|
|
Dairesi
Yabancı para cinsinden borçların değerlendirilmesinde, dönem bilançosunda gösterilen miktarın gerçek değerin altında beyan edilmiş olmasına ve şirket tarafından ısrarla inceleme raporunda yabancı para cinsinden borçlarının değerlendirilmesinde hesap halası yapıldığı iddia edilmesine karşın bu iddia
|
|
|
Karar No
1994/3695
|
|
|
Esas No
1994/2295
|
|
|
Karar Tarihi
16-11-1994
|
|
|
Danıştay Üçüncü Daire
Yabancı para cinsinden borçların değerlendirilmesinde, dönem bilançosunda gösterilen miktarın gerçek değerin altında beyan edilmiş olmasına ve şirket tarafından ısrarla inceleme raporunda yabancı para cinsinden borçlarının değerlendirilmesinde hesap halası yapıldığı iddia edilmesine karşın bu iddia araştırılmadan tarhiyatın onanması yerinde değildir. İstemin Özeti: ithalat, ihracat ve dahili ticaret yapan davacı şirketin 1991 takvim yılı işlemlerinin incelenmesi sonucunda tespit edilen matrah farkı üzerinden adına ikmalen ve re’sen salınan Kurumlar Vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; tarhiyata dayanak alınan inceleme raporunda; 185.000.000 liranın nakliye gideri olarak sehven gider kaydedildiğinin, yabancı para cinsinden alacaklarının bilanço gününde 73.513.189 lira eksiği ile değerlendirildiğinin, şirket ortaklarından (M.N.)’nin esinin ortağı bulunduğu limited şirkete emsallerine göre 115.500.000 lira düşük bedelle nohut satışı yapılmak suretiyle örtülü kazanç dağıtıldığının, hizmet karşılığı olmaksızın düzenlenen 285.000.000 liralık komisyon faturasının pazarlama hizmetleri adı altında muhasebeleştirildiğinin saptandığı ve33.750.000 lira mal satış hasılatının fazla, 16.803,164 lira mal maliyet bedelinin eksik olarak kayıtlara intikal ettirildiğinin, yabancı para cinsinden borçlarının kullanım tarihine göre 190.963.625 lira eksik değerlendirildiğinin, işçilere yapılan 62.503.106 liralık ödemenin gider olarak muhasebeleştirildiğinin tespiti sonucunda ikmalen ve re’sen bulunan 659.013.189 lira matrah farkından indirilmesi gereken 304.019.895 liranın düşülmesi ile bulunan 354.993.294 lira matrah farkı üzerinden kaçakçılık cezalı Kurumlar Vergisi tarhiyatı yapıldığının anlaşıldığı, inceleme raporunda belirlenen matrah farklarına karşı davacı şirket tarafından ileri sürülen soyut iddiaların tarhiyatı kusurlandıracak nitelikte görülmediği gerekçesiyle reddederek cezalı tarhiyatı tasdik eden Hatay ikinci Vergi Mahkemesinin 17.6.1993 Gün ve E: 1993/19, K: 1993/240 Sayılı Kararının; yabancı para cinsinden alacağının yurda transferinde kur farkının gelir kaydedileceği, olayda örtülü kazanç dağıtımı için Kurumlar Vergisi Kanununda aranılan koşulların gerçekleşmediği, (H.N.) Ltd. Sirkelinin yarım asırdır ihracat komisyonculuğu yaptığı, anılan şirkete yapılan ödemenin hasılat kaydedildiği hususunun çekişmesiz bulunması karşısında kendilerinin de gider kaydının yasal olduğu, faturanın hizmet karşılığı düzenlendiği, yabancı para cinsinden borçlarının değerlendirilmesinde hesap hatası yapıldığı, 31.12.1991 tarihi itibariyle değerlendirildiğinde matrah farkından indirilmesi gereken tutarın 190.963.625 lira olmayıp, 608.893.407 lira olduğu ileri sürülerek bozulması istemidir. Karar: Temyiz istemi ithalat, ihracat ve dahili ticaret yapan davacı şirketin uyuşmazlık dönemine ilişkin işlemlerinin incelenmesi sonucunda ikmalen ve re’sen tespit edilen matrah farkları üzerinden adına yapılan kaçakçılık cezalı Kurumlar Vergisi tarhiyatına karşı açılan davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararının bozulrnasıııa ilişkindir. 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 258. maddesinde değerleme, ’vergi matrahının hesaplanması ile ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.’ şeklinde tanımlandıktan sonra aynı Kanun’un 280. maddesinde, yabancı para cinsinden senetli ve senetsiz alacak ve borçlarının borsa rayici ile değerleneceği, borsada rayici yoksa değerlemeye uygulanacak kurun Maliye Bakanlığı’nca tespit olunacağı öngörülmüştür. Anılan Yasa hükümleri uyarınca yabancı para cinsinden alacak ve borçlarının değerleme gününde (hesap döneminin sonunda) ülkemizde serbest döviz borsası oluşmadığından Maliye Bakanlığı’nca tespit ve ilan olunan kurla değerlendirilmesi gerekir. İncelenen dosyadan, davacı şirketin 31,12.1991 tarihi itibariyle 424.876.36 Amerikan Doları alacağı ve 372.500 Amerikan Doları döviz kredisi borcu bulunduğu, yabancı para cinsinden bu alacak ve borcunun Maliye Bakanlığı’nca 4.2.1992 Gün ve 21132 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 215 Sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde saptanan 5.074.83 lira kura göre değerlendirilmeksizin yabancı para cinsinden alacağının 2.082.662.109 lira döviz cinsinden borcunun 1.281.480.769 lira olarak 31.12.1991 Tarihli bilançosunda gösterildiği, Maliye Bakanlığı’nca belirlenen kurun dikkate alınması halinde döviz cinsinden borcunun 1.890.374.175 lira, alacağının ise 2.156.175.298 lira olarak değerlendirilmesi gerekeceği, bu esastan hareketle döviz cinsinden alacağının 73.513.189 lira borcunun ise 608.893.407 lira eksik değerlendirildiği anlaşılmaktadır. İnceleme raporunda ise, döviz cinsinden alacağının mukayesesinde değerleme günü olan bilançodaki beyana itibar edilmesine karşın borcun karşılaştırılmasında borçlanılan tarihteki kur değeri ile değerleme tarihindeki kur değerinin dikkate alınmasıyla eksik beyan edilen farkın 190.963.625 lira olarak hesaplandığı anlaşılmış bulunmaktadır. Bu durumda; yabancı para cinsinden borçlarının değerlendirilmesinde, bir başka ifade ile değerlendirme yapılan 31.12.1991 Tarihli bilançosunda gösterilen miktarın gerçek değerin altında beyan edilmiş olmasına ve davacı şirket tarafından ısrarla inceleme raporunda yabancı para cinsinden borçlarının değerlendirilmesinde hesap hatası yapıldığı iddia edilmesine karşın bu iddia araştırılmaksızın davacı iddialarının somut verilere dayanmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararında yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Hatay ikinci Vergi Mahkemesinin 17.6.1993 Gün ve E:1993/19, K:1993/240 Sayılı kararının bozulmasına, temyiz aşamasında yapılan 88.500 lira yargılama giderinin Vergi Dairesi Müdürlüğünden alınarak Davacıya verilmesine oybirliğiyle karar verildi.
|
|