Danıştay Dördüncü Daire

Takdir komisyonunca mükellefin ticari faaliyette bulunduğu saptanmadan, genel ifadelerle matrah takdir edilmesinde isabet yoktur. İstemin Özeti: 1989, 1990 yılları gelir vergisi beyannamesini vermeyen davacı adına re'sen takdir olunan matrah üzerinden gelir vergisi salınmış, kaçak çılık cezası kesilmiştir. Vergi Mahkemesi kararıyla; davalı idarece davacının ilgili dönemde ticari faaliyette bulunduğu yönünde bir tespit yapılmadığı, takdir komisyonunca araştırma yapılmaksızın genel ifadelerle matrahın belirlendiği gerekçesiyle vergi ve cezanın kaldırılmasına karar vermiştir. Davalı idare, tarhiyatın yasaya uygun olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir. Karar: Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, bozulması istenilen kararın dayandığı gerekçeler karşısında, yerinde ve kararın bozulmasını sağlayacak durumda görülmemiştir. Bu nedenle, temyiz isteminin reddine oyçokluğu ile karar verildi (*). (*) AZLIK OYU: Davacının, dönem beyannamesini vermediği ve bu nedenle olayda re'sen takdir nedeni bulunduğu hususu temyiz istemine konu edilen mahkeme kararında da tespit ve kabul edilmesine rağmen tarhiyat takdir komisyonunca somut kanıt gösterilmeden genel ifadelerle matrah takdir edilmiş olması nedeniyle kaldırılmıştır. Mahkemenin karara esas alınan .....şifleri doğrudur. Ancak, matrah takdirinde, hayat standardı esasına göre belirlenen temel gösterge tutarının esas alındığı ve bu tutarın dönem matrahı olarak kabul edildiği de görülmektedir. Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 116. maddesinde öngörülen 'hayat standardı esası', yükümlülerin özel yaşantılarım sürdürebilmeleri için yapmaları gereken asgari harcamalarla beyanlarının doğruluğunun araştırılmasında bir 'kanuni ölçü' olarak öngörülmüştür, maddede yeralan hükümlerde yükümlülerin beyan ettikleri gelirin (zarar beyan edilmesi hali dahil) hayat standardı esasına göre belli edilen tutarın altında olamayacağı, bunun altında beyanda bulunulması halinde, bu esasa göre tespit olunan miktarın vergi tarhına esas alınacağı belirtilmiştir. Beyanname vermiş olan yükümlülerin ödemek zorunda oldukları bu asgari verginin, kanuni zorunluluğa rağmen beyanname vermeyenlerden alınamamasının makul bir açıklaması yoktur. Bu hususun kanunda özel olarak düzenlenmemiş olması, beyanname vermeyen mükelleflerin dönem matrahının takdirinde, başka ölçü ve delil bulunamıyorsa, hayat standardı esasına göre hesaplanan tutarın ölçü ve delil olarak kullanılmasına engel değildir. Takdir komisyonu kararında ifade edilmemekle beraber, hayat standardı esasına göre belirlenen asgari tutar dönem matrahı olarak takdir olunduğuna göre, matrahın genel ifadelerle ve somut kanıt gösterilmeden tespitinden söz edilerek kaldırılmasında isabet yoktur. Bu nedenle mahkeme kararının bozulması gerektiği görüşüyle karara karşıyız.