tamamladığı inşaattan kendisine kalan bağımsız bölümlerin maliyet ve satış bedellerini kayıtlarına noksan intikal ettirdiği inceleme raporu, fatura tutarları ve emsal kıyaslamalarından anlaşıldığından, emsal bedelin maliyet esasının uygulanarak saptanmasının şartları da gerçekleşmemiştir. Gerçek maliyet bedelinin belirlenememesi nedeniyle emsal bedelin takdir esasına göre tespiti yoluna gidilmesi gerekmekte olup 267. maddenin üçüncü sırasına göre yapılacak takdirlerde, maliyet bedeli ve piyasa kıymetlerinin araştırılması da öngörüldüğünden emsal bedel takdirinde bu hususlara uyulup uyulmadığının, tarhiyata konu edilen matrahın miktarının hukuka uygun olup olmadığının gerekirse bilirkişi incelemesi yoluyla araştırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir. 213 sayılı Yasa’nın 267. maddesinin üçüncü sırasında yeralan takdir esasına göre belirlenen emsal bedelin, bağımsız bölüm satışlarına ait faturalarda yeralan değerden farklı olması halinde bu durumun, tutulan defterlerin ve verilen beyannamelerin gerçeği yansıtmadığını gösteren kanıt olarak nitelendirilmesi gerektiğinden olayda re’sen tarh sebebinin bulunmadığı, 267. maddedeki sıralamaya riayet edilmediği gerekçesiyle cezalı tarhiyatın kaldırılması yolunda verilen kararda hukuka uygunluk görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile (...) Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına oyçokluğuyla karar verildi . KARŞI OY: İleri sürülen iddialar, düzeltilmesi istenen kararın dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçe karşısında istemin kabulünü gerektirecek durumda bulunmadığından kararın düzeltilmesi isteminin reddi gerektiği görüşüyle karara katılmıyorum.
|
|