Danıştay Üçüncü Daire

Annesine ait işyeri için kira ödemesinde bulunmayan davacının işyeri kirasına ait muhtasar beyanname verme yükümlülüğü yoktur. İstemin Özeti: Davacının 1993 Haziran dönemi için, işyeri olarak kullandığı annesine ait dükkandan dolayı kira stopajı yapmaması ve muhtasar beyanname vermemesi nedeniyle inceleme raporuna dayalı olarak re’sen salınan gelir (stopaj) vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun olay sırasında yürürlükte bulunan 94. maddesinin 6. fıkrasında 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağının öngörüldüğü, aynı yasanın 73. maddesinin 2. bendinde de binaların mal sahiplerinin usul. türü veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi halinde emsal kira bedel uygulanmayacağının hükme bağlandığı, anılan yasa maddesi hükmünde işyerleri için emsal kira bedeli uygulanmayacağı yolunda açık bir hüküm bulunmadığından yasal sürede beyanname vermeyen davacı adına inceleme raporuna dayanılarak yapılan tarhiyatta isabetsizlik görülmediği, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 347. maddesinin 4. fıkrası uyarınca olaya ağır kusur cezası uygulanması gerektiği gerekçesiyle kısmen kabul ederek vergi aslım onayan, kaçakçılık cezasını ağır kusur cezasına çeviren Vergi Mahkemesi kararının; davacı tarafından, kendisinin kira ödemesinde bulunmadığı, ödemediği kira bedeli nedeniyle stopaj yapması ve muhtasar beyanname vermesinin sözkonusu olmadığı, malmüdürlüğü tarafından ise kaçakçılık cezasının ağır kusura çevrilmesinde yasal isabet bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istemleridir. Karar: Uyuşmazlık, davacının ticari faaliyette bulunduğu annesine ait işyeri için kira stopajı yapıp muhtasar beyannamesini yasal sürede vermemesi nedeniyle takdir komisyonu kararma dayanılarak yapılan cezalı tarhiyata ilişkin bulunmaktadır. Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinde, ticaret şirketleri ve maddede sayılan diğer gerçek ve tüzel kişilerin aynı Kanunun 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden istihkak sahiplerinin gelir vergisine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları belirtilmiş, ’vergi tevkifatında uygulanacak esaslar’ başlıklı 96. Maddesinde; vergi tevkifatının 94. madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelere uygulanacağı ve bu maddede geçen hesaben ödeme deyiminin vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade edeceğine değinilmiş, 97. maddenin 2574 sayılı Kanunun 21. maddesiyle değişik 2. bendinde, 94. maddede yazılı ödemelerden yapılan vergi tevkifatının vergi kesenin kayıt ve hesaplarında ayrıca gösterileceği kurala bağlanmış ve 98. maddesinde de 94. madde gereğince vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların bir ay içinde yaptıkları ödemeler ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri ertesi ayın 20. günü akşamına kadar vergi dairesine bildirmeye mecbur oldukları hükmüne yer verilmiştir. Bu hükümlerin birlikte incelenmesinden anlaşılacağı üzere, 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden vergi tevkifatı yapılarak ertesi ayın 20. günü akşamına kadar bir muhtasar beyanname ile vergi dairesine bildirilmesi için ilgili ay içinde işyeri sahibine ’nakden’ veya kendilerini istihkak sahibine karşı borçlu durumda gösteren bir kayıt veya işlemde bulunulmak suretiyle ’hesaben’ ödeme yapılmış olması gerekmektedir. Olayda davacının işyeri olarak kullandığı gayrimenkulun annesine ait olduğu ve kira ödemesinde bulunmadığı, iddia edilmekte ve idarece de işyeri için davacı tarafından kira ödendiğine veya işyeri sahibi tarafından kira tahsil edildiğine ilişkin herhangi bir tespit yapılmadığı anlaşıldığından. bir başka anlatımla anılan işyeri için kira ödemesi gerçekleşmediği halde Vergi Mahkemesince emsal kira bedeline göre kira stopajı beyanın da bulunulması gerektiğinden bahisle tarhiyatın tadilen onanması yolunda karar verilmesinde yasaya uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davacı temyiz isteminin kabulü ile .......... Vergi Mah kemesi kararının bozulmasına oybirliği ile karar verildi.