|
|
Dairesi
Nakliyecilik yapan yükümlünün satırı aldığı otobüsü yaklaşık bir ay sonra alış bedeli üzerinden satması nedeniyle; alış bedeli için vergi dairesince herhangi bir eleştiri yapılmadan satış bedelinin düşük olduğu ileri sürülerek ve satış bedeli konusun herhangi bir done bulunmadan cezalı katma değer v
|
|
|
Karar No
1996/134
|
|
|
Esas No
1994/374
|
|
|
Karar Tarihi
05-04-1996
|
|
|
Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu
Nakliyecilik yapan yükümlünün satırı aldığı otobüsü yaklaşık bir ay sonra alış bedeli üzerinden satması nedeniyle; alış bedeli için vergi dairesince herhangi bir eleştiri yapılmadan satış bedelinin düşük olduğu ileri sürülerek ve satış bedeli konusun herhangi bir done bulunmadan cezalı katma değer vergisi salınmamalıdır. İstemin Özeti: Otobüs işletmeciliği île uğraşan yükümlünün 1970 model ... markalı otobüsünü satması ve satış bedelini düşük beyan etmesi nedeniyle takdir komisyonu kararma dayanılarak adına Nisan 1989 dönemi kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır. Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Vergi Mahkemesi davayı kabul ederek tarhiyatı kaldırmıştır. Vergi Dairesi Müdürlüğünün bu karara karşı yaptığı temyiz başvurusunu inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi kararıyla; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun 27. maddesinde emsal bedel ve emsal ücretin düzenlendiği, bu maddede emsal bedelin veya ücretin Vergi Usul Kanununda belli edilen emsal bedel veya ücret ol’duğunun açıklandığı, madde hükmündeki ’düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanmadığı’ yolundaki ibarenin, emsal bedelin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre saptanmasına engel olmayacağı, yükümlülerin gerek idare, gerekse olayın ihtilaflı hale gelmesi durumunda yargı mercileri karşısında düşüklüğün izahım yapma olanağının da bulunduğu, satılan aracın beyan edilen değerinin düşük olmasının mükellefçe haklı bir sebeple açıklanmadığı ve bu değerin idarece düşük bulunması üzerine dosyanın takdire sevk edilerek takdir edilen matrah üzerinden cezalı tarhiyat yapıldığı, Vergi Mahkemesince satış bedeli uyuşmazlık doğuran aracın tüm özellikleri dikkate alınmak suretiyle satış tarihi itit nyla emsal bedelin tespiti için bilirkişi incelemesi yaptırılması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiğinden bahisle mahkeme kararım bozmuştur. Bozma kararma uymayan Vergi Mahkemesi kararıyla; yükümlünün sözkonusu otobüsü 7,3.1989 tarihinde noter satış senediyle 3.000.000 liraya satın aldığı, 3.4.1989 tarihli noter satış senediyle aynı bedelle sattığı, Vergi Dairesi Müdürlüğünün satış bedelini düşük görmesi nedeniyle takdir komisyonuna başvurduğu, takdir komisyonunun 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 292. maddesi uyarınca 15.000.000 lira satış bedeli takdir etmesi üzerine, bu miktardan beyan edilen bedel düşülmek sur, etiyle kaçakçılık cezalı tarhiyat yapıldığı, sahteliği ve geçersizliği ileri sürülmeyen noter satış senedine göre otobüsün satış bedeli belli olduğundan ve idarece otobüsün değerinin hangi emsale göre düşük olduğu belirtilmediğinden, emsal bedel uygulanabilmesinin şartlarının gerçekleşmediği, takdir komisyonu kararında gerçek satış fiyatının tespitine yönelik done de bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulü yolundaki ilk kararında direnmiştir. Karar, Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından temyiz edilmiş ve yükümlünün satış ve teslim bedelini kayıt dışı bırakmak suretiyle vergi kaybına yol açtığı, satışın noter kanalı ile yapılmış olmasının noter satış senedindeki bedelin gerçek bedeli yansıttığım göstermeyeceği ve satılan otobüsün hurda olarak dahi daha fazla bedelle satılabileceği Heri sürülerek kararın bozulması istenmiştir. Otobüs işletmeciliği yapan yükümlünün, işletmesinde kullandığı otobüsünü 3.4.1989 tarihinde satması nedeniyle beyan ettiği 3.000.000 lira matrahın düşük görülmesi nedeniyle takdir komisyonunsun 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 292. maddesine göre takdir ettiği 15.000.000 lira matrah üzerinden beyan edilen 3.000.000 lira düşülmek suretiyle belirlenen fark üzerinden adına kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 27. maddesinin 1. bendinde: bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrahın, işlemin mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücreti olduğu, 2. bendinde: bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde de matrah olarak emsal bedelin veya emsal ücretin esas alınacağı, 3. bendinde ise emsal bedeli veya emsal ücretin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit olunacağı hükme bağlanmış, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 292. maddesinde vergilendirilecek bir servete dahil ticari sermayenin unsurlarından bulunan emtia; gemiler ve taşıtların, tesisat ve makinelerin/demirbaş eşya ve diğer menkul malların emsal bedelleri ile değerleneceği belirtilmiştir. Olayda, yükümlünün 7.3.1989 tarihinde noter satış senedine göre 3.000.000 lira bedel ile satın aldığı... plakalı 1970 model... marka otobüsüyle yolcu taşımacılığı faaliyetine başladıktan yaklaşık bir ay sonra ve 3.4.1989 tarihinde aracı, aynı bedelle sattığı ve satış bedeli üzerinden katma değer vergisi beyannamesi vererek tahakkuk eden vergiyi ödediği tartışmasızdır. . Beyan edilen değerin düşük görülmesi üzerine takdir komisyonuna başvurulmuştur. Takdir komisyonu kararında; ’... mükellefin faaliyet süresi, işinin nevi, işyerinin mevkii, aylık asgari ücret tutarları, hayat standardı esası göstergeleri gibi soyut ve genel ifadelerle satış bedelinin 15.000.000 TL olabileceği sonucuna ulaşılmış ve yükümlü adına bu miktardan beyan edilen matrah düşülmek suretiyle kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır. Yükümlünün 7.3.1989 tarihinde satın aldığı aracın alış bedeli konusunda herhangi bir eleştirisi bulunmayan Vergi Dairesi Müdürlüğünün, alış tarihinden yaklaşık bir ay sonra alış nedeniyle satılması üzerine satış bedelini düşük bularak ve bu konuda yükümlüden açıklama da istemeksizin, takdir komisyonu kararında otobüs değerinin hangi emsale göre düşük olduğu belirtilmeden, satış fiyatının tespitinde ele alınan done bulunmadan satış bedeli saptanması hukuka uygun değildir. Israr kararı bu bakımdan yasaya uygundur. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddine oyçokluğu ile karar verildi . karşı OY: Davacının; 7.3.1989 gününde 3.000.000 liraya satın aldığı otobüsü, 3.4. 1989 gününde aynı bedelle sattığı tartışmasızdır. Her ne kadar vergi idaresince, satış bedelinin gerçeğe uygun gösterilmediği eleştirilmişse de, motorlu taşıtların satış sözleşmelerinde alış bedeli kadar satış bedelinin de düşük gösterildiği bilinmektedir. Katma değer vergisi yönünden, alımsatıma konu olan şeyin bedelinin, emsal bedele göre düşük olmaması veya gösterilmemesi esastır. 1989 yılında 3.000.000 liraya satıldığı beyan edilen 1970 model, ... marka otobüsün beyan değerinin emsal bedelden düşük bulunması nedeniyle takdir komisyonu kararma dayanılarak uygulanan tarhiyata karşı açılan davanın; sözkonusu aracın satış tarihindeki değerinin, aracın tüm özellikleri göz önüne alınarak tespiti amacıyla mahalli Ticaret Odası ile Şoförler ve Otomobilciler Derneğinden görüş alınması ve varılacak kanıya göre sonuçlandırılması gerekirken, tarhiyatın emsal araştırması yapılmadan uygulandığı gerekçesiyle kaldırılması yolundaki direnme kararının bozulması gerektiği görüşüyle karara katılmıyoruz.
|
|