Danıştay Dördüncü Daire

Yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyen mükellef adına takdir komisyonunca re'sen matrah takdiri üzerinden yapılan tarhiyatın, hayat standardı uygulaması ile ilgisi tartışılmadan terkini gerekir. İstemin Özeti: 1991 yılı için gelir vergisi beyannamesi vermeyen davacı adına takdir komisyonu kararma dayanılarak re'sen gelir vergisi salınıp, kaçakçılık cezası kesilmiştir. Vergi Mahkemesi kararıyla; hiçbir inceleme ve araştırma yapılmadan dayanaksız olarak takdir edilen matrah esas alınmak suretiyle yapılan tarhiyatta isabet bulunmadığı gerekçesiyle tarhiyatın kaldırılmasına karar vermiştir. Vergi Dairesi Müdürlüğü, takdir edilen matrahın yerinde olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir Karar: Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, bozulması istenilen kararın dayandığı gerekçeler karşısında, yerinde ve kararın bozulmasını sağlayacak durumda görülmemiştir. Bu nedenle, temyiz isteminin reddine oybirliğiyle karar verildi (*). (*) AZLIK OYU: Davacının, dönem beyannamesini vermediği ve bu nedenle olayda re'sen takdir nedeni bulunduğu hususu temyiz istemine konu edilen mahkeme kararında da tespit ve kabul edilmesine rağmen tarhiyat takdir komisyonunca somut kanıt gösterilmeden genel ifadelerle matrah takdir edilmiş elması nedeniyle kaldırılmıştır. Mahkemenin karara esas aldığı tespitleri doğrudur. Ancak, matrah takdimde, hayat standardı esasına göre belirlenen temel gösterge tutarının esas alındığı ve bu tutarın dönem matrahı olarak kabul edildiği de görülmektedir. Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 116. maddesinde öngörülen 'hayat standardı esası', yükümlülerin özel yaşantılarım sürdürebilmeleri için yapmaları gereken asgari harcamalarla beyanlarının doğruluğunun araştırılmasında bir 'kanuni ölçü' olarak öngörülmüştür. Maddede yer alan hükümlerde yükümlülerin beyan ettikleri gelirin (zarar beyan edilmesi hali dahil) hayat standardı esasına göre belli edilen tutarın altında olamayacağı, bunun altında beyanda bulunulması halinde, bu esasa göre tespit olunan miktarın vergi tarhına esas alınacağı belirtilmiştir. Beyanname vermiş olan yükümlülerin ödemek zorunda oldukları bu asgari verginin, kanuni zorunluluğa rağmen beyanname vermeyenlerden alınamamasının makul bir açıklaması yoktur. Bu hususun kanunda özel olarak düzenlenmemiş olması, beyanname vermeyen mükelleflerin dönem matrahının takdirinde, başka ölçü ve delil bulunamıyorsa, hayat standardı esasına göre hesaplanan tutarın ölçü ve delil olarak kullanılmasına engel değildir. Takdir komisyonu kararında ifade edilmemekle beraber, hayat standardı esasına göre belirlenen asgari tutar dönem matrahı olarak takdir olunduğuna göre, matrahın genel ifadelerle ve somut kanıt gösterilmeden tespitinden söz edilerek kaldırılmasında isabet yoktur. Bu nedenle mahkeme kararının bozulması gerektiği görüşüyle karara karşıyız.