Danıştay Dördüncü Daire

Şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapan otobüs firmasının, götürü usulde gelir vergisi mükellefine yolcu bileti sattırması karşılığında yapılan ödeme ücret ödemesi sayılmalıdır. İstemin Özeti: Otobüs yazıhanesi işletmeciliği ile uğraşan davacı adi ortaklığın hesaplarının incelenmesi sonucu 1993 ŞubatMartNisan dönemlerinde ücret ödemesinde bulunduğu halde buna ilişkin muhtasar beyannamesini vermediğinin tespit edilmesi nedeniyle adına re’sen salınan gelir (stopaj) vergisi ile bu vergiye bağlı olarak kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesinde, ücretin, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlandığı, olayda, vergi inceleme raporu ve ekinde bulunan tutanaklarda: davacı kurum yetkilisinin ücret kabul edilen 3.000.000 liralık ödemeyi otobüs sahiplerinden toplayıp ücretli sayılan ...’ya verdiğinin, anılan şahsın yazıhanelerinde çalıştırılmadığının, işçileri olmadığının ifade edildiği ....’nin ise, 3.000.000 lirayı davalı adi ortaklık yetkilisinden her ay aldığım, bilet satışlarım kendi bakkalından yaptığım ifade ettiğinin anlaşıldığı, bu durumda ücretli kabul edilen ...’nin belirli bir işyerine bağlı olarak ve işverene tabi çalışmadığı, kendi işyerinde ve kendi işinin yanında bilet satışında bulunması karşılığında elde edilen ücretin, tanımında yer alan işverene tabi olma ve işverene bağlı olma gibi unsurları içermediğinden ücret geliri elde ettiğinin kabulünün mümkün bulunmadığı, dolayısıyla ücret veya ücret sayılan bir ödeme yapmayan ’davacı adi ortaklığın muhtasar beyanname verme zorunluluğunda olmadığı gerekçesiyle kabul ederek cezalı tarhiyatı terkin eden Vergi Mahkemesi kararının; inceleme raporuna dayanılarak yapılan cezalı tarhiyatta kanuna aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istemidir. Karar: Temyiz istemi, otobüs yazıhanesi işletmeciliği yapan davacı adi ortaklığın hesaplarının incelenmesi sonucu 1992/ŞubatMartNisan dönemlerinde ücret ödemesinde bulunduğu halde bu ödemeye iifşkin muhtasar beyannamesini vermediğinin tespit edilmesi nedeniyle adına re’sen salınan kaçakçılık cezalı gelir (stopaj) vergisine karşı açılan davayı kabul eden Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına ilişkindir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ’Ücret Tarifi’ başlığım taşıyan 61. maddesinin 1. fıkrasında, ücret, işverene tabi ve belirli işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlandıktan sonra, ikinci fıkrasında ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı) tahsisat, zam. avans, aidat, huzur hakkı, prim. ikramiye gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş elması veya bir ortaklık münasebeti, niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunmasının onun mahiyetim değiştirmeyeceği hükme bağlanmıştır. Anılan kanun hükümleri uyarınca, gelir vergisi uygulamasında bir ödemenin, ücret olarak kabul edilebilmesi için hizmet erbabının işverene tabi elması, belli bir işyerine bağlı olarak çalışması ve hizmetin, nakit veya ayın olarak yapılan bir ödeme veya hizmet erbabına sağlanan ve para ile temsil edilebilen bir menfaat elması koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir. Olayda ...’nin merkezi ...’da bulunan şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapan otobüs firmasına ait yolcu biletlerine satması ve işletme sahibinin belirlediği esaslar dahilinde, onun emir ve talimatına göre çalışmak durumunda olması ve kar mahrumiyeti riski taşımaması nedeniyle yaptığı hizmet karşılığı olarak kendisine yapılan ödemenin ücret olarak kabul edilmesi gerekmektedir. f. Bu bakımdan Vergi Mahkemesince, götürü usulde gelir vergisi mükellefi olan ...’ya yapılan ödemenin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesindeki ücret tanımı kapsamında değerlendirilmeyerek davacı adi ortaklık adına yapılan cezalı tarhiyatın terkinine karar verilmesinde yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesi oybirliğiyle karar verildi.