T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o HAYAT STANDARDI UYGULAMASI (Temel Gösterge - özel Hizmet Tazminatı - Lojman Tazminatı)

o İZAH NEDENİ GELİRLER (Hayat Standardı Uygulaması - Özel Hizmet Tazminatı - Lojman Tazminatı)

o LOJMAN TAZMİNATI (İzah Nedeni Gelir - Hayat Standardı Uygulaması)

o ÖZEL HİZMET TAZMİNATI (İzah Nedeni Gelir - Hayat Standardı Uygulaması)

Özet : Özel hizmet tazminatı ve lojman tazminatı, hayat standardı temel göstergesi yönünden izah sebebi kabul edilecektir.

İstemin Özeti : Davacı 1994 yılına ilişkin beyannamesini, kendilerine ödenen lojman tazminatı ve özel hizmet tazminatlarının hayat standardı esası yönünden izah sebebi sayılmasını isteyerek ihtirazi kayıtla vermiştir.

Söz konusu istemin reddi üzerine yapılan tahakkuka karşı açılan davayı inceleyen İzmir 2.Vergi Mahkemesi, 21.9.1995 günlü ve E:1995/415, K: 1995/1134 sayılı kararıyla, matrahı azaltarak tarhiyatı değiştirmiştir.

Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini inceleyen Danıştay Üçüncü Dairesi, 10.4.1996 günlü ve E:1996/12, K:1996/1306 sayılı kararıyla; olayda, davacıların 1994 yılında elde ettiği lojman tazminatı ve özel hizmet tazminatı üzerinden gelir vergisi ödenmediği, yasada üzerinden gelir vergisi ödenen gelirlerin hayat standardı esasına göre kazancın tespitinde izah nedeni olarak kabul edildiğinden üzerinden gelir vergisi ödenmeyen lojman tazminatı ve özel hizmet tazminatının izah nedeni kabul edilmesinin mümkün olmadığı, hayat standardı esasında açıklanma olanağına kısmen yer veren 3689 sayılı Yasada Gelir Vergisi Kanununa eklenen Geçici 35 inci maddesinin 3 işaretli fıkrasının iptaline ilişkin Anayasa Mahkemesi kararında belirtilen gerekçenin, halen yürürlükte olan bir yasa hükmünün mahkemece uygulanmasına engel olamayacağı gerekçesiyle kararı bozmuştur.

Bozma kararına uymayan İzmir 2.Vergi Mahkemesi, 8.5.1997 günlü ve E:1997/299, K:1997/702 sayılı kararıyla: 3689 sayılı Yasanın 7 nci maddesiyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa eklenen Geçici 35 inci maddenin 3 üncü fıkrasının, Anayasa Mahkemesince iptal edildiği, buna göre, yükümlülerin kendileri, eş ve çocuklarına ait vergilendirilmiş veya vergi dışı bırakılmış gelirleri yanında kendileri ve eşlerine ait emekli, dul ve yetim aylıkları bulunduğu takdirde bu gelirlerinin temel gösterge tutarının izahında kabul edilmesi gerektiği belirtilmek suretiyle ilk kararında direnmiştir.

Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini inceleyen Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu, 29.1.1999 günlü, E:1997/405, K:1999/54 sayılı kararıyla; 193 sayılı Yasanın Geçici 35 inci maddesine 3946 sayılı Yasanın 27 nci maddesiyle eklenen (7)işaretli fıkrada, hamiline yazılı mevduat ve menkul kıymetlerden elde edilen gelirler hariç, mükelleflerin, eşleri ve çocuklarına ait ve üzerinden gelir vergisi ödenen gelirler ile emekli, dul, yetim aylıkları bulunduğunu belgelendirdikleri takdirde bu gelirlerin, temel gösterge yönünden hayat standardı esasına göre kazancın tespitinde izah nedeni kabul edileceğinin kurala bağlandığı, bu kuralın hamiline yazılı mevduat ve menkul kıymet gelirlerini izah nedeni saymayan düzenlemesiyle göstergelere göre yaşam düzeyine ulaşmada kullanılan gelirin kanıtlanmasını önkoşul kabul ettiği, üzerinden gelir vergisi ödenen gelirleri kazancın tespitinde izah nedeni sayan düzenlemesinin de kanıtlanabilen gelirlerin izah nedeni olacağı şeklinde anlaşılıp uygulanması gerektiği. zira, hayat standardı esası gibi bir düzenlemede izah nedeni olabilecek gelirlerin tümünün kavranması ve tadadi olarak belirtilmesine olanak bulunmadığı, kamu görevlilerinin mali haklarına ilişkin düzenlemelere dayanılarak ve hizmetin niteliği veya ünvana ya da kamu görevlisinin sosyal durumu göz önüne alınarak yapılan akçalı ödemelerin ilkece gelir vergisine tabi tutulması gereken ödemeler olduğu, bu tür ödemelerin, vergi yasaları veya özel düzenlemelerle vergi dışı bırakılmış olmasına bakılarak, hayat standardı esası gibi bir uygulamada yaşam düzeyine ulaşmayı açıklayıcı gelir kabul edilmemesinin yasa yapıcının amacı olduğunun da düşünülemeyeceği, tersine bir anlayışın, istisna hükmünün ortadan kaldırılması ve vergiden müstesna ödemelerin vergilendirilmesi gibi yasa yapıcının amacına aykırı sonuç doğuracağı, davacı ve eşine çalıştıkları kamu kurumları tarafından görevleri nedeniyle ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Mali Hükümler" başlıklı Beşinci Kısmı ile "Sosyal Haklar ve Yardımlar" başlıklı Altıncı Kısmı ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak ödenen lojman tazminatı ve özel hizmet tazminatı adıyla ifade edilen vergiden ayrık tutulan ödemelerin de hayat standardı esası yönünden kazancın tespitinde, beyandaki düşüklüğü izaha yeterli sayılması yolundaki ısrar kararında hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle temyiz istemini reddetmiştir.

Vergi dairesi müdürlüğü, benzer bir düzenleme içeren 193 sayılı Yasanın geçici 35 inci maddesinin 3 üncü fıkrasını iptal eden Anayasa Mahkemesi kararında belirtilen gerekçenin sonradan yürürlüğe giren kuralın uygulanmasına engel oluşturmayacağını, tahakkukun yasaya uygun olduğunu ileri sürerek kararın düzeltilmesini istemiştir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi Süreyya ÇAKIN'ın Düşüncesi:

Dilekçede ileri sürülen nedenler istemin kabulünü gerektirecek nitelikte bulunmamaktadır.

Bu nedenle karar düzeltme isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Ülkü ERBÜK'ün Düşüncesi:

Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun 29.1.1999 gün ve E:1997/ 405, K:1999/54 sayılı kararında yer alan düşüncemde yazılı nedenle ilk kararında ısrar eden mahkeme kararını onayan vergi dava daireleri genel kurul kararının düzeltilmesi isteminin kabulü gerekeceği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54 üncü maddesinde, Danıştay tarafından verilen yargısal kararlar hakkında, bu maddede yazılı sebeplerle kararın düzeltilmesinin istenebileceği belirtildiğinden ve dilekçe sahibinin ileri sürdüğü sebeplerin bunlardan hiçbirine uymadığı anlaşıldığından, yerinde olmayan istemin reddine, 10.12.1999 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Düzeltilmesi istenen kararın "Karşı Oy" yazısında yer alan hukuksal nedenlerle istemin kabulü, kararın kaldırılması ve ısrar kararına karşı vergi dairesi müdürlüğü tarafından yapılan temyiz başvurusunun kabulü ile kararın bozulması gerektiği görüşünde olduğumdan karara katılmıyorum.