T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o KATMA DEĞER VERGİSİ İNDİRİMİ (Somut Bir Belgeye Dayanan Kayıt)

o DEFTER VE BELGELERİN İNCELEMEYE SEVKEDİLEMEMESİ (Katma Değer Vergisi İndirimi)

o KATMA DEĞER VERGİSİ İNDİRİMİNİN İSBATI (Somut Belgelerle İsbat)

Özet : 1 - defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi halinde somut bir belgeye dayandırılmadan katma değer vergisi indiriminin kabul edilmesinin, yazılı belge sisteminin amacına uygun düşmez.

2 - İspat yükü kendisine düşen yükümlü tarafından, mahkemeye sunulabilen alış belgelerinde yer alan katma değer vergilerinin tespit edilmesi, ispat edilemeyen katma değer vergisi indiriminin kabul edilmemesi gerekir.

Her türlü bakliyat işleme, paketleme, tasnif ve alım satım işleri yapan yükümlü şirketin ... işyerinde 22.2.1987 tarihinde çıkan yangında 1985 ve 1986 yıllarına ilişkin defter ve belgelerinin tümünün yanması nedeniyle inceleme elemanına ibraz edilememesi üzerine 1986 yılında yaptığı katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek adına Ekim 1986 dönemi için resen katma değer vergisi ve dahili tevkifat salınmıştır.

Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen ... 1. Vergi Mahkemesi tarhiyatı kaldırmıştır.

Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz başvurusunu inceleyen Danıştay Onbirinci Dairesi, 14.9.1995 günlü ve 1995/2034 sayılı kararıyla; katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için 3065 sayılı Yasanın 29 ve 34 üncü maddeleri gereğince indirim konusu yapılacak verginin fatura veya benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve bu belgelerin yasal defterlere kaydedilmiş olması gerektiği, defter ve belgelerin yandığı mahkeme kararıyla saptandığına göre ibraz edilemeyecek olan defter ve belgeler nedeniyle vergi matrahının tamamen veya kısmen maddi delillere dayanılarak saptanması olanağı ortadan kalktığından, resen takdir nedeninin bulunduğu, defter ve belgelerin yanmış olmasının ibraz ve ispat yükümlülüğünü ortadan kaldırabilecek hukuki bir neden olarak düşünülemeyeceği, ticari icaplara göre emtia satın aldığı kişi ve kuruluşları tanımak ve bilmek durumundaki bir alıcının, gerekli girişimleri yaparak emtia alımına ilişkin belgelerin varlığını ispat olanağına sahip olduğunun kabulü gerektiği, vergi mahkemesince davanın çözümüne esas teşkil etmek üzere ara kararıyla yükümlüden gerekli girişimleri yaparak ihtilaflı döneme ait belgelerin istenmesi suretiyle katma değer vergisi indirimlerinin tespit edilmesi ve yükümlünün ispat edemediği indirimlerin kabul edilmemesi gerekirken, tarhiyatın tamamen terkininde yasal isabet görülmediği, peşin bir vergi niteliği taşıyan dahili tevkifatın sonuçta yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir ya da kurumlar vergisinden mahsubu gerekli olup, mahsup edilemeyen dahili tevkifatın vergi mükerrerliğine yol açacağı, mahsubun yapılacağı beyan dönemi geçmiş olduğundan mahsup olanağı kalmayan dahili tevkifatın kaldırılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle temyiz istemini kısmen kabul ederek vergi mahkemesi kararının katma değer vergisine ilişkin kısmını bozmuştur.

Bozma kararına uymayan ... 1. Vergi Mahkemesi 6.11.1995 günlü ve 1995/1541 sayılı kararıyla; yükümlünün 1986 yılı defter ve belgelerinin tamamen yandığını mahkeme kararıyla sabit olduğu, şirketin faaliyetinin her türlü bakliyat işleme, paketleme, tasnif ve alım-satım işi olduğu, imalatı sırasında yüzlerce kişiden mal alınmış olmasının mümkün olduğu, bu kadar çeşitli ve geniş çapta iş yapan şirket yetkililerince alışveriş yapılan bütün kişilerin isim ve adreslerinin hatırlanarak belge temininin mümkün olmadığı, uyuşmazlık döneminin 1986 yılı olduğu gözönüne alındığında, 213 sayılı Yasanın 253 üncü maddesi uyarınca defter ve belgelerin muhafaza süresinin geçmiş olması nedeniyle şirketin alışverişte bulunduğu kişilerden belge temin edemeyeceği, şirketin defter ve belgelerinin yandığının mahkeme kararıyla sabit olduğu ve yangının kasten çıkarıldığı idarece kanıtlanamadığına göre defter ve belgelerin mücbir sebep nedeniyle incelemeye ibraz edilemediğinin kabulü gerektiği gerekçesiyle ilk kararında direnmiştir. Direnme kararına karşı yapılan temyiz başvurusu, Kurulumuzun 20.6.1997 gününde verdiği 1997/335 sayılı kararıyla aynı hukuksal nedenler ve gerekçe uyarınca reddedilmiştir. Vergi dairesi müdürlüğü yükümlünün indirim konusu yaptığı katma değer vergilerine ilişkin belgeleri ibraz edemediğini, 3065 sayılı Yasanın 29 ve 34 üncü maddeleri uyarınca indirimlerin kabul edilmemesinde yasaya aykırılık bulunmadığını ileri sürerek kararın düzeltilmesini istemiştir.

1986 yılına ilişkin defter ve belgelerini, işyerinde çıkan yangında yandığından bahisle incelemeye ibraz etmeyen kurum adına katma değer vergisi indirimlerini belgeleyememesi nedeniyle uygulanan tarhiyatın kaldırılması yolundaki ısrar kararına vergi dairesi müdürlüğü tarafından yapılan temyiz başvurusunun reddine ilişkin Kurulumuzun ... sayılı kararının düzeltilmesi istenmiştir. Her türlü bakliyat işleme, paketleme, ayırma işiyle uğraşan kurumun işyerinde ... gününde çıkan yangında, 1986 yılına ilişkin tüm defter ve belgelerinin yandığı kanıtlanmışsa da bu durum; Katma Değer Vergisi Kanununun indirimin belgelenmesini düzenleyen kuralında yer alan ve indirim konusu vergilerin alış belgelerinde ayrıca gösterilmiş olduğunun kanıtlanmasına engel teşkil etmeyeceğinden, vergi dairesi müdürlüğünün karar düzeltme isteminin kabulü ve Kurulumuzun 20.6.1997 günlü, 1997/335 sayılı kararının kaldırılmasına oyçokluğu ile karar verildikten sonra ... 1. Vergi Mahkemesinin, tarhiyatın kaldırılması yolundaki 6.11.1995 günlü ve ....... sayılı ısrar kararına aynı müdürlük tarafından yapılan temyiz başvurusu incelendi.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin 1/a bendinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekliri, aynı Kanunun 34 üncü maddesinin 1 inci bendinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Bu hükümler karşısında, katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için indirim konusu yapılacak verginin, fatura veya benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve söz konusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması gerekmektedir. Öngörülen bu koşullarda, vergilendirmede belge düzeninin yerleştirilmesi amaçlanmıştır.

Yangın nedeniyle defter ve belgelerini incelemeye ibraz edemeyen, bunu yargı kararı ile belgeleyen yükümlünün, katma değer vergilerinin indirim uygulama koşullarından ikincisi olan "indirim konusu yapılan vergilerin alış belgelerinde ayrıca gösterilmiş olması"nı kanıtlama sorumluluğundan kurtarmaz.

Ticari icaplara göre kendisine mal ve hizmet sağlayan kişi ve kuruluşları bilmek durumundaki bir alıcının, gerekli girişimlerde bulunarak emtia alımına ilişkin belgelerin varlığını ispat olanağına sahip olduğunun kabulü gerekmektedir.

Defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi halinde somut bir belgeye dayandırılmadan katma değer vergisi indiriminin kabul edilmesi, yazılı belge sisteminin amacına uygun düşmeyeceğinden, mahkeme tarafından yükümlüden gerekli girişimleri yaparak ihtilaflı döneme ait belgeleri sunması sağlanarak, indirime konu katma değer vergilerinin tespit edilmesi ve yükümlünün ispat edemediği indirimlerin kabul edilmemesi gerekirken, dava konusu tarhiyatın tümüyle kaldırılmasında yasaya uygunluk bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, ... 1. Vergi Mahkemesinin 6.11.1995 günlü ve 1995/1541 sayılı ısrar kararının bozulmasına karar verildi.