T.C.
DANIŞTAY
VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU
o FATURANIN EKSİK BEDEL ÜZERİNDEN DÜZENLENMESİ (İşyeri Kapatma Cezası)
o İŞYERİ KAPATMA CEZASI UYGULANAMAMASI (Faturanın Eksik Bedel Üzerinden Düzenlenmesi)
Özet : Eksik bedel üzerinden fatura düzenlenmesinin işyeri kapatma cezasına dayanak yapılamayacağı hakkında. 8.9.1993 gününde yapılan yoklama ile bir faturayı eksik bedel üzerinden düzenlediği, ... günlü yoklama ile de sevk irsaliyesi düzenlemediğinin tespiti üzerine eylemin yinelenmesi halinde işyeri kapatma cezası uygulanacağı .... günlü uyarı yazısı ile davacıya bildirilmiş, ... günlü tutanakla da sevk ettiği emtia için sevk irsaliyesi düzenlemediğinin saptanması sonucunda Valilik onayı alınarak işyerinin, işlemin tebliğ tarihinden başlayarak beş gün süreyle kapatılacağı, ... günlü yazı ile duyurulmuştur. Duyuruyu izleyen gün vergi mahkemesinde dava açan yükümlü, işleme dayanak alınan ilk iki tutanağın nezdinde düzenlenmediğini, bu tutanakları imzalayan kişinin işçisi olmadığını, eksik fatura düzenlenmesinin işyeri kapatma cezasını gerektirmeyeceğini ileri sürerek işyeri kapatma cezasının iptalini istemiştir.
Davayı inceleyen ..... 1. Vergi Mahkemesi 27.1.1994 günlü ve 1994/73 sayılı kararıyla; işyeri kapatma işleminin dayanağı tutanaklardan ... sayılı olanında, fatura düzenlendiğinin ancak, ... lira katma değer vergisinin faturaya dahil edilmediğinin tespit edildiği, faturanın eksik düzenlenmesinin şekil şartlarının ihlali olarak yorumlanacağı gibi faturanın tamamıyla yok sayılmasına tek başına yeterli ve geçerli bir sebep de oluşturmayacağından özel usulsüzlük cezası kesilmesini ve işyeri kapatma cezasının uygulanmasını gerektirmediği, bu durumda işyeri kapatma cezasının bütün unsurlarının oluşmadığı gerekçesiyle kabul ederk işlemi ile iptal etmiştir. Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini inceleyen Danıştay Üçüncü Dairesi 21.3.1995 günlü ve ... sayılı kararıyla; işyeri kapatma cezası uygulanması koşullarının oluşmasından önce, özel usulsüzlük cezası kesilmesi halinde, özel usulsüzlük cezasının dava açılmayarak veya dava açılmışsa yargı kararına göre kesinleşmesi durumunda, özel usulsüzlük cezası kesilmesini gerektiren belge düzenlememe veya bulundurmama fiillerinin de kesinleştiğinin kabulünün zorunlu olduğu, işyeri kapatma cezasına karşı açılan davalarda, daha önce kesinleşen belge düzenlememe veya bulundurmama fiillerinin incelenmesinin olanaksız olduğu ancak, özel usulsüzlük cezası kesilmeyen hallerde, işyeri kapatma cezası ile birlikte mükellef hakkında herhangi bir işleme konu olmamış tespitlerin incelenmesinin mümkün olduğu, olayda, işyeri kapatma cezası uygulanmasına neden olan üç ayrı tarihte yapılan tesbitler üzerine davacı adına kesilen özel usulsüzlük cezalarına karşı dava açılıp açılmadığı, açılmışsa sonuçlarının araştırılmadığı gerekçesiyle, mahkeme kararını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan ..... 1. Vergi Mahkemesi 23.5.1995 günlü ve 1995/483 sayılı kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul Kanununa 3239 sayılı Kanunun 27 nci maddesiyle eklenen 354 üncü maddede, işyeri kapatma cezasının unsurlarının, bir takvim yılında belge düzenine iki defa uyulmamasından sonra yapılan uyarıya rağmen aynı yılda bir kere daha belge düzenine uyulmaması olarak belirlendiği ancak, bu fiillerle ilgili tespitler üzerine kesilen özel usulsüzlük cezalarının kesinleşip kesinleşmediğinin aranacağına ilişkin herhangi bir hükme yer verilmediği, 353 üncü maddeye yapılan yollamanın sadece kullanılması ve bulundurulması gereken belgelerin belirlenmesine yönelik olduğu, esasen özel usulsüzlük cezası ile işyeri kapatma cezası, gerek koşullarının ve unsurlarının tamamlanması, gerek nitelikleri itibarıyla birbirinden ayrı idari işlemler olduğundan, birinin uygulanmasının diğerinin kesinleşmesine bağlı bulunmadığı, bu nedenle yapılan tespitler üzerine kesilen özel usulsüzlük cezalarına karşı dava açılmamış olmasının, bu tespitlerin hukuka uygun olup olmadıklarının işyeri kapatma cezasının iptali istemiyle açılan dava aşamasında incelenmesine engel olmadığı, öte yandan, gerek ekonomik nedenlerle, gerek uyuşmazlığın kısa sürede çözümlenmesi amacıyla idare ile uzlaşma yönünde kanuni yollara başvurma hakkının kullanılmasının cezanın kesilmesine dayanak alınan tesbitlerin hukuka uygun olduğunu göstermeyeceği, işyeri kapatma cezasına dayanak alınan tesbitlerden herhangi birisinin hukuken geçersiz olması halinde, diğer iki tespit hukuken geçerli olsa bile ceza için maddede öngörülen unsurlar tamamlanmamış olacağından, bu tespitler üzerine kesilen özel usulsüzlük cezalarına karşı dava açılıp açılmadığının araştırılması, işyeri kapatma cezasına ait davanın sonucunu etkilemeyeceğinden böyle bir araştırmaya gidilmesinde hukuki zorunluluk bulunmadığı, davacının, işyeri kapatma cezasına dayanak alınan ... sayılı tutanakla eksik bedelle fatura düzenlediğinin tespit edilmesinin, özel usulsüzlük cezası kesilmesini ve işyeri kapatma cezası uygulanmasını gerektirmediği, bu eylemin 213 sayılı Yasanın 352 nci maddesi uyarınca 2. derecede usulsüzlük cezası kesilmesini gerektirdiğinden, işyeri kapatma cezasının uygulanmasını gerektiren bütün unsurların oluşmadığı gerekçesiyle davayı kabul ederek işyerinin kapatılması yolunda tesis edilen işlemin iptali yolundaki ilk kararında direnmiştir. Direnme kararı, vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edilmiş ve işleme dayanak alınan tespitlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek bozulması istenmiştir.
Dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçesi Kararın özet bölümünde yazılı ..... 1. Vergi Mahkemesinin 23.5.1995 günlü ve 1995/483 sayılı ısrar kararı, aynı gerekçe ve nedenlerle Kurulumuzca da uygun bulunmuş ve temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar Kararın bozulmasını gerektirecek durumda görülmemiştir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin reddine, karar verildi.
X - KARŞI OY
Uyuşmazlık, işyeri kapatma cezasına karşı açılan davada, daha önce belge düzenine uyulmadığı yolundaki tesbitlerin incelenip incelenemeyeceğinden kaynaklanmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununa 3239 sayılı Kanunla eklenen mükerrer 354 üncü maddede; "yetkililerce, 353 üncü maddenin 1 ve 2 numaralı bentlerinde yazılı belgelerin bir takvim yılı içinde üç defa kullanılmadığının veya bulundurulmadığının tesbiti halinde mükelleflerin işyerleri Maliye ve Gümrük Bakanlığının kararı ile bir haftaya kadar kapatılabilir. Bakanlık bu yetkisini mahalline devredebilir" hükmü yer almıştır.
Yukarıda açıklanan Kanun hükmü uyarınca idarece işyeri kapatma cezası uygulanması için bir takvim yılı içinde belge kullanılmadığı veya bulundurulmadığı yolunda üç kez tespit yapılması yeterli olup, bu tespitlere göre özel usulsüzlük cezası kesilmesi veya kesilen cezaların kesinleşmiş olması gerekmemektedir.
Ancak, yapılan tespitler üzerine özel usulsüzlük cezası kesilmesi halinde, özel usulsüzlük cezasının dava açılmayarak veya dava açılmış olup da yargı kararına göre kesinleşmesi durumunda, özel usulsüzlük cezası kesilmesini gerektiren belge düzenlememe veya bulundurmama fiillerinin de kesinleşmiş olduğunun kabulü zorunludur. İşyeri kapatma cezası uygulanmadan önce, belge düzenlememe veya bulundurmama eylemlerinin tespiti üzerine kesilen özel usulsüzlük cezalarının kesinleşmesinden sonra, gerekli koşulların oluşması üzerine işyeri kapatma cezası uygulanması durumunda açılan davalarda daha önce kesinleşmiş olan belge düzenlememe veya bulundurmama fiillerinin bu aşamada incelenmesi olanaksızdır.
Olayda, işyeri kapatma cezası uygulanmasına neden olan üç ayrı tarihte yapılan tespitler üzerine davacı adına özel usulsüzlük cezaları kesildiği anlaşıldığına göre mahkemece, bu cezalara karşı dava açılıp açılmadığı, açılmışsa sonuçları araştırılarak karar verilmesi gerekirken ikinci tesbitin kanuna uygun bulunmadığından bahisle verilen ısrar kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, mahkeme kararının bozulması gerekirken aksi yolda verilen karara katılmıyoruz.