Danıştay Dördüncü Daire

Defter ve belgeleri kendisine teslim edilmediği için, ikmalen bulunan matrah farkına karşı savunma yapmadığını belirten davacı kurumun defter ve belgelerinin mahkemece istenilerek bilirkişi incelemesi yaptırılması gerekir. Aksi halde davacının dava açma hakkı kısıtlanmış olur. İstemin Özeti: Davacı kurumun 1993 yılı işlemlerinin incelenmesi sonucu mal maliyetinin defterlere fazla kaydedildiği iddiasıyla ikmalen, mal alış faturalarının gerçeği yansıtmadığı ve kayıt dışı satış hasılatı bulunduğu iddialarıyla re'sen bulunan matrah farkları üzerinden kurumlar vergisi salınıp, fon payı hesaplamış, kaçakçılık cezası kesilmiş ve aslı aranmayan Geçici vergi için gecikme faizi hesaplanıp, kaçakçılık cezası kesilmiştir. (...) Vergi Mahkemesi kararıyla: mal maliyetiyle ilgili rakamlar tutanakla tek tek tespit edildiğinden ikmalen yapılan tarhiyatın yerinde olduğu ve davacı kurumun bu konudaki bilirkişi incelemesi talebinin dayanağının bulunmadığı, davacı kurumun mal alışlarının büyük bölümünü gerçekleştirdiği bir firmanın düzenlediği faturaların gerçeği yansıtmadığı anlaşıldığından, ortalama fiyat esas alınarak bulunan matrah farkının da yerinde olduğu, kayıt dışı satıldığı ileri sürülen fındık kabuklarıyla ilgili olarak ise mahkemelerince fire oranı dikkate alınarak bulunan matrah farkı üzerinden tarhiyat yapılması gerektiği, olayın niteliği gereği kaçakçılık cezası kesilemeyeceği, ikmalen ve re'sen tarhiyatlarda ayrıca Geçici vergi salınmasına olanak bulunmadığı için bu vergiye yönelik gecikme faizi ve cezada isabet bulunmadığı gerekçesiyle matrahın kusur cezalı olarak azaltılmasına, Geçici vergi gecikme faizi ve cezasının kaldırılmasına karar vermiştir. Davacı kurum, ikmalen tarhiyatla ilgili olarak bilirkişi incelemesi yapılması gerektiğini ve mal alış faturalarının gerçeği yansıttığını, vergi dairesi müdürlüğü, tarhiyatın aynen onanması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedirler. Karar: Davacı kurumun mal maliyetlerini kârzarar hesabına fazla olarak intikal ettirdiği iddiasıyla yapılan ikmalen, gerçeği yansıtmayan fatura kullanarak maliyetleri artırdığı ve kayıt dışı satış hasılatı bulunduğu iddialarıyla re'sen yapılan tarhiyatlar uyuşmazlık konusudur. Davacın kurumun ilgili yılda kabuklu fındık alımı ve dönembaşı stok miktarı toplamının 67.700.502.769 TL olduğu, oysa bu miktarın kârzarar hesabına 74.889.744.452 TL olarak yazıldığı iddiasıyla 7.189.241.683 TL matrah farkı üzerinden ikmalen tarhiyat yapılmış olup, matrah farkına karşı açılan dava reddedilmiştir. Ancak, davacı kurum gerek dava dilekçesinde gerekse temyiz dilekçesinde 'böyle bir hata yapmalarına olanak bulunmadığını, defter ve belgeleri kendilerine teslim edilmediği için savunma da yapmadıklarını, konunun bilirkişi marifetiyle incelettirilmesi gerektiğini' ileri sürmektedir. İnceleme elemanınca tutanakla tespit edilen hususların aksinin ispatı mümkün olup mükellefler bu hususu her zaman için defter ve belgelerine dayanarak ispat edebilirler. Ancak davacı kurumun defter ve belgeleri kendisine teslim edilmediği için böyle bir hakkı kullanabilmesi mümkün değildir. Bu durumda, davacı kurumun defter ve belgelerinin mahkemece temin edilerek inceleme elemanınca tespit edilen hususun doğru olup olmadığı konusunda bir bilirkişi incelemesi yaptırılmasının hakkaniyete uygun olacağı kanaatine varılmıştır. Aksi halde davacı kurumun defter ve belgelerini inceleyememesi nedeniyle dava ve savunma hakkının kısıtlanması durumu söz konusu olabilecektir. Yine davacı kurumun ilgili yılda (...) Tarım Ürünleri Limited Şirketi'nden temin ettiği faturalardaki fiyatların yüksek olduğu iddiasıyla ortalama fiyatlar esas alınarak bulunan matrah farkı konusunda da, bu firmadan alınan fındıklara ilişkin fiyatların, aynı dönemde diğer firmalardan alınan fındıkların fiyatlarıyla kıyaslanarak, fiyatlarda bir fazlalık olup olmadığı, diğer taraftan, kayıt dışı olarak satıldığı ileri sürülen fındık kabuklarıyla ilgili olarak vergi dairesi müdürlüğünce, mahkemenin yaptığı hesaplamanın doğru olmadığı ileri sürüldüğünden hesaplamaların doğruluğu konularında bilirkişi incelemesi yaptırılmasının yerinde olacağı sonucuna varılmıştır. Bu durumda, dava konusu matrah farklarıyla ilgili olarak bilirkişi incelemesi yaptırılarak, sonucuna göre yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, (...) Vergi Mahkemesi kararının bilirkişi incelemesi yaptırılarak sonucuna göre karar verilmek üzere bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.