T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o İPTAL EDİLEN İHALEDE TELLALİYE HARCI

o İHALENİN İPTALİ (Tellallık Harcının Geri Verilmesi)

o İPTAL (İhalenin İptali - Tellallık Harcının İadesi)

2464

Özet : İptal edilen ihaledeki harçların faizi ile ilgili istem hakkında hüküm verilmemiş olması, bozma kararı üzerine verilen karara dayanılarak yeniden temyiz nedeni yapılmayacağından istemin reddi gerekeceği hakkında.

İstemin Özeti: Banka, alacağını tahsil edebilmek amacıyla, borçlusunun, ihaleye çıkarılan mahcuz taşınmazını satın almıştır. Ancak ihale, Yargıtay ilgili dairesince onanarak kesinleşen mahkeme kararıyla feshedilmiştir. İhale sırasında ödenen tellallık harcının geri verilmesi istemiyle düzeltme ve şikayet yolunu izleyen bankanın başvuruları reddedilmiş ve kurulan işleme karşı Danıştayda dava açılarak, söz konusu harcın faiziyle birlikte iadesi istenmiştir.

Davayı inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi K: 1990/3374 sayılı kararıyla; 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 67 nci maddesinde, gerçek ve tüzel kişilerce mezat yerlerinde menkul ve gayrımenkul mal satışının tellallık harcına tabi tutulduğu, bankaya ihalesi yapılan taşınmaz için tellallık harcının ödenmesinden sonra ihalenin feshine karar verildiği ve bu kararın temyiz yolundan geçerek kesinleştiği, tellaliye harcı istenebilmesi ve alınması için ortada bir satışın bulunması gerektiği, yükümlü bankanın fesih nedeniyle gerçekleşmeyen satıştan dolayı tahsil edilen tellallık harcının mükellefi sayılamayacağından iade isteminin kabulü gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline ve harcın iadesine karar vermiştir.

Kararın belediye başkanlığınca tellallık harcı yönünden, yükümlü tarafından da faiz yönünden temyizi üzerine Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu, 17.1.1992 gün ve E: 1991/55, K: 1992/97 sayılı kararıyla; olayda bankanın tellallık hizmetinin görülmediği ya da gereği gibi görülmediğini değil, ihalenin feshedilmiş olmasını neden göstererek harcın konusuz kaldığını ileri sürdüğü, harcı doğuran ve tahakkuk ettiren işlemin, tellal ve alıcının da imzasını taşıyan arttırma tutanağı ile ihalenin tekemmülü olduğu, ihale ile fesih arasındaki sürede tarafların kazanım ve yüklenimleri ve fesih nedeniyle uğranılan zarar ve bu zararın tazmininin, adli yargı yerlerinde açılacak davalara konu yapılabileceği, tahakkuk eden ve usulüne göre tahsil edilen tellallık harcının ihalenin sonradan yargı kararıyla feshedilmesi gibi bir sebebe ve Vergi Usul Kanununun vergi hatalarını düzeltmeye ilişkin hükümlerine dayanılarak geri verilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle belediye başkanlığı temyiz istemini kabul ederek dokuzuncu daire kararını bozmuş, varılan bu sonuç nedeniyle yükümlünün faize ilişkin temyiz istemini ise reddetmiştir.

Yükümlünün bu kararın her iki hüküm fıkrasının da düzeltilmesi istemi kurulumuzun K: 1992/447 sayılı kararıyla reddedilmiş olduğundan dosya dairesine gönderilmiştir.

Bozma kararı üzerine davayı inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi, bozma kararına uyulduğunun da belirtildiği K: 1993/4913 sayılı kararında; 2464 sayılı Yasanın 67 nci maddesi kuralına göre harcın alıcıdan değil, satıcıdan alınması gerektiği, bankanın olayda, alıcı olduğu, ortada 213 sayılı Yasanın 118 inci maddesinde yazılı hatalardan, mükellefiyette hata bulunduğu, tahsil edilen harcın davacıya iadesi gerektiğine değinilerek, dava konusu işlem iptal edilmiştir.

Banka, faiz istemleri yönünden kararı temyiz etmiştir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Kıdemli Tetkik Hakimi Semra Kayı'nın Düşüncesi: Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun bozma kararında, davanın düzeltme ve şikayet yolu kapsamında incelenemeyeceği, konusu itibarıyla adli yargı yerinde davaya konu yapılması gereken istem hakkında kurulan işlemin iptalini yasaya aykırı bulmuş ve bu yönüyle kurumun faiz istemi reddedilmişken, dokuzuncu daire tarafından bu karara uyulduğu belirtilerek verilen iptal kararında davacının faiz istemi hakkında hüküm verilmemiştir.

Tarafların temyiz istemi üzerine verilen bozma kararında; davanın reddi gerektiği sonucuna varılarak davacının, faiz istemine ilişkin hüküm kurulmaması bozma nedeni olarak görülmemiştir. Bozma kararı üzerine verilen ve incelenmekte olan temyiz istemine konu yapılan daire kararı ile dava kabul edilerek işlem iptal edilmiş ve karar sadece davacı yan tarafından temyiz edilmiştir. Kararın niteliği ve sonucu itibarıyla davacının faiz istemi hakkında sonuca varılmamış olması yanında, ilk derecede ve duruşmasız incelenen davanın esas itibarıyla kabul edilmiş olduğu gözönüne alınarak davacı vekili lehine tarifesi gereğince avukatlık ücreti takdir edilmemiş olması da temyiz isteminin kabulü gerektirir nitelikte görülmektedir.

Bu nedenlerle kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Necati KOCABAŞ'ın Düşüncesi: İleri sürülen bozma nedenleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin 1 numaralı bendinde öngörülen nedenlerden hiçbirisine girmediğinden, temyiz isteğinin reddi ile hukuka ve usul hükümlerine uygun bulunan Danıştay Dokuzuncu Daire kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA: Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İhalenin feshedilmiş olması nedeniyle yersiz ödendiği ileri sürülen tellallık harcının, en yüksek reeskont faizi ile birlikte geri verilmesi istenerek açılan davanın harç yönünden kabulü ve işlemin iptali yönünde verilen karar, faiz istemine ilişkin hüküm verilmemiş olması neden gösterilerek temyiz edilmiştir

Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun K: 1992/97 sayılı bozma kararı; tarafların dava hakkında aynı dairenin verdiği K: 1990/3374 sayılı kararına karşı yaptığı başvurulardan sadece davalı istemi kabul edilerek verilmiştir. Aynı kararla, davacı bankanın faiz yönünden yaptığı temyiz başvurusu reddedilmiş ve bu hüküm kesinleşmiştir.

Faiz istemi hakkında hüküm verilmemiş olması, bozma kararı üzerine verilen karara dayanılarak yeniden temyiz nedeni yapılamayacağından, istemin reddine, 24.2.1995 gününde oybirliği ile karar verildi.