T.C.
DANIŞTAY
VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU
o KAMYONUNU KURTARICI OLARAK KULLANAN VE GÖTÜRÜ USULDE MÜKELLEF OLAN DAVACI (Kamyonun Çekici Benzeri Kabul Edilerek Gerçek Usulde Mükellefiyet Tesisinin Usulsüzlüğü)
o KURTARICI OLARAK KULLANILAN KAMYONUN ÇEKİCİ BENZERİ OLARAK KABUL EDİLEMEYECEĞİ (Götürü Usulde Mükellefiyetin Gerçek Usulde Mükellefiyete Dönüştürülemeyeceği)
o GÖTÜRÜ USULDE MÜKELLEFİYETİN GERÇEK USULDE MÜKELLEFİYETE DÖNÜŞTÜRÜLEMEYECEĞİ (Kurtarıcı Olarak Kullandığı Kamyonun Çekici Benzeri Olarak Kabulünün Geçersizliği)
o ÇEKİCİ NİTELİĞİ BULUNMAYAN KAMYONUYLA KURTARICI OLARAK ÇALIŞAN VE GÖTÜRÜ USULDE MÜKELLEFİYETİ BULUNAN KİŞİ (Çekici Sahibi Kabul Edilemeyeceği ve Gerçek Usulde Vergi Tarhedilemeyeceği)
o GERÇEK USULDE VERGİ TARH EDİLEMEYECEĞİ (Çekici Niteliği Bulunmayan Kamyonuyla Kurtarıcı Olarak Çalışan ve Götürü Usule Tabi Olan Mükellefe)
Özet : 1953 model kamyonla "Kurtarıcı" olarak çalışan ve götürü usulde mükellefiyeti bulunan davacının 193 sayılı yasının 51. maddesinin 10. bendinde sözü edilen çekici sahibi olarak nitelendirilmesi suretiyle gerçek usulde vergilendirilmesi hukuka uygun düşmez.
Sahibi bulunduğu 1953 model kurtarıcı kamyondan dolayı 1985 yılından beri götürü usulde gelir vergisi yükümlüsü olan davacı adına, 1.1.1986 tarihinden itibaren gerçek usulde mükellefiyet tesis edilerek, 1987, 1988, 1989, 1990 yılları için resen takdir edilen matrah üzerinden salınan kaçakçılık cezalı gelir vergilerine karşı dava açılmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen ... Vergi Mahkemesi, ... günlü ve ... sayılı kararıyla; Gelir Vergisi Kanununun 51. maddesinin 10. bendinde, şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar ile treyler, çekici ve benzerlerinin sahip ve işletmecilerinin götürü usulden faydalanamayacaklarının belirtildiği, 1986 yılından itibaren gerçek usulde mükellefiyet tesis edilen davacı adına takdir komisyonunca hayat standardı göstergeleri dikkate alınarak belirlenen matrah üzerinden tarhiyat yapılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı ancak, götürü usulde ödenen vergilerin mahsubu ve yol açılan vergi kaybı nedeniyle kusur cezası uygulanması gerektiğinden söz ederek tarhiyatı değişiklikle onamıştır.
Tarafların temyiz istemlerini inceleyen Danıştay Üçüncü Dairesi, ... günlü ve ... sayılı kararıyla; vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini reddetmiş, çekicinin, Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 3. maddesinin C.6 ncı fıkrasında tanımlandığı, davacının işlettiği ve tutanakta kurtarıcı kamyon olarak nitelenen aracın Gelir Vergisi Kanununun 51. maddesinin 10. bendi kapsamında belirtilen çekici olarak tanımlanan araçlardan olup olmadığı değerlendirilmeden verilen kararda isabet görülmediği gerekçesiyle kararı bozmuştur.
Bozma kararına uymayan ... Vergi Mahkemesi, ... günlü ve ... sayılı kararıyla; Gelir Vergisi Kanununun 51. maddesinin 10. bendinde çekici ve benzeri araçların sahip ve işletmecilerinin götürü usulden yararlanamayacağının belirtildiği, bu maddenin gerekçesinde, çekici ve benzerlerinin günümüz ekonomisi içinde önemli bir yer ve mali gücü temsil ettikleri, çekici sahiplerinin götürü usulde vergilendirilmelerinin hem vergi adaleti ile bağdaşmadığı, hem de vergi tekniği yönünden gerçek usulde vergilendirilmelerinin uygun olacağının belirtildiği, Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 3. maddesinin C.6 ncı fıkrasında çekicinin; römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş olan ve yük taşımayan motorlu taşıt olarak tarif edildiği, davacıya ait kamyon her ne kadar bu Yönetmelikte yazılı çekici tanımına tam olarak uymamaktaysa da, yolda kalan, kaza yapan araçları, üzerine monte edilmiş makinalar vasıtasıyla çektiği yada kurtardığı gözönüne alındığında bu aracın anılan maddenin 10. bendinde yazılı çekici benzeri olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle tarhiyatın değiştirilmesine ilişkin ilk kararında ısrar etmiştir.
Direnme kararı yükümlü tarafından temyiz edilmiş ve çok eski bir kamyonla kaza yapan araçları kurtarma işi yaptığı, yasa koyucunun belli ekonomik güçteki çekici leri kastettiği, kendisinin bu kapsamda değerlendirilmesinin yasanın amacına aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istemidir.
Yükümlünün sahibi olduğu 1953 model kurtarıcı kamyondan dolayı 1985 yılından beri götürü usulde mükellef olarak faaliyetini sürdürdüğünün ... tarihli tutanakla tesbiti üzerine, 1986 yılından tibaren gerçek usulde mükellefiyetinin tesis edilmesi ve bu dönemlere ilişkin gelir vergisi beyannamesini vermemesi nedeniyle takdir komisyonunca belirlenen matrah üzerinden 1987-1988-1989-1990 yılları için salınan kaçakçılık cezalı gelir vergisine karşı açılan davayı, götürü usulde ödenen vergilerin mahsubu ve cezayı kusura çevirerek kısmen kabul eden vergi mahkemesi ısrar kararı yükümlü tarafından temyiz edilmiştir.
Gelir Vergisi Kanununun 51. maddesinin 10. bendinde, şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar ile treyler, çekici ve benzerlerinin sahip ve işleticilerinin götürü usulden faydalanamayacakları kurala bağlanmıştır.
Bu hükmün gerekçesinde; çekici ve benzerlerini işletenlerin günümüz ekonomisi içerisinde oldukça önemli bir yere ve mali güce sahip hale gelmeleri nedeniyle götürü vergilendirmenin mantığı dışında kaldıkları, vergi adaleti ve tekniği yönünden gerçek usulde vergilendirilmelerinin uygun bulunduğu belirtilmiştir.
Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 3. maddesinin C.6 işaretli fıkrasında "Çekici"; römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş olan yük taşımayan motorlu taşıt olarak tanımlanmıştır.
İdare yükümlü nezdinde düzenlenen ve dava konusu tarhiyatın dayanağı olan ... tarihli tutanakta davacının sahibi olduğu araç, kurtarıcı kamyon olarak nitelendirilmiş, başkaca hiçbir özelliğine değinilmeden çekici benzeri kabul edilerek cezalı tarhiyat yapılmıştır. Mahkeme tarafından da davacıya ait aracın Yönetmelikte belirtilen çekici tanımına tam olarak uymadığı kabul edilerek, yolda bozulan ya da arıza nedeniyle devrilen, kullanılamaz haldeki araçları, üzerine monte edilen makinalar vasıtasıyla çekip kurtardığı, gideceği yerlere götürdüğü gözönüne alınarak ve "çekmek" fiilinin kelime anlamından hareketle karar verildiği anlaşılmaktadır.
Karayolları Trafik Yönetmeliğinde teknik olarak tanımlanan ve Gelir Vergisi Kanununun 51. maddesinin 10. bendinin gerekçesinde belirtilen nitelikte bir araç olmadığı anlaşılan kurtarıcı kamyonun, çekici benzeri kabul edilmek suretiyle davacı adına uygulanan tarhiyatın götürü usulde ödenen vergilerin mahsubu ve cezanın kusura çevirilmesi suretiyle değiştirilmesine ilişkin kararda hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu nedenle temyiz isteminin kabulü ile ... Vergi Mahkemesinin, ... günlü ve ... sayılı ısrar kararının bozulmasına karar verildi.