Danıştay Dördüncü Daire

Müşteri tarafından bankaya getirilen TL için piyasadaki fiyatın biraz altında bir fiyatla döviz satım belgesi düzenlenerek döviz tevdiat hesabı açılması ve belirli, bir süre sonra bankaca piyasadaki fiyatın biraz üstünde bir fiyatla döviz alım belgesi düzenlenerek TL üzerinden müşteriye.bir ödem$ yapılması durumunda, bankaca müşteriye yapılan bir faiz ödemesi bulunmadığından bankanın GVK’nın 94. maddesine göre gelir vergisi stopaj sorumluluğundan söz edilemez. İstemin Özeti: 1994 yılı işlemlerinin bankalar yeminli murakıplarınca.incelenmesi sonucu düzenlenen rapora dayanılarak döviz tevdiat hesabinin açıldığı tarih ile kapatıldığı tarihlerdeki döviz kurları arasındaki farkın ödenen faiz olduğu ödenen faizler üzerinden’ gelir (stopaj) vergilerinin kesilmediği ve bunun sonucu gelir vergisinin matrah olarak alındığı fon kesintilerinin yapılmadığı ileri sürülerek davacı banka adına ikmalen (gelir) stopaj vergisi salınmış, fon hesaplanmış, kaçakçılık cezası kesilmiştir, Vergi Mahkemesi kararıyla olayda işlem gününde banka şubesine müşterinin getirdiği TL karşılığında döviz satım belgesi düzenlenmek suretiyle müşteri adına döviz tevdiat hesabı açıldığı,belli bir süre sonra döviz alım belgesi düzenlenerek hesap kapatılıp müşteriye TL karşılığı ödeme yapıldığı ancak bu işlemlerde müşteriye döviz satışının bankanın günlük olarak tespit, ettiği kurdan daha düşük ve döviz alışlarının ise daha yüksek kurdan diğer bir ifadeyle müşteri ile banka arasındaki belirlenmiş olan faiz oranları üzerinden gelir sağlayacak şekilde hesaplanan döviz alış kurunun uygulandığı tarafların gerçek iradesinin Bankanın mevduat toplayabilmek, müşteri açısından ise TL mevduatına faiz almak olduğu, ancak bankaların mevduat sahiplerine vereceği azami faiz oranları sınırlandırılmış olduğundan, uygulanan yöntemle sözkonusu engel aşılarak yasal azami ^faiz oranlarının üzerinde hesaplanan faiz tutarının döviz kurtarma yansıtılmak suretiyle ödendiği, bu faiz gelirinin menkul sermaye iradı niteliğinde olması nedeniyle tevkifat yapılması zorunlu olduğundan yapılan tarhiyatta yasaya aykırılık bulunmadığı fon yönünden ise, yalnızca beyan edilen matrahlar esas alınarak hesaplanan vergiler üzerinden fon alınabileceği gerekçesiyle davanın gelir (stopaj) vergisine ilişkin kısminin reddine; banka işlemlerinin incelenmesiyle matrah farkının bulunması her zaman mümkün olduğundan kaçakçılık cezasının kusur cezasına çevrilmesine, fon payı ve buna ilişkin cezanın kaldırılmasına karar verilmiştir. Davacı, yapılan tarhiyatın yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedirler. Karar: 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesinde, sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratların menkul sermaye iradı olduğu belirtilmiş, aynı maddenin 7. bendinde, mevduat faizlerinin menkul sermaye iradı olduğu ve bankalara yatırılan vadeli, vadesiz paralara ödenen faizlerin de mevduat faizi sayılacağı hükmü yer almıştır. Bu hükümlere göre, mevduat faizinin , menkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi için, tevdiat kabul eden müesseselere vadeli veya vadesiz belli bir paranın yatırılması ve hesabın kapatıldığı tarih itibariyle kararlaştırılan oranda faiz tahakkuk ettirilmesi gerekmektedir. Olayda, davacı bankanın müşterilerine Türk lirası cinsinden mevduat hesabı açılması sözkonusu olmayıp/Türk Parasının Kıymetim Koruma Hakkında Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak Bakanlar.Kurulunca alınan kararlara, Bankalar Kanununa ve TC Merkez Bankasınca getirilen düzenlemelere uygun olarak döviz alımsatım işlemi yapılmaktadır. Döviz alımsatım tarihleri arasındaki kur farkı faiz değil, Türk Parasının yabancı paralar karşısında değer kaybetmesinden kaynaklanan bir artıştır. Dövizin banka tarafından müşterilere satılması ve belli bir süre sonra müşterilerden salın alınması da, oluşan farka faiz niteliğini kazandırmamaktadır. Döviz, tevdiat hesaplarının kapatılması sırasında döviz alış kurlarının Türk Lirası tutarları üzerinden hesaplanan faiz oranlarına göre belirlendiği inceleme raporunda somut olarak tespit edilmemiştir. Bu nedenle sözkonusu kür farklarının menkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi mümkün olmadığından davanın reddedilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, oyçokluğuyla karar verildi. AZLIK OYU; 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. Maddesinde mevduat faizlerinden, istihkak sahiplerinin gelir vergisine mahsuben tevkifat yapılması öngörülmüştür. Olayda, müşterilerce davacı bankaya Türk lirası getirilip, karşılığında döviz satım belgesi düzenlenmek suretiyle müşteri adına döviz tevdiat hesabı açılmış ve belli bir süre sonra döviz alım belgesi düzenlenerek hesap kapatılmak suretiyle Türk Lirası karşılığı ödeme yapılmıştır. Bu işlemlerde müşteriye döviz satışları bankanın günlük olarak tespit ettiği kurdan daha düşük ve döviz alışları daha yüksek kurlardan yapıldığı inceleme raporu ile tespit edilmiştir. Tarafların gerçek iradeleri, banka yönünden, mevduat hesaplama yüksek oranda faiz vermek suretiyle daha fazla mevduat toplamak, müşteri yönünden ise, mevduatına yüksek oranda faiz almayı sağlamaktadır. Sınırlandırılmış olan yasal banka mevduat faizlerinin üzerinde döviz kurlarına yansıtılmak suretiyle mevduat faizi ödenmesi vergi idaresine ilgilendirmezse de, bu yolla ödenen faizin örtülmesi suretiyle vergi ziyanına da yol açılması halinde, eksik ödenen verginin ve cezasının aranıp istenmesine bir engel bulunmamaktadır. Gelir Vergisi Kanunu’nun yukarıda anılan hükmü gereği inceleme raporuyla tespit edilen matrah esas alınarak yapılan tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığından temyiz isteminin reddi gerektiği görüşüyle karara karşıyım.