Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu

Uygulanan yüksek Iskonto oranına bakılarak üretici firma tarafından kazancının bir kısminin pazarlama firmasına örtülü olarak dağıtıldığı yaklaşımıyla uygulanan tarhiyata karşı açılan davanın; benzer kuruluşlar arasında uygulanan ve ticari teamüle uygun ıskonto oranı araştırılmadan reddi hukuka uygun değildir. istemin Özeti: Filtre imalatı ve satışıyla uğraşan yükümlü şirketin 1992,1993 ve 1994 yıllama ilişkin işlemlerinin incelenmesi sonucunda düzenlenen raporda; yüksek ıskontolu satışlarıyla kazancının bir kısmım,... Filtre Sanayi ve Ticaret Anonim şirketine örtülü olarak dağıttığı sonucuna ulaşılmış ve adına emsal ıskonto oranı esas alınmak suretiyle tespit edilen matrah farkı üzerinden Ocak 1994 dönemi için kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır. Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Vergi Mahkemesi kararıyla; yükümlü şirketin sermayesinin % 98'inin, ... Filtre Sanayi ve Ticaret Anonim Sirkelinin sermayesinin ise % 99.2' sinin aynı şahıslara ait olduğu, yükümlü şirketin ... Filtre Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine yüzde 32 ila 45 oranında iskonto uygulayarak filtre ve aksamı sattığı, diğer kişi ve kuruluşlara yapmış olduğu yurt içi mamul satışlarının, tamamen standart dışı mamullere ilişkin olduğu, bu nedenle inceleme elemanı tarafından emsal iskonto oranının tespiti amacıyla yapılan araştırma sonucunda şirketin faaliyette bulunduğu yerde filtre imalatı ve ticareti ile uğraşan beş şirketin ortalama iskonto oranlarının çok daha düşük olduğunun saptandığı, 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 17. maddesinin 1. fıkrasında, hangi hallerde kazancın kısmen veya tamamen örtülü olarak dağıtılmış sayılacağının belirtildiği, aynı yasanın 15. maddesinin 3. fıkrasında ise kurum kazancının tespitinde sermaye şirketlerine dağıtılan örtülü kazancın indirilmeyeceğinin kurala bağlandığı, örtülü kazancın varlığı için ayrıca Hazine zararının bulunması aranmayacağı gibi kendisine örtülü kazanç dağıtılan kurumun durumun değiştirmeyeceği, yükümlü şirket ile ıskontolu satış yaptığı şirketin sermayeleri, idare ve murakebelesi dikkate alındığında satış bedellerinde emsaline nazaran göze çarpacak derecede düşüklük bulunduğu anlaşıldığından, örtülü kazanç dağıtımının bulunduğu, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 27. maddesi uyarınca emsal bedel tespiti esas alınarak bulunan matrah farkı üzerinden yapılan cezalı tarhiyatta yasal isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Yükümlünün temyiz istemini inceleyen Danıştay Onbirinci Dairesi kararıyla; yükümlü kurum tarafından üretilen filtrelerin sadece ... Filtre Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine pazarlandığı, ihraç kayıtlı satışları dışında başka kişi ve kuruluşlara teslimlerinin bulunmadığı gözönüne alındığında, davacı kurum bünyesinde bir emsal araştırması yapılmasının mümkün olmadığı, alıcı firmaya uygun bulunan iskonto oranlarının ticari teamüllere uygun bulunmadığı, 2577 sayılı Yasanın 20. maddesi gereğince emsal Iskonto oranının, aynı tip organizasyonu içeren işletmeler bazında yapılacak araştırmalar üzerine elde edilecek bulgular dikkate alınmak suretiyle saptanması ve ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken davanın reddinde isabet görülmediği gerekçesiyle karan bozmuştur. Bozma kararma uymayan Vergi Mahkemesi kararı ile ilk kararındaki hukuksal nedenler ve gerekçe uyarınca davanın reddi yolundaki kararında ısrar etmiştir. Israr kararı, yükümlü şirket tarafından temyiz edilmiş ve ... Filtre Anonim Şirketi ile yaptıkları protokol gereğince, ürettikleri standart filtrelerin pazarlamasının adı geçen firma tarafından yapıldığı, ayrıca üretim için gerekli hammaddenin de bu firma tarafından karşılandığı, karşılığında yapılan 'ıskonto oranının ticari teamüllere aykırı olmadığı, inceleme elemanı tarafından emsal mukayesesine ... Filtre Anonim Sirkelinin uyguladığı iskonto oranının esas alınmasında isabet bulunmadığı, bu Iskonto oranının 34 ay vadeli satışlarda adı geçen firmaca uygulandığı, ileri sürülerek kararın bozulmasını istemiştir. Karar: Motorlu taşıt filtresi üretime ve ticaretiyle uğraşan ve standart tıp üretiminin tümünü pazarlayan bir başka anonim şirkete çok yüksek iskonto uygulayarak satış yapan davacı adına, kazancının bir kısmım bu şirkete örtülü olarak dağıttığı sonucuna ulaşılarak salınan kaçakçılık cezalı katma değer vergisine karşı açılan davanın reddi yolundaki vergi mahkemesi ısrar kararı temyiz edilmiştir. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 25. maddesinin (a) bendinde, teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ticari teamüllere uygun miktardaki iskontoların matraha dahil edilmeyeceği kurala bağlanmıştır. 1988 yılında filtre üretime ve satışı yapmak üzere kurulan davacı firma, filtrelerin yurt içinde satışı ve pazarlanması için ... Filtre Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi ile 1.1.1990 tarihli bir protokol imzalamış ve protokolde; ürettiği filtrelerin tamamım ... Filtre Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine satması, üretim için gerekli ham ve yardımcı maddenin,... Filtre Anonim Şirketi tarafından temin edilmesi kabul edilmiştir..... Filtre Sanayi ve Ticaret Anonim Sirkelinin paylanın % 98'ine sahip ortakların, aynı zamanda ... Filtre Sanayi ve Ticaret Anonim şirketi pay senetlerinin % 99.92'sine sahip oldukları inceleme raporunda belirtilmiştir. ... Filtre Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi dışında hiçbir kurum ve kişiye yurt içi standart filtre satışı bulunmayan davacı firmanın, kendisinin pazarlama şirketi durumundaki başka bir firmaya yaptığı satış sırasında uyguladığı Iskonto oranının çok yüksek olduğu, bunun yan kuruluşa ana kuruluş tarafından kazancın örtülü olarak dağıtılması anlamım taşıdığı kabul edilmiş, pazarlamacı firma konumunda bulunan şirketin kendi satışlarında uyguladığı iskonto oranı emsal iskonto oranı kabul edilmek suretiyle 'bulunan matrah farkı üzerinden cezalı tarhiyat yapılmıştır. 3065 sayılı Yasanın yukarıda açıklanan 25. maddesinin (a) bendinde yeralan kural, ticari teamüle uygun miktarda yapılan iskontoların katma değer vergisi matrahına dahil edilmemesini öngörmüştür. Bu durumda, üretici firma tarafından pazarlanmak üzere teslim edilen ürünler için uygulanan iskonto düzeyinin ticari teamüle uygun miktarda olup olmadığının araştırılması ve sonuca ulaşılması gerekirken bu yönde herhangi bir araştırma yapılmaksızın verilen davanın reddi yolundaki kararda hukuka uygunluk görülmemiştir. Bu nedenlerle, otomotiv filtresi üreten firmaların, bu dosyada iskontoya konu veya benzer ürünlerinin aynı zamanda pazarlanmasını da üstlenen firmalara satışı sırasında uygulanan ve ticari teamüle uyun miktardaki iskonto düzeyi araştırılarak sonucuna göre karar vergilemek üzere vergi mahkemesinin ısrar kararının bozulmasına, çağrıya rağmen duruşmaya gelmediklerinden, davacı vekilleri lehine avukatlık ücreti tayin ve takdirine yer olmadığına, yeniden verilecek kararda karşılanacağından yargılama giderleri yönünden hüküm kurulmasına gerek bulunmadığına bozmada oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi . KARŞI OY: inceleme elemanı, davacı şirketin imal ettiği filtreleri .... Filtre Sanayi ve Ticaret AŞ'ye tesliminde yüksek oranlı iskonto yapmak suretiyle örtülü kazanç sağladığı görüşüyle, Katma Değer Vergisi Kanunun 30. maddesinin d bendi uyarınca davacı şirket adına katma değer vergisi salınmasını ve kaçakçılık cezası kesilmesini önermiştir. Gerek Onbirinci dairenin bozma kararında gerekse vergi dava daireleri kurulu kararında, olayda Kurumlar Vergisi Kanununun 17. maddesinin 1 numaralı bendi uyarınca, kazancın örtülü olarak dağıtılmış sayılması için yapılması gerekli emsal mukayesesine esas olmak üzere bulunan müesseselerin ve işlemlerin davacıya ve onun işlemlerine emsal teşkil edemeyeceği kabul edildiğine göre, mahkeme kararının yeterli incelemeye dayanmayan tarhiyatın kaldırılması gerektiğinden söz edilerek bozulması gerekirdi. Oysa mahkeme kararı, sanki Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 25. maddesinin a bendinde öngörüldüğü gibi, 'ticari teamüllere' uygun olmayan miktarda iskonto yapıldığım tespit eden bir inceleme ve tarhiyat varmış gibi, 'ticari teamüle uygun miktardaki iskonto düzeyi araştırılarak sonucuna göre karar verilmek üzere' bozulmaktadır. Vergi incelemesi ile ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak amaçlandığına göre, inceleme elemanlarınca matrahın gerçeğe en yakın biçimde tespiti için, gerekli araştırma ve incelemelerin yapılması ve bu işlemlerle ulaşılan sonuçların inceleme raporlarında belirtilmesi gerekmektedir, ikmalen veya re'sen tarhiyat bu raporlardaki tespitlere göre yapılacak, verginin muhatabı bu tespitlere karşı yargı yerlerinde iddia ve savunmada bulunacak, yargı yerleri de raporda yeralan tespit ve incelemelere göre varılan sonuçların hukuka uygun olup olmadığım araştırıp sonuca varacaklardır, inceleme elemanlarının yapmadığı araştırma ve incelemenin yargı yerlerince yapılması, inceleme elemanın yapmadığı araştırma ve incelemenin yargı yerlerince yapılması, inceleme elemanının görevini üstlenmesi anlamına geleceğinden yerinde görülemez. Nitekim, idari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin (2) işaretli fıkrasında, idari yargı yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğun denetimi ile sınırlı olduğu, idari mahkemelerin, yerinde ilk denetimi yapamayacakları, yürütme görevinin gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesin! kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı karan veremeyecekleri belirtilmektedir, idari davaların görülmesi sırasında idari mahkemelerin her türlü bilgi ve evrakı isteyerek değerlendirebileceklerini kurala bağlayan aynı Yasanın 20. maddesinin (1) işaretli fıkrası hükmü, sadece dava konuşu yapılan idari işlemin hukuka uygunluğunun denetlenmesi amacım taşımaktadır. Bu işlem yerine nitelik yönünden farklı bir işlemin uygulanması gerektiği belirlendiği takdirde mahkemelerin, olması gerekeni hüküm altına almaları, 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinin (2) işaretli fıkrasında yazılı kurala aykırıdır. Başka bir ifadeyle idari işlemin yargısal denetimini sağlamak üzere, idari mahkemelere tanınan 're'sen araştırma' yetkisinin, mahkemeye idarece kavranmamış bir vergi.yi araştırma ve incelemeyle saptama olanağım verdiğinin kabulünde isabet yoktur. Vergi idaresi tarafından yapılması gereken işlemlerin vergi mahkemesi tarafından yapılıp, sonucuna göre vergi matrahının belirlenmesi, idari Yargılama Usulü Kanununun, idari yargı yetkisinin kullanımına çizdiği çerçeveye aykırıdır. Bu nedenlerle, mahkeme kararının, yeterli incelemeye dayanmayan tamiyatın terkinine karar verilmesi gerektiğinden söz edilerek bozulması gerektiği görüşüyle karara karşıyız.