T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o İHRACAT İSTİSNASI (İdari İşlem İptal Kararları)

o İPTAL KARARI (İhracat İstisnası)

o ÖDEME EMRİ (İhracat İstisnası - Kurumlar Vergisi)

Özet : İptal kararları idari işlemi ortadan kaldırdığından geriye yürüyerek iptal edilen işlemden önceki hukuki durumu doğurduğundan ihracat istisnasının önceki karardaki oran üzerinden hesaplanması gerekir.

İstemin Özeti: 1991 yılında uygulanacak ihracat istisnası oranı, Bakanlar Kurulunun 90/328 sayılı kararıyla % 16 olarak belirlenmiş, 12.8.1991 tarih ve 91/2073 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla bu oran % 12'ye indirilmiştir.

1991 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesini, 16.8.1991 tarihine değin yaptığı ihracat tutarına % 16 istisna uygulanması istemiyle veren kurum adına bu itirazı kabul edilmeyerek, tüm yıl için % 12 istisna oranı uygulanarak kurumlar vergisi tahakkuk ettirilmiştir.

Kurum bir taraftan, 91/2073 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle Danıştay Dördüncü Dairesinde dava açmış, bir taraftan da 1991 yılı ihracat tutarının 16.8.1991 tarihine kadar olan kısmına uygulanması gereken oranın, % 12 değil, % 16 olması ve 1991 yılı kurumlar vergisi tahakkukunun bu hesaba göre değiştirilmesini isteyerek vergi mahkemesinde dava açmıştır.

91/2073 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, Danıştay Dördüncü Dairesinin 29.4.1992 gün ve E: 1991/3523, K: 1992/1719 sayılı kararıyla iptal edilmiş, bu karara karşı bakanlığın temyiz istemi kurulumuzca reddedilmiştir.

Maliye Bakanlığının 29.4.1993 tarihli yazısında Danıştay Dördüncü Dairesinin anılan kararı uyarınca ihracat istisnasının 1991 yılının tamamı için % 16 uygulanması gerektiğinin belirtilmesi üzerine, oranlar arasındaki farka tekabül eden kurumlar vergisi, düzeltme fişiyle tahakkuk kayıtlarından silinmiş ve vergiler ret ve iade edilmiştir.

Tahakkuka karşı açılan davayı inceleyen vergi mahkemesi davayı kabul ederek 91/2073 sayılı Kararnamenin yürürlük tarihi olan 16.8.1991 tarihine kadar % 16, sonrası için % 12 oranının uygulanması ve tahakkukun bu hesaba göre değiştirilmesi gerektiği sonucuna varmış, bu karara karşı yapılan temyiz istemi, Danıştay Üçüncü Dairesinin 30.3.1994 günlü ve E: 1993/2299, K: 1994/989 sayılı kararıyla reddedilmiştir.

Bu karara göre hesaplanan kurumlar vergisi ile gecikme faizi 28.6.1994 tarihinde yükümlüye bildirilmiş, 23.8.1994 tarih ve 04/0086 sayılı tahakkuk fişiyle tahakkuk ettirilmiş, vadesinde ödenmemesi üzerine yükümlü şirket adına ödeme emri düzenlenmiştir.

Ödeme emrine karşı açılan davayı inceleyen Bursa Vergi Mahkemesi 18.4.1995 günlü ve E: 1995/1045, K: 1995/458 sayılı kararıyla; iptal kararlarının idari işlemi ve bu işlemin doğurduğu sonuçları ortadan kaldırdığı, iptal kararlarının geriye yürüdüğü ve iptal edilen karardan önceki hukuki durumu doğurduğu, bu nedenle 1991 yılı kurum kazancına uygulanacak ihracat istisnasının vergi mahkemesi ile Danıştay Üçüncü Dairesi kararlarında belirtilen oranlarda değil, Danıştay Dördüncü Dairesinin iptal kararı gereğince % 16 olarak uygulanması gerektiği, davacı şirketten ödeme emri ile istenen ve oranlar arasındaki farka tekabül eden kurumlar vergisinin hukuki dayanağı bulunmadığı gerekçesiyle ödeme emrini iptal etmiştir.

Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz başvurusunu inceleyen Danıştay Üçüncü Dairesi, 13.12.1995 günlü ve E: 1995/3553, K: 1995/4223 sayılı kararıyla; vergi mahkemesinin 1991 yılı için ihracat istisnası oranının dava dilekçesindeki yükümlü istemi doğrultusunda 16.8.1991 tarihine kadar % 16 ve 16.8.1991 tarihinden sonra % 12 olarak uygulanması gerektiğine ilişkin kararına karşı vergi dairesi müdürlüğünün temyiz ve karar düzeltme istemlerinin Danıştay Üçüncü Dairesince reddedilerek kesinleştiği, kesinleşen vergi mahkemesi kararı uyarınca idare tarafından istisna oranının kademeli olarak uygulanmak suretiyle tahakkuk ettirilen farka tekabül eden verginin, ödeme emri ile istenmesi 2577 sayılı Yasanın 28 inci maddesi gereği olduğundan, vergi mahkemesince aksi yönde verilen kararda hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle kararı bozmuştur.

Bozma kararına uymayan Bursa Vergi Mahkemesi, 6.5.1996 günlü ve E: 1996/200, K: 1996/452 sayılı kararıyla ilk kararında direnmiştir.

Direnme kararı vergi dairesi müdürlüğünce temyiz edilmiştir. Bu istemin incelenmesi sonucunda verilen Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun 13.3.1998 günlü E: 1996/321, K: 1998/81 sayılı kararıyla; Bakanlar Kurulunun 91/2073 sayılı kararının 16.8.1991 tarihinde yayımlandığı ve 1991 yılı ihracat tutarlarına da uygulanmak üzere ihracat istisnası oranını yüzde 16'dan yüzde 12'ye indirdiği, kararnameye karşı açılan davayı inceleyen Danıştay Dördüncü Dairesinin 29.4.1992 günlü kararıyla 91/2073 sayılı Bakanlar Kurulu kararına ek kararın 1991 yılına ilişkin kısmının iptal edildiği, düzenleyici işlemin iptal edilmesi üzerine Maliye Bakanlığının 1991 yılı ihracat tutarına evvelce geçerli olan yüzde 16 istisna oranının uygulanması gereğini bildirdiği, vergi dairesi müdürlüğünce bu doğrultuda işlem yapılarak, fazla tahakkukun silinip davacıya ret ve iade edildiği, tahakkuka karşı açılan davanın konusunu 1.1.1991-16.8.1991 tarihleri arasındaki ihracat tutarlarına yüzde 16 istisna oranı yerine, yüzde 12 oranı uygulanması teşkil ettiği, vergi mahkemesinin, yılın başından kararnamenin yayın tarihi olan 16.8.1991 tarihine kadar yapılan ihracat tutarına yüzde 12 istisna oranı uygulanmasını hukuka aykırı bularak tahakkuku bu yönden kısmen iptal ettiği ve vergi dairesi müdürlüğünün temyiz isteminin de Danıştay Üçüncü Dairesince reddedildiği, 2577 sayılı Yasanın 28 inci maddesi karşısında, vergi dairesi müdürlüğünce yeni bir işlem tesisini gerektiren herhangi bir neden kalmadığı, davalı idarenin, tahakkuka karşı açılan davaya da konu olmayan 16.8.1991- 31.12.1991 dönemi ihracat tutarına yüzde 12 istisna uygulayarak evvelce tahakkuktan silinmiş verginin bir kısmını bir bildirimle davacıdan istediği, itirazda bulunulmadığı ve bildirimin kesinleştiği görüşüyle dava konusu ödeme emrini düzenlediği, ödeme emri ile istenen kurumlar vergisi ve gecikme faizini doğuran hukuka uygun herhangi bir neden bulunmadığı gerekçesiyle temyiz istemi reddedilmiştir.

Vergi dairesi müdürlüğü tarafından Danıştay Üçüncü Dairesinin kararı üzerine hesaplanan vergi ve gecikme faizinin bildirime rağmen ödenmediği, ödeme emri düzenlenmesinde yasaya aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek kararın düzeltilmesi istenmiştir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi G.B.'nin Düşüncesi: Karar düzeltme dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın düzeltilmesini gerektirecek nitelikte görülmediğinden istemin reddi gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Ü.E.'nin Düşüncesi: Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54 üncü maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından istemin reddi gerekeceği düşünülmektedir.

Türk milleti adına hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54 üncü maddesinde, Danıştay tarafından verilen yargısal kararlar hakkında, bu maddede yazılı sebeplerle kararın düzeltilmesinin istenebileceği belirtildiğinden ve dilekçe sahibinin ileri sürdüğü sebeplerin bunlardan hiçbirine uymadığı anlaşıldığından, yerinde olmayan istemin REDDİNE, 29.1.1999 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Düzeltilmesi istenilen kararın "Karşı Oy" yazısında yer alan ukuksal nedenlerle istemin kabulü, kararın kaldırılması ve ısrar kararına karşı vergi dairesi müdürlüğü tarafından yapılan temyiz başvurusunun kabulü ile kararın bozulması gerektiği görüşünde olduğumuzdan karara katılmıyoruz.