Danıştay Dördüncü Daire

Dernek ve vakıflara yapılan kira ödemelerinde stopaj yapılmaması için sözkonusu tüzel kişilere Bakanlar Kurulu’nca muafiyet tanınması veya dernek ve vakıflarla ilgili varsa özel kanunlar veya uluslararası anlaşmalarda bu durumun açık olarak belirtilmesi gerekir. İstemin Özeti: 1990/112. aylarına ait kira ve ücret ödemelerinden dolayı muhtasar beyannamesini vermediği ileri sürülen davacı adına re’sen takdir olunan matrah üzerinden gelir (stopaj) vergisi alınıp, kaçakçılık cezası kesilmiş, hesaplanan fon payı ile bunun üzerinden de ağır kusur ve kusur cezaları kesilmiştir. (…) Vergi Mahkemesi kararıyla; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun olay tarihinden yürürlükte bulunan 94. maddesinin 6. fıkrasının b bendinde, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınanlar hariç tutularak vakıf ve derneklerden kiralanan gayrimenkuller için tevkifat yapılması gerektiğinin öngörüldüğü davacının kiraladığı işyeri (…) Kilisesi’ne ait olup bu kilisenin Lozan Anlaşmasına istinaden vergiden muaf olduğu, davacının ihtilaflı döneme dair işçi çalıştırdığı ve ücret ödediğine ilişkin bir tespit yapılmadığı, 22.7.1992 günlü tutanakla işçi çalıştırıldığı yönünde yapılan tespite ilişkin ise çalışan işçinin stajyer öğrenci olduğu ve kendisine ödenen ücretin Gelir Vergisi Kanunu’nun 23/12. maddesi kapsamında gelir vergisinden istisna edilen ücret olarak kabul edilmesi gerektiği, dolayısıyla yapılan tarhiyatta isabet görülmediği gerekçesiyle vergi ve cezanın kaldırılmasına karar vermiştir. Vergi Dairesi Müdürlüğü, kira ödemesinde bulunulan (…) Kilisesine Bakanlar Kurulunca tanınmış bir vergi muafiyeti bulunmadığından davacının ödediği kiradan vergi tevkifatı yapması ve beyannamesini vermesi gerektiği, ücret ödemelerini beyan etmemesi nedeniyle takdir komisyonu kararına dayanılarak yapılan tarhiyatın yerinde olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir. Karar: Uyuşmazlık 1990/112. aylarına ilişkin kira ve ücret ödemelerinden tevkifat yapılmaması ve muhtasar beyannamelerin verilmemesi nedeniyle davacı adına re’sen takdir olunan matrah üzerinden salınan gelir (stopaj) vergisi, hesaplanan fon payı ile kesilen kaçakçılık, ağır kusur ve kusur cezalarına ilişkindir. Ücret ödemeleri yönünden beyanname verilmemesi nedeniyle yapılan tarhiyatla hesaplanan cezalı fon payı ile ilgili olarak davalı idarenin ileri sürdüğü iddialar kararın dayandığı gerekçeler karşısında kararın bozulmasını sağlayacak durumda görülmemiştir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ilgili dönemde yürürlükte bulunan 94. maddesinin 6 numaralı bendinin a fıkrasında, 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden, b fıkrasında ise vakıflar (Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınanlar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığı bunlara yapılan kira ödemelerinden bu ödemeleri yapanlar tarafından tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır. Dava konusu olayda davacı, (…) Caddesi Beyoğlu/İstanbul adresinde kiraladığı işyerinin (…) Kilisesine ait olduğunu, anılan kilisenin 1923 yılında imzalanan ve kanun niteliğinde olan Lozan Barış Antlaşması hükümlerine göre vergiden muaf olduğunu, bu nedenle kira stopajı yapılmayacağını ileri sürmektedir. Yukarıda sözü edilen hükümlere göre, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar hariç vakıflara ve derneklere ödenen gayrimenkul sermaye iradının gelir (stopaj) vergisine tabi tutulması esas olup davacı tarafından işyeri olarak kiralanan gayrimenkulün sahibi (…) Kilisesi’ne Bakanlar Kurulunca muafiyet tanındığına ilişkin bir belge ibraz edilememiştir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ilgili hükmünde bundan başka bir muafiyete yer verilmemiştir. Öte yandan Lozan Antlaşmasının azınlıkların korunmasıyla ilgili hükümlerinde vakıfların, derneklerin veya kiliselerin kiraya verdikleri işyeri niteliğindeki yerlerden elde ettikleri kazançların gelir (stopaj) vergisinden muaf olduğuna ilişkin bir düzenleme de bulunmamaktadır. Bu durumda, uyuşmazlık konusu gayrimenkul için ödenen kira bedellerinden sözü edilen 94. madde hükümlerine göre tevkifat yapılması zorunlu olup, aksi yöndeki gerekçelerde tarhiyatı kaldıran mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin kısmen kabulüyle (…) Vergi Mahkemesi kararının kira ödemelerine ilişkin hüküm fıkrasının bozulmasına, diğer temyiz iddiaların reddine, oy birliğiyle karar verildi.