Danıştay Onbirinci Daire

Defter ve belgelerin yanması, ispat yükümlülüğünü ortadan kaldırmaya dayanak sayılabilecek hukuki bir neden olarak düşünülemez. İstemin Özeti: Oto kiralama, iç ve dış hatlar uçak bileti satışı ve turizm organizasyonu işi ile uğraşan yükümlü şirketin 1989, 1990 ve 1991 yılları faaliyetinin incelenmesi amacıyla istenen defter ve belgelerin yandığına ilişkin zayi belgesi bulunduğu ileri sürülerek ibraz edilmemesi üzerine söz konusu dönemlerde yaptığı katma değer vergisi indirimleri 3065 Sayılı Kanun'un 34. maddesi hükmü gereğince kabul edilmeyerek beyannamelerinin yeniden düzenlenmesi sonucu adına re'sen 1990 yılı OcakAralık dönemleri için katma değer vergisi tarhiyatı yapılmıştır. Ankara 5. Vergi Mahkemesi 17.5.1995 Gün ve E: 1995/59, K: 1995/610 Sayılı Kararı ile; 3065 Sayılı Kanun'un 20. ve 29. maddelerinden söz ederek, yükümlü şirketin 1989, 1990 ve 1991 takvim yıllarına ait defter ve belgelerinin işyerinde çıkan yangın sonucu zayi olduğunun dosyada mevcut Asliye Ticaret Mahkemesi kararı ile tespitli bulunduğu, bu durumda, ilgili dönem matrahları belirlenirken defter ve belgelerinı hukuken ibraz olanağı bulamayan yükümlünün söz konusu dönemlerde indirmesi gereken katma değer vergilerinin göz önünde tutulmasının gerektiği, aksi bir durumun mücbir sebep nedeniyle indirimi kabul edilmeyen katma değer vergisinin yükümlü üzerinde kalması sonucunu doğuracağından katma değer vergisinin yansıtılabilirlik özelliğine ters bir uygulamaya yol açacağı gerekçesiyle tarhiyatı terkin etmiştir. Vergi dairesi müdürlüğü; 213 Sayılı Kanun'un 30. maddesi ile 3065 Sayılı Kanun'un 34. maddesine dayanarak yapmış oldukları tarhiyatın yerinde olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir. Karar: 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 30. maddesinde 're'sen vergi tarhı' tanımlanmış, aynı maddenin 3. bendinde bu kanuna göre tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmı tutulmamış veya tasdik ettirilmemiş veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmemiş olması halinde maddi delillerin var olmadığının kabul edileceği belirtilmiştir, madde hükmüne göre, defter ve belgelerin her ne sebeple olursa olsun ibraz edilmeme halinin, re'sen takdir sebebi sayılacağı kuşkusuzdur. 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 29. maddesinin 1/a bendinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanun'da aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisinı indirebilecekleri, aynı Kanun'un 34. maddesinin 1. bendinde, yurt içinde sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği hüküm altına alınmıştır. Bu hükümler karşısında katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için, indirim konusu yapılacak verginin fatura veya benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve söz konusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması gerekmektedir. Olayda, yanması sebebiyle ibraz edilemeyen defter ve belgeler nedeniyle vergi matrahının tamamen veya kısmen maddi delillere dayanılarak saptanması olanağı ortadan kalkmış olduğundan re'sen takdir nedeninin varlığının kabulü zorunlu hale gelmiştir. Ancak defter ve belgelerin yanmış bulunması, yukarıda belirtilen ispat ve ibraz yükümlülüğünü ortadan kaldırmaya dayanak sayılabilecek hukuki bir neden olarak düşünülemez. Zira ticari icaplara göre emtia satın aldığı kişi veya kuruluşları tanımak ve bilmek durumundaki bir alıcı gerekli girişimleri yaparak emtia alımına ilişkin belgelerin mevcudiyetini ispat olanağına her zaman sahip bulunmaktadır. Bu durumda, ispat külfeti kendisine düşen yükümlüler tarafından ibraz edilebilen fatura ve benzeri vesikalara ilişkin katma değer vergisi indirim konusu yapılabilecek, aksi halde indirimler kabul edilmeyecektir. Bu açıklamalar karşısında Vergi Mahkemesince davanın çözümüne esas teşkil etmek üzere ara kararıyla yükümlünün gerekli girişimleri yaparak ihtilaflı döneme ait topladığı belgelergetirtilmek suretiyle katma değer vergisi indirimlerinin tespit edilmesi ve yükümlünün ispat edemediği indirimlerin kabul edilmemesi gerekirken mahkemece katma değer vergisi tarhiyatının terkin edilmesinde yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, Ankara 5. Vergi Mahkemesinin 17.5.1995 Gün ve 5:1995/59, K:1995/610 Sayılı kararının bozulmasına oybirliği ile karar verildi.