T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o İTİRAZ (Bölge İdare Mahkemesine Başvuru - Vergi Mahkemesinin Israr Niteliği Taşıyan Davaları)

o VERGİ MAHKEMESİ KARARLARINA İTİRAZ (Bölge İdare Mahkemesine Başvuru - Vergi Mahkemesinin Israr Niteliği Taşıyan Kararları)

o BÖLGE İDARE MAHKEMESİNDE DAVA AÇILMASI (Vergi Mahkemelerinin Israr Niteliği Taşıyan Karalarına İtiraz)

Özet : Vergi davaları genel kuruluna vergi mahkemelerinin ancak ısrar niteliği taşıyan kararları için gidilebilir, bu niteliği taşımayan kararlar için bölge idare mahkemesine itiraz yoluyla başvurulması gerektiği hakkında.

İstemin Özeti: Kurumun, 17.4.1984 gününde tescil edilen beyannamesinin kapsadığı eşyanın beyan edilen kıymetinin düşük bulunması nedeniyle yapılan ek tahakkuka karşı açılan dava, vergi mahkemesi kurulunca incelenerek kaldırılmıştır.

İdare tarafından bu karara karşı yapılan temyiz başvurusunu inceleyen Danıştay Yedinci Dairesi K: 1991/27 sayılı kararıyla; Gümrük Kanunu'nun 65 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ile beşinci fıkrası, Gümrük Yönetmeliğinin değişik 243 üncü maddesi kurallarına göre ithal eşyanın beyan edilen kıymetinin, akit tarihindeki normal fiyata uygun olması gerektiği, dairelerinin süregelen kararlarıyla, idarece saptanan ve ek tahakkuka esas alınan fiyatın beyannamenin tescil edildiği tarihte daha düşük olduğunun yükümlüler tarafından kanıtlanamadığı hallerde ek tahakkuka esas alınan kıymetin normal fiyat olarak kabul edildiği, idarece kıymet araştırmasının, ... Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği nezdinde yaptırıldığı ve Kasım 1983 tarihi itibarıyla ithal eşyanın Kuzey Avrupa limanları ton fiyatının 295 Dolar olduğunun saptandığı, mahkemenin 10.2.1987 günlü ara kararına karşılık, Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Dış Ticarette Fiyat Takip ve Değerlendirme Daire Başkanlığınca, fatura tarihi olan 18.4.1984 gününe göre bir fiyat tesbiti yapılamadığı, eşyanın 21.11.1983 tarihi itibarıyla ton fiyatının 272 dolar olduğunun bildirilmesi üzerine, yükümlünün bu fiyattan yaptığı beyanın normal fiyata uygun olduğu sonucuna varıldığı, oysa dairelerinin E: 1988/2368 sayılı dosyasının incelenmesinden, aynı firma tarafından aynı tarihli faturaya dayanılarak yine aynı tarihte tescil edilen beyanname kapsamındaki aynı eşyanın kıymeti hakkında doğan uyuşmazlık hakkında İstanbul 11. Vergi Mahkemesine, yine ... Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliğinin, eşyanın satın alındığı firma nezdinde yaptırdığı araştırma sonunda Kasım 1983 tarihi itibarıyla söz konusu eşyanın ton fiyatının 295 dolar olarak bildirildiğinin anlaşıldığı, Kasım 1983 tarihi itibarıyla oluşan bu fiyat farklılıklarının nedeni üzerinde durulmadan verilen kararda isabet bulunmadığı, gerekirse farklılığın nedenlerinin Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, Fiyat Takip ve Değerlendirme Daire Başkanlığından sorularak yeniden karar verilmek üzere vergi mahkemesi kararını bozmuştur.

Uyuşmazlık konusu ek tahakkukun sekiz milyon lirayı aşmaması nedeniyle bozma kararından sonra dosya, vergi mahkemesi üyelerinden biri tarafından incelenmiştir.

İstanbul 6. Vergi Mahkemesi üyesi, ara kararı ile eşyanın Kasım 1983 tarihi itibarıyla bildirilen fiyatlarındaki farklılık nedenlerini İGEM Fiyat Takip ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığından sormuştur. Anılan merkezin ... Daire Başkanlığının verdiği 12.2.1992 günlü cevabi yazıda, bildirilen fiyatın satıcı firmanın fiyat bültenleri mukayese edilerek belirlendiği açıklanmıştır.

Ara kararına alınan bu yanıt karşısında Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Fiyat Takip ve Değerlendirme Daire Başkanlığınca eşyanın beyan kıymetini oluşturan ton fiyatının Kasım 1983 itibarıyla 272 dolar olarak kabulünün uygun bulunduğu yolundaki 26.4.1984 günlü yazısına dayanarak, beyan olunan kıymetin normal fiyata uygun bulunduğu sonucuna varmış ve ilk kararda ısrar etmiştir.

İdarece karara karşı İstanbul Bölge İdare Mahkemesine itiraz edilmiş ancak, anılan mahkemenin karara karşı yapılan başvurunun kurulumuzca incelenebileceği yolundaki kararı üzerine dosya Danıştay'a gönderilmiştir. Danıştay Yedinci Dairesinde kayda alınan dosyayı inceleyen daire, K: 1994/2145 sayılı kararıyla ısrar kararına karşı yapılan temyiz istemi incelenmek üzere dosyayı kurulumuza göndermiştir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Kıdemli Tetkik Hakimi S.K.'nin Düşüncesi: Dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçesi karşısında; temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, ısrar kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

Bu nedenlerle istemin reddi gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı G.M.'nin Düşüncesi: Kurumun ithal ettiği eşya kıymetinin düşük beyan edildiği görüşüyle yapılan ek tahakkuku kaldıran vergi mahkemesi ısrar kararının bozulması istenmektedir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun kararın bozulması başlıklı 49 ncu maddesinin 3 nolu bendinde kararın bozulması halinde dosya, Danıştayca kararı veren mahkemeye gönderilir. Mahkeme, dosyayı diğer öncelikli işlere nazaran daha öncelikle inceler ve varsa gerekli tahkik işlemlerini tamamlayarak yeniden karar verir denilmektedir.

Olayda da İstanbul Vergi Mahkemesinin heyet halinde vermiş olduğu karar temyiz edilmiş Danıştay 7 nci dairesince bozulması üzerine yine heyetçe karar verilmesi yukarıda anılan yasa maddesi icabıdır.

Bu bakımdan tek hakim tarafından verilen mahkeme kararında görev yönünden isabet görülmediğinden kararın bozulması gerekeceği düşünülmektedir.

Türk Milleti Adına hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca dosyadaki belgeler ineelendikten sonra gereği görüşüldü: İstanbul 6. Vergi Mahkemesi, davacı adına 17.4.1984 gününde tescil edilen beyanname kapsamındaki eşyanın noksan kıymetle beyan edildiği görüşüyle yapılan ek tahakkuka karşı açılan davayı kurul halinde inceleyerek kabul etmiş ve ek tahakkuku kaldırmıştır. Gümrük idaresince bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu ise Danıştay Yedinci Dairesince incelenmiş ve verilen K: 1991/27 sayılı kararla; ithalata konu "soğuk çekilmiş rulo saç"ın Kasım 1983 ayı itibarıyla normal fiyatının ne olduğu hakkında dosyaya sunulan Bern Ticaret Müşavirliği yazısında 295 Ton/U.S. Dolar fiyat bildirilmişken, Hazine ve Dış Ticarette Fiyat Takip ve Değerlendirme Daire Başkanlığı yazısında 272 Ton/U.S. Dolar fiyat bildirildiği, aynı madde hakkında beliren bu fiyat farklılığının nedenleri üzerinde durulmak ve gerekirse Dış Ticarette Fiyat Takip ve Değerlendirme Daire Başkanlığından farklılığın nedenleri sorulmak ve edinilecek bilgilere göre yeni bir karar verilmek üzere vergi mahkemesi Kurulunca verilen karar bozulmuştur.

Bozma kararından sonra uyuşmazlık konusu ek tahakkukun miktarı yönünden dava vergi mahkemesi üyesi tarafından incelenmiştir. Bozma kararında yer alan nedenler belirtilerek verilen 13.11.1991 günlü ara kararı ile eşyanın Kasım 1983 ayı itibarıyla dosyaya bildirilen fiyatları arasındaki farklılık nedenleri Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Dış Ticaretle Fiyat Takip ve Değerlendirme Daire Başkanlığından sorulmuştur. Bozma kararındaki öneriye göre, ara kararı verilmiş ve gereken araştırma yapılmış olmakla vergi mahkemesi hakimi bozmaya uymuştur.

Ara kararına cevaben sözü edilen daire başkanlığınca gönderilen 12.2.1992 günlü ve 50/ET sayılı yazıda, idarelerince bildirilen fiyatın, satıcı firmanın fiyat bülteninden kıyas yoluyla belirlendiği belirtilmiştir.

Bu yanıt karşısında vergi mahkemesi üyesi, aynı idarenin evvelce dosyaya gönderdiği ve beyan kıymetinin uygun görüldüğü yolundaki yazısına dayanarak, beyan kıymetinin normal olduğu sonucuna armış ve mahkeme kurulunca verilen ilk kararda ısrar edilmesini hüküm altına almıştır.

İstanbul 6. Vergi Mahkemesinin K: 1993/225 sayılı söz konusu kararına karşı gümrük idaresince itiraz yoluna başvurulmuştur. İstemi inceleyen İstanbul Bölge İdare Mahkemesi K: 1994/1106 sayılı kararıyla; bozulması istenen kararın, bozmaya uyulmayarak eski kararda ısrar edilmesi yolunda verildiği, ısrar kararlarına karşı yapılan başvuruların 2575 sayılı Yasanın 38 inci ve 2577 sayılı Yasanın 49 uncu maddesi gereğince Danıştay'ca incelenmesi gerektiği sonucuna ulaşarak, dosyanın Danıştay'a gönderilmek üzere ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Bozma hükmüne uyarak öneriyi gözönüne alan hakim tarafından elde edilen bilgi sonucuna göre ilk kararda kurulca varılan sonuca uygun da olsa verdiği karar ısrar kararı olarak nitelenemez.

Danıştay Kanunu'nun 38 inci maddesinin (2) işaretli fıkrası uyarınca, vergi mahkemelerinden verilen ısrar kararlarını temyizen incelemekle görevli olan Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, ısrar niteliği taşımayan karara karşı yapılan başvurunun incelenmesine de olanak bulunmamaktadır.

2576 sayılı Yasanın 7 nci maddesi uyarınca vergi mahkemesi hakimlerinden biri tarafından verilen kararlara karşı 2577 sayılı Yasanın 45 inci maddesinin (1) işaretli fıkrasına göre ancak itiraz yoluna başvurulabileceğinden, İstanbul 6. Vergi Mahkemesi üyesi tarafından verilen K: 1993/225 sayılı karara karşı yapılan başvurunun İstanbul Bölge İdare Mahkemesi tarafından incelenerek sonuçlandırılması gerekmektedir.

Bu nedenle dosyanın, İstanbul Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesine, 30.6.1995 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

... Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliğince, davacı tarafından ithal edilen eşyanın ton fiyatının 295 dolar olarak gümrük idaresine bildirilmesi üzerine yapılan ek tahakkuka karşı açılan davada vergi mahkemesi; ihracatı geliştirme etüd merkezi fiyat takip ve değerlendirme dairesinin, bu eşyanın ton fiyatının alış tarihinde 272 dolar olduğuna ilişkin 12.6.1984 günlü yanıtını esas alarak ek tahakkuku kaldırmıştır.

Danıştay Yedinci Dairesi, iki resmi kuruluşca bildirilen fiyat farklılıklarının nedenleri üzerinde durulmadan verildiği gerekçesiyle mahkeme kararını bozmuştur.

Bozma üzerine vergi mahkemesi, ihracatı geliştirme etüd merkezi ... Daire Başkanlığından, fiyat farklılığının nedenini sormuş, verilen 12.2.1992 günlü yanıtta; 272 doların satıcı firmanın fiyat bültenlerinden çıkarıldığı bildirilmiştir.

Bu yanıt, ticaret müşavirliğince bildirilen ton fiyatı 295 dolar ile ilgili Dairenin bildirdiği 272 dolar arasındaki farkın nedenini ve ortaya çıkan çelişkiyi açıklamadığı halde mahkeme, ticaret müşavirliğinden farkın nedenini sormaya gerek görmeden ilk kararında ısrar etmiştir.

Bu durum karşısında, bozma kararına tam olarak uyulduğu söylenemez. Mahkeme kararı özüyle de, sözüyle de bir ısrar kararıdır.

Israr kararının temyizen inceleneceği yer, Vergi Dava Daireleri Genel Kuruludur.

Dosyanın, İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine ilişkin karara, yukarıda açıklanan nedenlerle, katılmıyoruz.