|
|
Dairesi
1 lira gibi sembolik bir bedelle alınan ve satılan emtianın 3065 sayılı Kanun’un 24/c maddesi çerçevesinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği, olayda katma değer vergisi açısından hazinenin bir kaybı bulunup bulunmadığı hk.
|
|
|
Karar No
1998/1245
|
|
|
Esas No
1997/4814
|
|
|
Karar Tarihi
14-04-1998
|
|
|
Danıştay Onbirinci Daire
1 lira gibi sembolik bir bedelle alınan ve satılan emtianın 3065 sayılı Kanun’un 24/c maddesi çerçevesinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği, olayda katma değer vergisi açısından hazinenin bir kaybı bulunup bulunmadığı hk. İstemin Özeti: Vergi inceleme raporuna dayanılarak yükümlü şirket adına 1992 yılı Ocak, Mayıs, Haziran, AğustosAralık dönemleri için kusur ve ağır kusur cezalı katma değer vergisi tarh edilmiştir. Vergi Mahkemesi kararıyla; vergi inceleme raporundan ............. Petrolleri Anonim Şirketi’nin kampanya yazılarında görülen ciro iskontosu, satış primi gibi isimler altında 1 lira gibi sembolik fiyat üzerinden fatura edilmek suretiyle; toptancı, yarı toptancı ve perakendeci müşterilerine madeni yağlarım intikal ettirdiği, anılan şirketin kampanya tarihleriyle fatura tarihleri karşılaştırıldığında kampanya tarihlerinin aşıldığının görüldüğü, yükümlü şirketin de anılan şirketten 1 lira bedelli madeni yağlardan aldığı, bu yağların peşin ödeme iskontosu olmadığım, fazla satış karşılığında ........ Petrolleri Anonim Şirketi’nce yükümlünün ek bir çalışması karşılığında verildiği, kaydı envanterle fiili envanter uyumu sağlamak için anılan şirketçe 1 lira bedelle fatura düzenlenmiş olmasına rağmen, yükümlünün almış olduğu satış primi madeni yağlar için hizmet bedeli faturası düzenlenmediği, satış primini nakit olarak değil de mal vermek suretiyle ödenen ....... Petrolleri Anonim Şirketi’nin madeni yağların emsal bedeli üzerinden, yükümlü şirketin ise, aldığı madeni yağların emsal bedellerine eşit hizmet bedeli üzerinden fatura düzenleyerek katma değer vergisi hesaplayıp ilgili dönem matrahına eklemelerinin gerektiği, satıcı ve alıcı her iki firmanın ise bu ödevlerini yerine getirmediği, bu durumda ilgili döneme ait katma değer vergisi beyannamelerinde sözü edilen prim tutarına ve mal alışlarına ilişkin karşılıklı olarak herhangi bir katma değer vergisi indiriminin mümkün olmadığı ileri sürülerek sözkonusu teslimlerin emsal bedel üzerinden değerlemesi yapılarak saptanan matrah üzerinden tarhiyat yapıldığının anlaşıldığı, dosyanın incelenmesinden 1 lira gibi sembolik bedel üzerinden yükümlü şirkete satılan madeni yağlar, teslim ve hizmet işlemlerindeki fatura ve benzeri vesikalarda gösterilmeyerek daha sonra müstakil bir biçimde düzenlenen faturalarda gösterildiğinden bu işlemi peşin ödeme iskontosu olarak değerlendirip katma değer vergisi matrahından indirme olanağı bulunmadığı, öte yandan, yükümlüye 1 lira bedelli yağların teslim nedeni, fazla satış yapması koşuluna bağlandığından bu durumun sözkonusu teslimin bir hizmet olduğunu gösterdiği, 3065 sayılı Kanun uyarınca da bu hizmetin ayrı bir işlem olması nedeniyle vergilendirilmesi gerektiği, dolayısıyla bunun karşılığında hizmet faturası düzenlenmesinin zorunlu olduğu, kaldı ki yükümlü şirketin ........Petrolleri ile yapılan sözleşmesinin incelenmesinden ise, satış primi, ciro iskontosu gibi isimler altında verilen madeni yağların yükümlü şirketçe belirli bir satış miktarının aşılması karşılığında alt bayilere 1 lira bedelle satılmak üzere verildiğinin anlaşılmasına rağmen, bir kısminin emsal bedeli ile satıldığının veya stok olarak gösterildiğinin yükümlü şirketçe açıkça beyan edildiğinin görüldüğü, bu durumda, yükümlü şirkete satış primi madeni yağ vermek suretiyle ödeyen firmanın ve yükümlü şirketin bu emtiayı emsal bedelle değerlemek suretiyle katma değer vergisi hesaplaması ve defter ve belgelerine kaydetmesi gerektiğinden bu işlemleri yapmayan yükümlü adına inceleme raporuna dayanılarak yapılan tarhiyatta isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle tarhiyatı onamıştır. Yükümlü şirket, ......... Petrolleri Anonim Şirketi ile aralarındaki ilişkinin ciro primi olarak değerlenemeyeceği, kaldı ki ilgili dönemlerde sözkonusu şirket tarafından 1 lira bedelle teslim edilen toplam 22144 teneke madeni yağın 10304 adedinin distribitörlük anlaşması gereğince alt bayilere aynı bedelle devredildiğini, geriye kalan 11840 adedinin ise şirketlerince emsal bedel üzerinden değerleme yapılarak satıldığı ya da stoka alındığı, bu nedenle idarece toplam 22144 adet madeni yağın tümünün emsal bedelle değerlemesi yapılarak bulunan matrah üzerinden cezalı vergi tarh edilmesinin mükerrerliğe yol açacağım ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir. Karar: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 3. maddesinin Bispat bölümünde; vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır...... denilmiş, aynı Kanun’un 134. maddesinde ise, vergi incelemesinden maksadın, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunun araştırılması, tespit edilip, sağlanması olduğu belirtilmiştir. Öte yandan, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 24. maddesinin (c) bendinde ise, vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzeri adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin katma değer vergisi matrahına tabi unsurlar arasında bulunduğu vurgulanmıştır.Dosyanın incelenmesinden, toptan akaryakıt ve madeni yağ ticareti ile uğraşan yükümlü şirketin bu alanda ana firma olan ........ Petrolleri Anonim Şirketi ile yapmış olduğu anlaşma çerçevesinde kampanya tarihlerine göre bir ton madeni yağ alınması halinde 3 veya 5 teneke madeni yağı 1 lira gibi sembolik bedelle ve yine alt bayilere ve belirtir müşterilere de aynı bedelle devredilmek üzere bu tutar üzerinden fatura düzenleyerek teslim ettiği, yükümlünün ise ilgili dönemde bu yolla teslim aldığı toplam 22144 teneke madeni yağın 10304 adedinin anlaşma hükümlerine uyarak 1 lira bedelle alt bayilere devrettiği, geriye kalan 11.840 adedini ise anlaşma hükümlerin0 sadık kalınmamakla birlikte emsal bedelle değerlemesi. yapılmak suretiyle sattığı ya da stoka geçirdiği, idare tarafından ise, bu teslimlerin 3065 sayılı Kanun’un 24. maddesi çerçevesinde değerlendirilerek .........Petrolleri Anonim Şirketi’nden alınan toplam 22144 teneke madeni yağın emsal bedelle değerlemesinin yapılması sonucu bulunan matrah üzerinden kusur ve ağır kusur cezalı katma değer vergisi tarh edildiği anlaşılmıştır. Uyuşmazlığın çözümü, 1 lira bedelle alınan ve devredilen emtianın bu alım ve satımının 3065 sayılı Kanun’un 24, maddesi kapsamında değerlendirip değerlendirilemeyeceği, öte yandan, emsal bedelle satışı yapılan yada stoka alınan 10304 teneke madeni yağın ise kayıtlara emsal bedelleri üzerinden geçirildiği ileri sürülmesine ve bu iddia vergi inceleme raporunun 25 ve 26. sayfalarında ifade olarak yer almasına rağmen tarhiyat önerilirken göz önüne alınmadığı gerçeği mükerrer vergilemeye yoi açabileceğinden, bu hususta dikkate alınmadan düzenlenen inceleme raporunun 213 sayılı Kanun’un 3(B) ve 134. maddesine uygun olup olmadığının irdelenmesine bağlıdır. Dosyada mevcut bilgi ve belgelerin yukarıda yeralan kanun hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesinden, ana firma olan ....... Petrolleri Anonim Sirkelinin yükümlü şirketle yaptığı anlaşma çerçevesinde alt bayilere ve belirli alıcılara aynı bedelle devredilmek üzere 1 lira bedelle fatura edilen madeni yağların tesliminin, ticari yaşamda bayilere yönelik ödüllendirici ve rekabeti artırıcı türden bir teslim olması nedeniyle 3065 sayılı Kanun’un 24. maddesinin (c) bendi hükmü kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığı gibi, sonuçta 1 liraya alınan ve katma değer vergisi ödenen, satılırken de aynı bedelle satılıp katma değer vergisi tahsil edilerek beyan edilen işlem nedeniyle ortada katma değer vergisi açısından da bir vergi kaybı bulunmadığı açık olduğundan sözkonusu teslim içeriği madeni yağların emsal bedelle değerlemesi yapılmak suretiyle tarhiyat yapılmasında kanuna uyarlık görülmediği anlaşılmıştır. Kaldı ki, ........... Petrolleri Anonim Şirketi’nin yükümlüye 1 lira bedelle fatura ettiği sözkonusu madeni yağ teslimleri nedeniyle bu firma adına yapılan tarhiyatı terkin eden Vergi Mahkemesi kararı Danıştay Dairesinin sayılı kararı ile de aynen onanmıştır. Öte yandan, uyuşmazlığın 11840 teneke madeni yağ teslimi kısmına gelince; bu kısım için yükümlü hem dava hem de temyiz dilekçesinde bu miktardaki madeni yağın 1 lira bedelle satılmadığı, emsal bedelle değerlemesi yapılarak satıldığı ya da stoka alındığım iddia ettiği halde ve bu iddiaya inceleme raporunda da yer verilmesine rağmen inceleme elemanınca tarhiyat önerilirken bu iddianın dikkate alınmadığı görüldüğü gibi mahkemece de olayın bu boyutunun irdelenmediği anlaşılmış olup, bu durumun ise, sözkonusu iddiaların doğruluğu halinde vergi mükerrerliğine yol açabileceğinde kuşku bulunmamaktadır. O halde mahkemece, olay yeniden irdelenirken bu kısımla ilgili olarak da, gerekirse 2577 sayılı Kanun’un re’sen inceleme yetkisi veren 20. maddesinin tanıdığı yetkiyi kullanarak yükümlünün yasal defter ve belgeleri üzerinde yapılacak inceleme sonucunda ulaşılacak bulgulara göre karar verilmesi gerekeceği de doğaldır. Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesinin kararının bozulmasına oybirliği ile karar verildi.
|
|