Danıştay Dördüncü Daire

Kooperatifin amacına uygun olarak iktisap ettiği taşınmazların istimlak edilmesi tamamen kooperatifin iradesi dışında oluştuğundan ortak dışı işlem olduğundan bahsedilemez. İstemin Özeti: Kurumlar Vergisi muafiyetinden yararlanma isteminin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır. Ankara 4. Vergi Mahkemesinin 16.3.1995 Günlü ve E:1994/991, K:1995/375 Sayılı kararıyla; kooperatifin Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7/16 maddesinde sayılan kayıt ve şartlara uymadığı yolunda idarece yapılmış bir tespit bulunmadığı, kooperatifin amacına uygun olarak iktisap ettiği taşınmazların istimlak edilmesi tamamen kooperatifin iradesi dışında oluştuğundan ortak dışı muamele yapıldığım göstermeyeceği gibi kamulaştırma bedellerinin ortaklara dağıtıldığı yolunda idarece yapılan bir tespit bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin o iptaline karar verilmiştir. Davalı idare, istimlak sonucu muafiyet şartlarından 'ortaklara iş görme' şartı ihlal edilmiş olduğunu, kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanamayacağından istimlaktan doğan kazancın kurumlar vergisine tabi tutulması gerektiğim ileri sürerek kararın bozulması istenmektedir. Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, bozulması istenilen kararın dayandığı gerekçeler karşısında, yerinde ve kararın bozulmasını sağlayacak durumda görülmemiştir. Bu nedenle, temyiz isteminin reddine oyçokluğuyla karar verildi.(*) AYRIŞIKOY: (') 5422 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinde, kooperatiflerin kazançlarının kurumlar vergisine tabi olduğu ve kurum kazancının gelir vergisi konusuna giren gelir unsurlarından oluşacağı belirtildikten sonra, 3. maddesinde 'Kooperatifler, 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunun ya da özel kanunlarına göre kurulan istihlak, istihsal, kredi, satış yapı kooperatifleri ile aynı mahiyetteki yabancı kooperatiflerdir.' denilmek suretiyle, çalışma alanı ne olursa olsun her tür kooperatifin esas olarak kurumlar vergisine tabi olduğu kabul edilmiştir. Aynı Kanunun 7. maddesinin 16 numaralı bendinde, esas mukavelelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, idare meclisi başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi, ihtiyat akçelerinin ortaklara dağıtılmaması ve münhasıran ortaklar ile iş görülmesine dair hükümler bulunması şartı ile kooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olduğu belirtilmiş, aynı bendin parantez içindeki hükmü ile,'esas mukavelelerinde şartları mevcut olmakla beraber fiilen bu kayıt ve şartlara uymayan kooperatiflerin muafiyetten yararlanamayacağı öngörülmüştür. Bu suretle Kanun, kooperatiflerin diğer ticari şirketler için mutad olan muameleler nedeniyle sağladığı kazançları aynen kazanç elde etme amacıyla faaliyette bulunan kurumlarda olduğu gibi vergileme iradesin! ortaya koymuş bulunmaktadır. Kooperatifin sahibi bulunduğu arazinin, aktifte kayıtlı bulunan değerin üzerine bir değerle satılması veya kamulaştırılması ortakla iş görülmesi olarak kabul edilemeyeceği gibi, bu işlem sonunda kooperatif varlığında artış meydana geleceği ve arazinin mukayyet değeri ile satış veya kamulaştırma bedeli arasındaki müsbet farkın, kooperatif kazancım teşkil edeceği açıktır. Bu kazancın, kurumlar vergisinin konusu teşkil eden ve Gelir Vergisi Kanunu'nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerine göre teshili ile vergilendirilmesi gereken bir gelir olduğundan kuşku duymamak gerekir, istimlak bedeli ile tezyidi bedel davası sonucu alınacak bedellerin vergi dışı bırakılması sözkonusu olamaz. Bu nedenle, mahkeme kararmın bozull.nası gerektiği görüşüyle karara karşıyım.