|
|
Dairesi
İşletmeden çekilen gayrimenkulun emsal bedelinin belirlenmesinde 213 sayılı Kanunun 267. maddesinde öngörülen takdir esasinin uygulanması gerekir.
|
|
|
Karar No
1995/2625
|
|
|
Esas No
1994/5448
|
|
|
Karar Tarihi
19-10-1995
|
|
|
Danıştay Dokuzuncu Daire
İşletmeden çekilen gayrimenkulun emsal bedelinin belirlenmesinde 213 sayılı Kanunun 267. maddesinde öngörülen takdir esasinin uygulanması gerekir. İstemin Özeti: inşaat müteahhitliği yapan yükümlü şirketin, kat karşılığı inşa ettiği ... işhanı inşaatında işletmeden çektiği dükkanların katma değer vergisi yönünden incelenmesi sonucu düzenlenen rapora dayanılarak Aralık 1992 dönemi için tarh edilen kaçakçılık cezalı katma değer vergisinin kaldırılması istemiyle açılan davayı; limited şirketin ortakları tarafından işletmeden çekilen gayrimenkullerin emsal bedelinin tayininde Vergi Usul Kanununun 267. maddesinde tayin olunan sıralamaya uyulmasının zorunlu olduğu değerlenecek malın emsal bedelinin öncelikle ortalama fiyat esasına göre değerlendirileceği, olayda ise koşullar gerçekleşmediğinden ortalama fiyat esasinin uygulanmasının mümkün olmadığı, ancak (5) ayrı gayrimenkulun taraflar arasında çekişmesiz olan maliyet bedellerine davacı kurum tarafından madde hükmünde belirlenenin çok üzerinde bir kar marjı uygulanmak suretiyle maliyet bedeli esasına göre beyanda bulunulduğundan tarhiyatın terkininin gerekli olduğu ancak inceleme raporunda, Danıştay kararlarından da örnekler verilerek Vergi Usul Kanununun takdir esasına göre değerlendirme yapılmasının açıkça vurgulanması sebebiyle, ara karan gereğince keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak gayrimenkullerin işletmeden çekiliş tarihi itibariyle yapılan emsal araştırmasına göre, defterlerde kayıtlı değerlerinde bir düşüklük bulunmadığı sonucuna varıldığı, bu nedenle bilirkişi incelemesi yoluna başvurulmadan sadece mahalline gidilerek yapılan takdir işleminin hatalı olduğunun anlaşılmasıyla tamamen terkin edilen kurumlar vergisi tarhiyatı nedeniyle dayanağı ortadan kalkan dava konusu kaçakçılık cezalı katma değer vergisi tarhiyatının terkinine karar veren Vergi Mahkemesinin kararının; ortakların işletmeden çektikleri büroların cadde üstünde ve zemin katta bulunduğu halde, aynı işhanının 7. kalında satılan 2 bürodan daha düşük, bedelle şahsi servete dahil edildiğini, dolayısıyla, büroların emsal satış bedelinin Vergi Usul Kanununun 267/ 3. maddesi gereği takdir edilmesinde bir yanılgının bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Karar: Uyuşmazlık, yükümlü kurum tarafından kat karşılığı inşa edilen işhanı inşaatında kurum ortakları tarafından işletmeden çekilen işyerlerinin emsal bedelinin belirlenmesinde Vergi Usul Kanununun 267. maddesinde öngörülen maliyet bedeli esasinin mı yoksa takdir esasinin mı uygulanacağı hususuna ilişkindir. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1. maddesinin 1. fıkrasında: ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi işlemlerden olduğu belirlenmiş, 3. maddesinin (a) bendinde de, vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi teslim sayılan hal olarak tanımlanmıştır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 41. maddesinin (l) işaretli bendinde: teşebbüs sahibi ile eşi ve çocuklarının işletmeden çektikleri paralar veya aynen aldıkları sair değerlerin gider olarak indirilemeyeceği kabul edilmiş, bendin parantez içi hükmünde ise, aynen alınan değerlerin, emsal bedeli ile değerlenerek teşebbüs sahibini çektiklerine eklenmesi öngörülmüştür. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 267. maddesinde ise, emsal bedeli, gerçek bedeli belli olmayan veya bilinmeyen yahut doğru olarak saptanmayan bir malın değerleme gününde satılması halinde, emsaline göre taşıyacağı değer olarak açıklanmıştır. Bu tanımlama île emsal bedel rayiç değere eş bir değer verildiği anlaşılmaktadır. Maddede emsal bedelin, sıra île ortalama fiyat esası maliyet bedeli esası ve takdir esasları olduğu yazılı olup bu sıralardan ilk ikisinin sabit kıymetlerle ilgili olmadığı, üçüncü sırada yeralan takdir esasinin, ilk iki sıraya göre belli edilemeyen emsal bedelin, takdir komisyonlarınca takdir yoluyla belli edilmesine ilişkin bulunduğu sabittir. Takdirlerin maliyet bedeli ve piyasa kıymetleri araştırılmak suretiyle yapılması öngörüldüğünden sabit kıymetler yönünden Gelir Vergisi Kanununun 41. maddesinin (1) işaretli bendinde anılan ’emsal bedel’ ifadesi ile amaçlananın, Vergi Usul Kanununun 267. maddesinin üçüncü sırasının uygulaması olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Nitekim, Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun 10.3, 1994 gün v 1994/136 sayılı kararı da bu doğrultudadır. Olayda inşaat taahhüt işi yapan yükümlü şirketin, kat karşılığı inşa ettiği ... işhanı inşaatında işletmeden çektiği dükkanları maliyet bedeli ile değerlendirerek beyan etmesi üzerine yapılan inceleme sonucu.düzenlenen vergi inceleme raporunda: limited şirket ortaklarının işletmeden çektikleri dükkanların Gelir Vergisi Kanununun 41/1. maddesine göre emsal bedelle değerlenmesi gerektiğinden bahisle Vergi Usul Kanununun 267. maddesinin 3. fıkrası gereğince takdir komisyonundan takdiri talep edilmiş ve takdir komisyonunca takdir edilen matrah farkı üzerinden tarhiyat yapılması önerilmiş, bu öneriye göre yapılan tarhiyata karşı dava açılmıştır. Vergi Mahkemesi kararında ’emsal bedel’ Vergi Usul Kanununun 267. maddesinin 2. sırasında yeralan ’maliyet bedeli’ olarak kabul edilmekle beraber, inceleme raporunda yeralan iddialar doğrultusunda, takdir komisyonu kararında eksik olan emsal araştırması keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle tamamlandığında ihtilaf konusu gayrimenkullerin defterlerde kayıtlı değerlerinde bir düşüklük bulunmadığı gerekçesiyle tarhiyatın terkinine karar verilmiştir. Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda yükümlü şirket ortakları tarafından işletmeden çekilen işyerlerinin 213 sayılı Yasanın 267. maddesinin üçüncü sırasına göre değerlendirilmesi yasa gereği olup Vergi Mahkemesince verilen karar sonuç itibariyle yerinde bulunmaktadır. Açıklanan edenlerle Vergi Mahkemesinin kararının bozulmasına ilişkin temyiz isteminin reddine oybirliği ile karar verildi.
|
|