T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o DEFTER VE BELGELERİN İNCELEMEYE SEVKEDİLEMEMESİ (Defter ve Belgelerin Zayii, Yanması - Re'sen Vergi Tarhı - Katma Değer Vergisi İndirimlerinin İsbatının Gerekli Olduğu)

o İNCELEMEYE SEVKEDİLEMEYEN DEFTER VE BELGELERİN YANMASI (Katma Değer Vergisi İndirimi - Re'sen Vergi Tarhı)

o RE'SEN VERGİ TARHI (Defter ve Belgelerin İncelemeye Sevkedilememesi - Defter ve Belgelerin Yanması - Katma Değer Vergisi İndirimlerinin Kabul Şartı - Mal Alışlarının İsbatının Gerekli Olduğu)

o KATMA DEĞER VERGİSİ İNDİRİMİ (Defter ve Belgelerin Yanması - İncelemeye Sevkedilemeyen Defter ve Belgeler - Re'sen Vergi Tarhı)

Özet : Defter ve belgelerin yanması nedeniyle ibraz edilememesinin resen takdir nedeni olduğu ancak bu durumun yükümlüleri katma değer vergisi indirimlerini alış belgeleriyle kanıtlama yükünden kurtarmayacağı, davacının alış belgeleri istenerek, incelenip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken tarhiyatın kaldırılması yolunda verilen karar hukuka uygun değildir.

İstemin Özeti : 13.6.1992 tarihinde .... ...'nda çıkan yangında 1991 ve 1992 yıllarına ilişkin defter ve belgelerinin yandığından bahisle incelemeye ibraz edemeyen davacı adına, bu yıllara ait katma değer vergisi indirimlerinin kabul edilmemesi nedeniyle Temmuz-Aralık 1991 dönemleri için katma değer vergisi sal inmiştir.

Davayı inceleyen Ankara 3. Vergi Mahkemesi tarhiyatı kaldırmıştır.

Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini inceleyen Danıştay On birinci Dairesi, 9.2.1998 günlü ve E:1996/7325, K:1998/382 sayılı kararıyla; yangın nedeniyle alınmış bir zayi belgesinin varlığının, yükümlüleri indirim konusu yapılan vergilerin alış belgelerinde ayrıca gösterilmiş olmasını kanıtlama yükümlülüğünden kurtarmayacağı, davacının da, alış belgelerini temin edebileceği, bu nedenle, davacı tarafından sağlanarak inceleme elemanına sunulabilen belgelerde yazılı katma değer vergisinin indirim konusu yapılabileceği, davacıdan belirtilen belgeler istenip incelenmeden verilen tarhiyatın kaldırılması yolundaki kararda yasaya uygunluk görülmediği gerekçesiyle kararı bozmuştur.

Bozma kararına uymayan Ankara 3. Vergi Mahkemesi, 5.5.1998 günlü ve E:1998/204, K:1998/336 sayılı kararıyla: defter ve belgelerinin yandığı sabit olan davacının katma değer vergisi indirimlerinin gerçek olup olmadığının açıklığa kavuşturulmasının mümkün olmadığı, 213 sayılı Yasanın 3 ve 134 üncü maddeleri uyarınca, inceleme elemanınca yükümlü şirketin ödediği ve indirim konusu yaptığı katma değer vergilerinin miktar ve mahiyetleri yönünden araştırma yapılması ve yükümlünün mal aldığı firmalar nezdinde de araştırma yapılarak ödenen ve ödenmesi gereken katma değer vergisinin doğruluğunun saptanması gerekirken tahsil edilen katma değer vergileri kabul edilirken, indirim konusu yapılan verginin kabul edilmemesinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle ilk kararında direnmiştir.

Direnme kararı vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edilmiş, defterlerin yanmış olması nedeniyle incelemeye ibraz edilememesi karşısında resen takdire gidilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, yükümlüden alış faturalarının temini ve ibrazı istenerek belgeler incelenmeden tarhiyatın kaldırılması yolundaki kararın hukuka uygun düşmediği ileri sürülerek bozulması istenmiştir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi Süreyya ÇAKIN'ın Düşüncesi:

Defter ve belgelerini işyerinde çıkan yangında yanmış olmaları nedeniyle inceleme elemanına ibraz edemeyen yükümlü kurumun dönem matrahının tespiti için resen takdire gidilmesi yerindedir.

Diğer taraftan 3065 sayılı Yasanın 29 uncu ve 34 üncü madde kuralları uyarınca katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi fatura ve benzeri vesikalarda gösterilmeleri ve yasal defterlere işlenmiş olmaları koşullarına bağlandığından yükümlü tarafından bu koşullara uyulduğunun kanıtlanması gerekir.

Defter ve belgelerin yanmış olması yasada öngörülen bu yükümlülüğü ortadan kaldırmayacağından satın alınan mal ve hizmetlere ilişkin belgelerin temini ve ibrazı zorunludur.

Nitekim yükümlü dava dilekçesinde katma değer vergisi iadelerine ilişkin mal alım faturalarını temin edip ibraz edebileceğini belirttiği halde mahkemece söz konusu belgeler istenerek üzerinde bilirkişi incelemesi ve araştırma yapılmadan tarhiyatın kaldırılması yolunda verilen ısrar kararı hukuka uygun görülmemiştir.

Bu nedenle temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Zehra BİRDEN'in Düşüncesi

Danıştay 11. Dairesinin 9.2.1998 günlü, E:1996/7325, K:1998/382 sayılı kararında belirtilen düşüncemiz uyarınca vergi dairesi temyiz isteminin kabulü ile vergi mahkemesi ısrar kararının bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

Yükümlünün 1991 ve 1992 yıllarına ilişkin defter ve belgeleri katma değer vergisi yönünden incelenmek üzere vergi inceleme elemanı tarafından istenmiş, söz konusu defterlerin yandığından bahisle ibraz edilmemesi üzerine katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek, adına Temmuz-Aralık 1991 dönemi için salınan katma değer vergisini kaldıran vergi mahkemesi ısrar kararı temyiz edilmiştir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin 1/a bendinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri, aynı Kanunun 34 üncü maddesinin 1'inci bendinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği belirtilmiştir. Öngörülen bu koşullarla, vergilendirmede belge düzeninin yerleştirilmesi amaçlanmıştır.

Yargı kararıyla yandığı belgelenmiş olan defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilememesi yükümlüyü, katma değer vergisi indirimine ilişkin koşullardan ikincisi olan "indirim konusu yapılan vergilerin alış belgelerinde ayrıca gösterilmiş olması"m kanıtlama sorumluluğundan kurtarmaz.

Ticari icaplara göre kendisine mal ve hizmet sunan kışı ve kuruluşları bilmek durumundaki bir alıcının, gerekli girişimlerde bulunarak emtia alımına ilişkin belgelerin varlığını ispat olanağına sahip olduğunun kabulü gerekmektedir.

Yangında yanması nedeniyle defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi halinde somut bir belgeye dayandırılmadan katma değer vergisi indiriminin kabul edilmesi, yazılı belge sisteminin amacına uygun düşmeyeceğinden, mahkeme tarafından yükümlüden gerekli girişimleri yaparak ihtilaflı döneme ait belgeleri sunması sağlanarak, bel gel enemeyen vergilere ait indirimlerin kabul edilmemesi gerekirken, dava konusu tarhiyatın kaldırılmasında yasaya uygunluk bulunmamaktadır.

Bu nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, Ankara 3. Vergi Mahkemesinin 5.5.1998 günlü, E:1998/204, K:1998/336 sayılı ısrar kararının bozulmasına, yeniden verilecek kararda hüküm altına alınacağından yargılama giderleri yönünden hüküm kurulmasına gerek bulunmadığına, 14.5.1999 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, bozulması istenen Ankara 3. Vergi Mahkemesinin 5.5.1998 günlü ve E:1998/204, K:1998/336 sayılı ısrar kararının dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçe karşısında yerinde ve istemin kabulünü gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

Bu nedenle, vergi dairesi müdürlüğü temyiz isteminin reddi gerektiği görüşüyle karara katılmıyoruz.