T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o VERGİ KONUSUNDA HATA (İstihsal Vergisi - Kapsam Dışına Çıkarılan Ürünlerden Sehven Alınan Verginin İadesi)

o İSTİHSAL VERGİSİ (Kapsam Dışına Çıkarılan Ürünlerden Alınan Verginin İadesi - Düzeltme Ve Şikayet Yolu)

o İADE (İstihsal Vergisi İadesi - Sehven Alınan İstihsal Vergisi)

Özet : İstihsal vergisi kapsamı dışına çıkarılmış bir madde hakkında vergi tarh, tahakkuk ve tahsili vergi konusunda hata oluşturduğu hakkında.

İstemin Özeti: 20.4.1984 gününde yayımlanan 84/7928 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yuvarlak ağaçlar, istihsal vergisi kapsamından çıkarılmıştır.

... Orman İşletme Müdürlüğü, bu tarihten sonra yaptığı orman emvali satışlarında da alıcılardan istihsal vergisi tahsil ederek vergi dairesi müdürlüğüne ödemiştir. İşletme, yersiz alındığı ve ödendiği anlaşılan bu verginin düzeltme yoluyla iadesini vergi dairesi müdürlüğünden istemiş, verilen olumsuz yanıta karşı vergi mahkemesinde dava açmıştır. Denizli Vergi Mahkemesi, merci tecavüzü görerek dilekçe ve eklerini bakanlığa göndermiş, bakanlıkça kurulan olumsuz işleme karşı Danıştay'da dava açılmıştır.

Davayı inceleyen Danıştay Yedinci Dairesi K: 1993/188 sayılı kararında; 6802 sayılı Yasanın 1. 13 ve 60 ıncı maddelerindeki düzenlemeler karşısında dahilde alınan istihsal vergisinin yansıtılan bir vergi olduğu, müstahsilin verginin mükellefi olmakla birlikte bu vergiyi yansıtması nedeniyle vergi yükünün ürünü satın alanlar üzerinde kaldığı, vergi hatalarının düzeltilmesi yoluyla haksız vergi alınmakla yükümlülerin mal varlığında oluşan azalmaların giderilmesinin amaçlandığı, istihsal vergisinin yansıma özelliğinden dolayı işletmenin mal varlığında bu anlamda daimi veya geçici bir azalmanın oluşmadığı, verginin iadesinin İşletme yönünden haksız kazanç sağlama sonucunu doğuracağı, ayrıca mamelekinde herhangi bir azalma olmayan işletme yönünden menfaat ihlali koşulunun da gerçekleşmediği, gerekçesiyle davayı reddetmiştir.

Karar, işletme müdürlüğü tarafından temyiz edilmektedir.

Savunmanın Özeti: İstemin reddi savunulmuştur.

Kıdemli Tetkik Hakimi S.K.'nin Düşüncesi: 6802 sayılı Yasaya bağlı (I) sayılı İlk İstihsal Maddeleri Tablosunun (14) işaretli ayırımında gümrük giriş tarife cetvelinin 44.03 ve 44.04 pozisyonlarında kayıtlı ağaçlar, yüzde (12,5) oranında istihsal vergisine tabi tutulmuşken, 83/7543 sayılı Kararnameye ek olarak yürürlüğe konulan, 84/7928 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki listede istihsal vergisi oranları yeniden düzenlenmiştir. Resmi Gazetenin 20.4.1984 günlü ve 18378 sayılı nüshasında yayımlanan kararla, gümrük giriş tarife cetvelinin 44.03 pozisyonuna giren yuvarlak ağaçların istihsal vergisinden muaf tutulması kabul edilmiştir.

Bu düzenlemeden dolayı orman işletmelerince 20.4.1984 gününden sonra satışa sunulan yuvarlak ağaçların istihsal vergisine tabi tutulması kadar vergi idarelerince de aynı tarihten sonra yapılan yuvarlak ağaç satışı nedeniyle bu verginin tahsili, vergi mevzuunda hata oluşturacaktır.

Vergi Usul Kanunu'nun vergi hatalarının düzeltilmesiyle ilgili kuralları, vergilerin yansıma özellikleri yönünden herhangi bir ayırım öngörmediğinden, yazılı gerekçe ile verilen temyiz istemine konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı G.G.'nin Düşüncesi: 20.4.1984 tarihinden itibaren yuvarlak ağaçların imal ve teslimi, 84/7928 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla istihsal vergisinden muaf tutulduğu halde, sehven orman idaresi tarafından orman emvali satın alanlardan kesilerek yatırılan istihsal vergisinin şikayet yoluyla iadesi talebinin reddine ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanlığı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden Danıştay 7. Dairesi kararının bozulması istenilmektedir.

6802 sayılı Gider Vergisi Kanunu'nun mükellef ile ilgili 13. maddesinde, bu kanunun mevzuuna giren maddelerden dahilde istihsal olunanların vergisini bunların müstahsillerinin ödeyeceği belirtilmiş olup, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 118. maddesinin 3. fıkrasında da açık olarak vergi mevzuuna girmeyen veya vergiden müstesna bulunan maddeden vergi alınması vergilendirme hatası olarak belirlenmiştir.

Aynı yasanın 122 ve devamı maddelerinde ise vergilendirme işlemlerindeki hataların yükümlülerin yazılı başvurusu üzerine düzeltileceği hükme bağlanmıştır. Bu maddelerde düzeltme yapılabilmesi için verginin intikal ettirilip ettirilmediği konusunda herhangi bir şart aranmamıştır.

Diğer taraftan vergiye tabi olmadığı açık bulunan tomruklardan dolayı sehven yatırılan istihsal vergisinin düzeltme ve şikayet yoluyla isteme hakkı yasanın açık hükmü karşısında sadece mükellefe yani olayda orman idaresine ait olduğuna ve kendisine vergi yansıtılan alıcıların bu yola gitmesi mümkün bulunmadığına ve alıcıların orman idarelerine karşı adli yargıda açtıkları davaları kazandıkları ve orman idarelerinin de düzeltme yoluyla talep ettikleri bu paraları ilgililerine iade edeceklerine dair beyanları bulunduğuna göre, idarece haksız alındığı açık olan istihsal vergisinin mükellefe iadesi gerekirken aksi yolda tesis edilen işlemde ve bu işlemin iptali istemiyle açılan davanın Danıştay 7. Dairesince reddinde isabet görülmemiştir.

Bu nedenlerle temyiz isteminin kabulüyle Danıştay 7. Daire kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.

Türk Milleti Adına hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu'nun 1 inci maddesinde; kanuna bağlı I, II ve III sayılı tablolarda yazılı maddelerden Türkiye'de istihsal ve imal olunanların müstahsil veya amilleri tarafından teslimi veya kendi imalatlarında sarfedilmesi istihsal vergisine tabi tutulmuş, mükellefi belirleyen 13 üncü maddede ise vergi mevzuuna giren maddelerden dahilde istihsal olunanların vergisini bunların müstahsillerinin ödemesi öngörülmüştür.

Kanunun 13 üncü maddesine göre dahilde alınan istihsal vergisinin mükellefi söz konusu ürünleri üretenler olduğundan, devlet orman işletme müdürlüğü tarafından satışa sunulan yuvarlak ağaçlar nedeniyle ödenen verginin düzeltme yoluyla iadesi yine aynı işletme tarafından istenebilecektir.

20.4.1984 tarihinden geçerli olarak yürürlüğe konulan 84/7928 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kanuna bağlı (I) sayılı tablonun 14 üncü pozisyonunda ve dolayısıyla gümrük tarife cetvelinin 44.03 pozisyonunda yer alan yuvarlak ağaçlar, istihsal vergisi kapsamı dışına çıkarılmıştır.

6802 sayılı Kanuna bağlı ve kanunun 1 inci maddesinde yazılı tablolarda yer almayan maddelerden istihsal vergisi alınmasına olanak bulunmamaktadır. 84/7928 sayılı Kararname ile yuvarlak ağaçların istihsal vergisi kapsamı dışına çıkarılması nedeniyle, 20.4.1984 gününden sonra istihsal olunan yuvarlak ağaçların satışından dolayı istihsal vergisi tarh, tahakkuk ve tahsili vergi mevzuunda hata oluşturmaktadır.

Vergi Usul Kanunu'nun vergi hatalarının düzeltilmesi ile ilgili kurallarında, verginin yansıma özelliği yönünden herhangi bir ayırım yapılmadığı da gözönüne alındığında, temyiz istemine konu yapılan ve dayandığı hukuksal nedenler kararın özet bölümünde yazılı daire kararında yasaya uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu nedenlerle Danıştay Yedinci Dairesinin 27.1.1993 günlü ve E: 1989/2286, K: 1993/188 sayılı Kararının BOZULMASINA 3.2.1995 gününde oybirliği ile karar verildi.