Danıştay Onbirinci Daire

Tarhiyat öncesi uzlaşma talebi bulunduğu halde yükümlüye izafe edilemeyen nedenlerle uzlaşma görüşmesinin gerçekleşmemesi durumunda uzlaşma sağlanamadığından bahisle cezalı tarhiyat yapılamaz. Uyuşmazlığın tarhiyatın ilişkin bulunduğu dönemde yürürlükte bulunan usul hükümlerinin uygulanması suretiyle çözümlenmesi gerekir. İstemin Özeti : inşaat, taahhüt, mobilya imalatı ve dekorasyon işiyle uğraşan yükümlü şirketin 1991 yılı işlemlerinin incelenmesi sonucunda, bir kısım harcamaların sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı faturalarla belgelendirildiğinin tespit edilmesi üzerine Nisan ve TemmuzEylül dönemleri için kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır. Vergi Mahkemesi kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 30. maddesinde re'sen vergi tarhı tamamlandıktan sonra 4. bendinde defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikaların vergi matrahının doğru ve kesin olarak tespitine imkan vermeyecek derecede noksan usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih bulunmaması halinin re'sen takdir nedeni sayıldığı, dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirketin 1991 yılında emtia almış göründüğü, şahıs ve kuruluşlar hakkında yapılan karşıt incelemelerden yükümlünün kayıtlarına intikal ettirdiği faturaları düzenleyen ........... ...... ve .........'in gerçekte emtia satışı yapmayıp yalnızca sahte fatura düzenledikleri sonucuna ulaşıldığı, bu durumda, anılan şahıslar tarafından düzenlenen faturalara isabet eden katma değer vergisi indirimlerinin kabul edilmemesi suretiyle yapılan cezalı tarhiyatta yasal isabetsizlik görülmediği ancak, yükümlü şirket hakkında düzenlenen kurumlar vergisine ait inceleme raporunda ....... inş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen fatura tutarının gider olarak kabul edilmiş olması nedeniyle bu faturada gösterilen katma değer vergisinin indiriminin yasal olduğu gerekçesiyle, kaçakçılık cezalı katma değer vergisini değişiklikle onamıştır. Yükümlü şirket tarafından, tarhiyat öncesi uzlaşma talebine rağmen, uzlaşma komisyonunca görüşülmediği, ayrıca inceleme raporuna dayanılarak yapılan cezalı tarhiyatta yasal isabet bulunmadığı ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir. Karar: Uyuşmazlık yükümlü şirketin sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmak suretiyle haksız yere katma değer vergisi iadesinden yararlandığının saptanması üzerine 1991 yılı ilgili dönemleri için salınan kaçakçılık cezalı katma değer vergisini değişiklikle onayan vergi mahkemesi kararın in bozulması istemine ilişkindir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunun tarhiyatın ilişkin olduğu tarih itibariyle yürürlükte bulunduğu şekliyle 'tarhiyat öncesi uzlaşma' başlığım taşıyan ek madde 11'de, Maliye Bakanlığının vergi incelemesine dayanılarak salınacak vergilerle kesilecek cezalarda tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmasına izin verebileceği hükme bağlanmıştır. Öte yandan, tarhiyat öncesi uzlaşma yönetmeliğinin 9/1. maddesinde, nezdinde inceleme yapılan kimselerin, incelemenin başlangıcından, inceleme ile ilgili son tutanağın düzenlenmesine kadar geçen süre içerisinde her zaman uzlaşma talebinde bulunabilecekleri, 10. maddesinde, inceleme elemanının mükellefin uzlaşma talebi üzerine, yetkili uzlaşma komisyonu başkanı ile temas kurarak uzlaşma gününü belirleyeceği, belirlenen uzlaşma gün ve saatinin bir yazı ile mükellefe bildirileceği veya inceleme tutanağına yazılacağı kuralına yer verildikten sonra, 15. maddesinde de belirlenen gün ve saatte mükellef veya vekilinin iştiraki ile toplanan uzlaşma komisyonunun konuyu tartışarak sonucunda uzlaşma sağlandığı takdirde durumu bir tutanakla tespit edeceği, 16/1. maddesinde ise uzlaşma komisyonlarının uzlaşma neticesinde düzenleyecekleri uzlaşma tutanaklarının kesin olduğu, gereğinin vergi dairesince derhal yerine getirileceği kuralı yer almıştır. Dosyanın incelenmesinden, inşaat taahhüt, mobilya imalatı ve dekorasyon işiyle uğraşan yükümlü şirketin 1991 yılı işlemlerinin incelenmesine başlanılması nedeniyle düzenlenen 03.12.18996 tarihli tutanakla, şirket müdürü tarafından 213 sayılı Yasa'nın ek madde 11 hükmü uyarınca tarhiyat öncesi uzlaşma talebinde bulunulduğunun tespit edildiği, incelemenin tamamlanması üzerine hazırlanan 9.12.1996 gün ve 1996187/ rp36 sayılı raporla, ilgili dönemler için kaçakçılık cezalı katma değer vergisi tarh edilmesinin önerildiği, tarhiyat öncesi uzlaşma görüşmesinin 20.12.1996 tarihinde saat 14:00'da yapılacağı hususunun yükümlü şirkete tebliğ edildiği, ancak inceleme elemanı tarafından, belirlenen gün ve saatte başka bir vergi dairesine bağlı vergi mükelleflerinin uzlaşma görüşmeleri yapılacağının saptanması nedeniyle, uzlaşma görüşmesinin 27.12.1996 gün ve 1996/2027 sayılı Uzlaşma Komisyonu Tutanağı ile yükümlü şirketin uzlaşma toplantısına icabet etmediği, bu yüzden uzlaşma temin edilmediğinin belirlendiği, 27,12.1996 gün ve 23256/1910 sayılı Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonu Tutanağı ile de; yükümlü şirket temsilcisinin komisyona başvurmasına rağmen başkaca yapılacak bir işlem olmadığına karar verilmesi üzerine ihbarname düzenlendiği anlaşılmıştır. Tarhiyat öncesi uzlaşma, yükümlülere yasa ile tanınan bir hak olup, yükümlülerle idare arasındaki olası anlaşmazlık ve görüş ayrılıklarının tarh işlemine başlanılmadan giderilmesi ve vergileme olayım daha kısa sürede ve kesin olarak sonuçlandırmak suretiyle vergi tahsilatım hızlandırmak amacıyla öngörülen bir kurumdur. 213 sayılı Yasa'nın, tarhiyat öncesi uzlaşmanın temin edilememiş veya uzlaşma müzakeresinde uzlaşmaya varılmamış olması halinde mükellefler veya ceza muhatabı olanların verginin tarhından ve cezanın kesilmesinden sonra uzlaşma talep edemeyecekleri yönündeki ek madde 11/3 hükmü ile aynı paraleldeki yönetmelik hükmü dikkate alındığında, tarhiyat öncesi uzlaşma talebinin karşılanması gerekecektir. Aksi halde, yasada öngörülen prosedürün tamamlanmaması ve yönetimin yerine getirmek zorunda olduğu idari hizmetin gereği gibi işlememesi nedeniyle yükümlü şirkete izafe edilmeyen nedenlerle yasal bir haktan yoksun kalınması sonucu doğacaktır ki, bu durum hukuki güvenlik ilkesiyle bağdaşmaz. Diğer yandan, her ne kadar 213 sayılı Yasa'nın ek 11. maddesinde değişiklik yapan 4008 sayılı Yasa'nın 22. maddesi ile Maliye Bakanlığının; vergi incelemesine dayanılarak salınacak vergilerle kesilecek cezalarda tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmasına izin verilebileceği, ancak; inceleme sonucunda kaçakçılık cezalı tarhiyat yapılmasını gerektiren tespitler nedeniyle salınacak vergi ve kesilecek kaçakçılık suçu cezasının tarhiyat öncesi uzlaşma mevzuu yapılamayacağı hükme bağlanmış ise de; bu hükmün 01.01.1995 tarihinde yürürlüğe girmiş olması ve yasaların geriye yürütülmemesi, başka bir ifade ile, yasaların yürürlüğe girdiği tarihten sonra meydana gelen olaylara uygulanması yolundaki temel ilke karşısında olaya, tarhiyatın ilişkin bulunduğu dönemde yürürlükte olan hükmün uygulanması gerekmektedir. Bu durumda, tarhiyat öncesi uzlaşma talebi bulunduğu halde yükümlü şirketten kaynaklanmayan nedenlerle uzlaşma görüşmesinin gerçekleşmemesi suretiyle yasayla tanınan bir haktan yoksun kalınması doğduğu hususu göz ardı edilerek yasal prosedür tamamlanmadan yapılan cezalı tarhiyattan kaynaklanan uyuşmazlığın, esası incelenerek tesis edilen vergi mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesinin kararının bozulmasına oybirliği ile karar verildi.