Danıştay Dördüncü Daire

ABD Konsolosluğunda memur olarak çalışan davacı, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 16. maddesinde düzenlenen yabancı elçilik ve konsolosluklarda çalışan diplomat muaflığından yararlanamayacağından beyanname verilmemesi nedeniyle re'sen takdire gidilmesinin yasal bulunduğu hk. İstemin Özeti: ABD (...) Konsolosluğu'nda çalışmakta olan davacı tarafından 1991 yılı gelir vergisi beyannamesinin verilmediği ileri sürülerek re'sen takdir olunan matrah üzerinden gelir vergisi salınmış, fon hesaplanmış, ağır kusur cezaları kesilmiştir. Vergi Mahkemesi kararıyla; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 23. maddesinin 14. bendi uyarınca kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretlerin gelir vergisinden istisna olduğunun öngörüldüğü, davacının çalıştığı ABD Konsolosluğu'nun Türkiye'de kazanç ve irat sağlamaya yönelik faaliyetleri bulunan dar mükellef statüsünde işveren olarak kabulüne olanak bulunmadığı, davacının durumunun anılan kanunun 16. maddesi kapsamında da değerlendirilemeyeceği, bu madde uyarınca yabancı elçilik ve konsolosluklarda çalışan diplomat muaflığı kapsamında bulunmayan memur ve hizmetlilerin ücretlerinin ancak karşılıklı olmak koşulu ile vergiden istisna edileceği, bu koşulu taşımayanların gelirlerini beyanname ile bildirmelerinin zorunlu bulunduğu, davacının beyanname vermemesi nedeniyle re'sen takdire gidilmesinin yasal olduğu, ancak 1991 yılında davacı adına yapılan ücret ödemelerinin tespiti mümkünken takdir komisyonunun genel ifadelerle matrah belirlemesinde isabet görülmediği gerekçesiyle tarhiyatın kaldırılmasına karar vermiştir. Davalı idare, takdir komisyonunca mükellef dosyasının incelendiğini, harici araştırmalarla matrahın tespit edildiğini ileri sürmekte, kararın bozulmasını istemektedir. Karar : 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinin bakmakta oldukları davalara ait her türlü incelemeleri kendilerinin yapacağı, mahkemelerin belirlenen süre içinde lüzum gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü bilgilerin verilmesini taraflardan ve ilgili yerlerden isteyebilecekleri öngörülmüştür. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 16. maddesi kapsamında A.B.D. Konsolosluğu'nda memur olarak çalışan davacının ücret gelirinin gelir vergisinden istisna tutulması söz konusu olamayacağından, ilgili yıl gelir vergisi beyannamesinin verilmemesi nedeniyle re'sen takdire gidilmesinde yasalara aykırılık bulunmamıştır. Mahkeme, takdir komisyonunun ilgili yıl gelir vergisi matrahını tespit ederken genel ve soyut ifadelerle matrah takdir ettiğini belirterek, tarhiyatın kaldırılmasına karar vermiştir. Mahkemenin bu tespiti doğru olmakla birlikte davacının ilgili yılda bir ücret geliri elde ettiği kesindir. Bu durumda yapılması gereken davacının çalıştığı kurumdan elde ettiği ücret gelirinin sorulması ve takdir komisyonunca tespit edilen matrahın buna göre değerlendirilmesi gerekir. Bu itibarla uyuşmazlık konusu olayda, takdir komisyonunca genel ifadelerle matrah takdir edilmesi tarhiyatın tamamen kaldırılmasını gerektirmeyeceğinden aksi yöndeki mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Bu nedenle, (...) Vergi Mahkemesinin kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.