Danıştay Dördüncü Daire

Kamuya yararlı vakıf statüsünde bulunan ve ücret karşılığında nüfus cüzdanlarının polyester ile kaplanması işlemi ve faximile cihazı aracılığı ile nüfus müdürlükleri arasında haberleşme sağlayarak vatandaşa hizmet verilmesi karşılığında üçüncü kişilerden öz kaynakları dışında gelir sağladığı anlaşılan vakfın, devamlı olan bu faaliyetinin iktisadi işletme sayılması ve bu nedenle elde ettiği gelirin Kurumlar Vergisi beyannamesinde beyan edilerek kurumlar vergisi düştükten sonra kalan kısım davacı vakfın menkul sermaye iradı olduğundan Gelir Vergisi Kanunu'nun 94/6b maddesi uyarınca tevkifata tabi tutulması gerekir. İstemin Özeti: 1996 Nisan ayında ihtirazi kayıtla beyanname veren davacı vakıf adına bu beyana göre tahakkuk ettirilen gelir (stopaj) vergisi ve fon payı dava konusu edilmiştir. Vergi Mahkemesinin kararıyla; davacı vakfın nüfus cüzdanlarının polyester ile kaplanması ve vatandaşlara faximile cihazı aracılığı ile nüfus müdürlükleri arasında haberleşme hizmeti verilmesi faaliyetleri, nüfus idaresince yürütülen resmi nüfus muameleleri sırasında verilen bir hizmet olup bu faaliyet ticari faaliyet olmadığından iktisadi işletme sayılmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle tahakkukun terkinine karar verilmiştir. Davalı idare, vakfın faaliyetinin iktisadi bir işletme olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir. Karar: 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 2362 sayılı Kanunla değişik 1. Maddesinin D bendinde, vakıflara ait iktisadi işletmelerin Kurumlar Vergisine tabi olduğu belirtilmiş, maddenin son fıkrasında da, kurum kazancının, gelir vergisi mevzuuna giren gelir unsurlarından terekküp edeceği hüküm altına alınmıştır. Bu Kanun'un 5. Maddesinde, vakıflara ait veya bağlı olup, 4. Maddede yazılı şartları haiz bulunan işletmelerin, vakıfların iktisadi işletmeleri olduğu belirtilmiş ve bunların vergilendirilmesi için gerekli olan koşulların neler olduğu, kanunun iktisadi kamu müesseselerinin vergilendirilmesi için gerekli koşulları düzenleyen 4. Maddesine atıf yapılmak suretiyle belirlenmiş bulunmaktadır. Atıfta bulunan 4. Maddede, işletmenin faaliyetinde devamlılık bulunması, faaliyetin ticari, sınai ve zirai nitelikte olması iktisadi işletme sayılması için yeterli sayılmış, maddenin ikinci fıkrasında bu işletmelerin kazanç gayesi gütmemelerinin, faaliyetin kanunla tevdi edilmiş görevler arasında bulunmasının, tüzel kişiliklerinin olmamasının, müstakil muhasebeleri ve kendilerine tahsis edilmiş sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerine tesir etmeyeceği açıklanmıştır. Görüldüğü üzere Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 1. Maddesinin D bendiyle doğrudan doğruya vakıflar değil, bunlara bağlı iktisadi işletmeler Kurumlar Vergisi kapsamına alınmıştır. İktisadi bir karakter taşımadıkları için Kurumlar Vergisi kapsamı dışında bırakılan vakıfların, iktisadi işletmeleri, iktisadi kamu müesseselerinin vergileme şartları uyarınca Kurumlar Vergisine tabi olmaktadırlar. İktisadi kamu müesseselerinin, dolayısıyla vakıfların iktisadi işletmelerinin vergi kapsamı dışında bırakılması halinde, kar amaçlı işletmelere göre, vergi miktarı kadar, avantaj sağlanmış olacak bu durumda rekabet eşitliği bozulacaktır. Bu sakıncayı gidermek amacıyla vakıflara bağlı iktisadi işletmelerin vergilendirilmesi yoluna gidildiği, Kurumlar Vergisi Kanunu tasarısının gerekçesinde açıklanmış bulunmaktadır. Nitekim Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu'nun 16.06.1994 gün ve E. 1992/2, K. 1992/2 sayılı kararı ile derneklerin ve vakıfların bu tür faaliyetlerinin iktisadi işletme sayılması ve elde ettikleri gelirlerinden dolayı kurumlar vergisi mükellefi olmaları gerektiği yolunda karar verilmiştir. Davacı Nüfus Hizmetlerini Güçlendirme Vakfı, nüfus cüzdanlarının polyester ile kaplanması işlemi ile vatandaşlara faximile cihazı aracılığı ile nüfus müdürlükleri arasında haberleşme hizmeti verilmesi faaliyetinde bulunmaktadır. Kamuya yararlı vakıf statüsünde bulunan ve ücret karşılığında nüfus cüzdanlarının polyester ile kaplanması işlemi ve faximile cihazı aracılığı ile nüfus müdürlükleri arasında haberleşme sağlayarak vatandaşa hizmet verilmesi karşılığında üçüncü kişilerden öz kaynakları dışında gelir sağladığı anlaşılan vakfın, devamlı olan bu faaliyetinin iktisadi işletme sayılması ve bu nedenle elde ettiği gelirin Kurumlar Vergisi beyannamesinde beyan edilerek kurumlar vergisi düştükten sonra kalan kısım davacı vakfın menkul sermaye iradı olduğundan Gelir Vergisi Kanunu'nun 94/6b maddesi uyarınca tevkifata tabi tutulması gerekir. Aksi yönde verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Bu nedenle Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına oyçokluğuyla karar verildi.