|
|
Dairesi
Ticari sermayenin unsurlarının, Vergi Usul Kanunu’nun ’Değerleme’ başlıklı üçüncü kitabının birinci kısmının, iktisadi işletmelere dahil kıymetlerin değerlenmesi ile ilgili ikinci bölümünde yer alan düzenlemelere göre değerlenmesi gerekmektedir.
|
|
|
Karar No
1999/3715
|
|
|
Esas No
1998/908
|
|
|
Karar Tarihi
15-11-1999
|
|
|
Danıştay Yedinci Daire
Ticari sermayenin unsurlarının, Vergi Usul Kanunu’nun ’Değerleme’ başlıklı üçüncü kitabının birinci kısmının, iktisadi işletmelere dahil kıymetlerin değerlenmesi ile ilgili ikinci bölümünde yer alan düzenlemelere göre değerlenmesi gerekmektedir. İstemin Özeti : 25.05.1996 tarihinde vefat eden (...)’nun varisleri tarafından verilen veraset ve intikal vergisi beyannamesi üzerine takdir komisyonunca saptanan matrah farkı üzerinden ikmalen salınan veraset ve intikal vergisinin kaldırılması istemiyle açılan davada; 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin (a) ve (b) fıkraları ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 294, 292 ve 267. maddelerinden bahisle, olayda vergi denetmenince yapılan inceleme sonucunda, muris ....’dan intikal eden servetin 18.076.674.000 lira olduğu ve söz konusu servetin unsurlarının Vergi Usul Kanunu’nun servetleri değerleme hükümleri uyarınca değerlenmesi gerektiği kanaatinin belirtilmesi üzerine takdir komisyonunca değerleme yapılarak aradaki fark üzerinden ikmalen vergi tarhiyatı yapıldığının anlaşıldığı: (...) Gıda Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinde bulunan ve 10.306.157.237 lira olarak beyan edilen ticari hissenin değerlemesi yönünden, takdir komisyonunun bilançoya göre beyan edilmiş bulunan ve maliyet bedeli belli olan ilk madde ve malzeme, mamul mal, ticari mal, tesis, makine ve cihazlar, taşıtlar ve demirbaşların Vergi Usul Kanunu’nun 267. maddesinde belirtilen, maliyet bedeli belli olan bilanço aktifindeki değerlere toptan satışlar için belirlenen % 5 oranı uygulanmak suretiyle tespit edilen 4.862.250.000 liranın % 38’i olan 1.847.655.000 liranın veraset ve intikal vergisi matrahına eklenmesinde yasaya uyarsızlık bulunmadığı; ancak (...) Gıda Toptancıları Kooperatifindeki kooperatif hissesi, 1993 model ... marka otomobil ve cep telefonunun değerlemesi sonucu bulunan matrah farkı üzerinden yapılan ikmal tarhiyatında yasal isabet görülmediği gerekçesiyle davanın 1.847.655.000 lira matrah farkı üzerinden yapılan tarhiyata ilişkin kısmını reddeden, dava konusu tarhiyatın bu miktarı aşan matrah üzerinden yapılan kısmını ise iptal eden (...) Vergi Mahkemesinin 14.11.1997 tarih ve E: 1997/212, K: 1997/363 sayılı Kararının davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasının; murisin şirketteki hissesinin şahsi mal varlığıymış gibi değerlendirilmiş olmasının Vergi Usul Kanununa aykırı olduğu, çifte vergilendirmeye yol açtığı, 7338 sayılı Kanunun 10. maddesinin (d) fıkrası gereğince değerlemenin hisse senetleri itibariyle yapılması gerektiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Karar: Dosyanın incelenmesinden; 25.05.1996 tarihinde vefat eden ...’nun ortağı bulunduğu (...) Gıda Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin murisin ölüm tarihi itibariyle düzenlenen bilançosundan hesaplanan öz sermayenin murisin % 38 oranında hissesine isabet eden miktar ile bir adet kooperatif hissesi, bir adet otomobil, 3 adet telefon ve 1 adet cep telefonunun değerlerinin beyan edildiği; vergi denetmeni tarafından düzenlenen raporda, adı geçen şirketin bilançosunda kayıtlı bulunan 49.229.250.610 lira tutarındaki ilk madde ve malzemenin, mamullerin ve ticari malların Vergi Usul Kanunu’nun 292. maddesi uyarınca emsal bedeliyle değerlemesinin yapılması ayrıca telefonların iş yeri yapı kooperatifindeki hissenin ve bir otomobilin değerlerinin de takdir edilmesi gerektiğinin belirtildiği; takdir komisyonunca, şirket bilançosunda yer alan ilk madde ve malzeme, mamul mallar, ticari mallar, tesis, makine ve cihazlar, taşıtlar ve demirbaşların Vergi Usul Kanunu’nun 292 ve 267. maddeleri uyarınca maliyet bedeline toptan satışlar için belirlenen % 5 ilave edilmek suretiyle yukarıda belirtilen ticari malların emsal bedellerinin, ayrıca kooperatif hissesi, otomobil ve telefonların emsal değerlerinin takdir olunduğu; bulunan matrah farkı üzerinden ikmalen yapılan tarhiyata karşı açılan davada; tarhiyatın kooperatif hissesi, otomobil ve telefonlar için saptanan matrah üzerinden yapılan kısmının iptali, davanın anılan şirketin bilançosunda yer alan mallar için saptanan % 5 oranındaki emsal bedel farkı üzerinden yapılan tarhiyata ilişkin kısmının ise reddi yolundaki mahkeme kararının davacılar tarafından temyiz edildiği anlaşılmıştır. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun ’Verginin Matrahı ile İlk Tarhiyat’ başlıklı 10. maddesinin 2. fıkrasında; mükelleflerin ilk tarhiyatta nazara alınmak üzere, veraset ve intikal vergisinin mevzuuna giren malları aşağıda belirtilen değerleme ölçülerinden faydalanarak değerlemek ve beyannamelerinde göstermek zorunda oldukları hükme bağlanmış; aynı fıkranın (a) bendinde de, ticari sermaye bilanço esasına göre defter tutanlarda ölüm tarihine takaddüm eden takvim yılı bilançosuna göre bulunacak öz sermaye olarak tanımlanmış, öz sermayenin bu maddedeki esaslara göre bu maddede hüküm bulunmayan hallerde Vergi Usul Kanunu’nun iktisadi işletmelere dahil değerleme ile ilgili 2. bölümündeki esaslara göre tespit edileceği öngörülmüş; aynı maddenin 4. fıkrasında ise, idarece belirtilen esaslara göre beyan edilen değerler üzerinden verginin beyannamenin verildiği tarihten itibaren en geç onbeş gün –içinde tarh olunacağı, tarh edilen vergilerin intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunacak değerlerine göre ikmal edileceği düzenlenmesi yer almıştır. Bu düzenlemelerin birlikte değerlendirilmesinden; Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen değerleme ölçülerinin, ilk tarhiyatta nazara alınmak üzere mükellefler tarafından beyana esas alınacak ölçüler olduğu; ancak, idarece Vergi Usul Kanununa göre bulunacak değerlerle, beyan edilen değerler arasında fark tespit edilmesi halinde ikmalen vergi tarhı yoluna gidilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Bu durumda; ticari sermayenin unsurlarından olan ilk madde ve malzeme, mamul mallar, ticari mallar, tesis, makine ve cihazlar, taşıtlar ve demirbaşların, Vergi Usul Kanunu’nun ’Değerleme’ başlıklı üçüncü Kitabının, Birinci Kısmının, iktisadi işletmelere dahil kıymetlerin değerlenmesiyle ilgili ikinci bölümünde yer alan düzenlemelere göre değerlenmesi gerekmektedir. Bu itibarla, dava konusu tarhiyatın, murisin ortağı olduğu şirketin ticari sermayesinin anılan Kanunun 267. maddesinde öngörülen emsal bedel yöntemine göre değerlendirilmesiyle bulunan matrah farkı üzerinden yapılan kısmında ve vergi mahkemesi kararının davanın bu kısmının reddine dair hüküm fıkrasında hukuka uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenle, temyiz isteminin kabulüne; mahkeme kararının temyize konu hüküm fıkrasının bozulmasına, bozma kararı üzerine mahkemece yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına oybirliği ile karar verildi.
|
|