T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o TEBLİGAT (Kooperatiflere Yapılan Tebligat)

o KOOPERATİFLERE YAPILAN TEBLİGAT (Yetkili Birinin Olmaması - Reşit ve Ehil Birine Yapılan Tebligat)

Özet : Kooperatife yapılacak tebliği almaya yetkili olanlardan hiçbirinin o sırada bulunmaması durumunda tebliğ evrakının o yerde bulunanlardan reşit ve ehil birine bırakılması yasaya uygun olduğu hakkında.

İstemin Özeti: 1991 yılına ilişkin Tapu Harcı, kaçakçılık cezası ve gecikme faizinin tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istenerek İzmir 3. Vergi Mahkemesinde dava açılmıştır.

Kooperatifin, vergi ve ceza ihbarnamelerinin tebliğ edilmediği yolundaki iddiasını inceleyen Mahkeme K:1992/111 sayılı Kararında; ara kararı uyarınca gönderilen tebliğ alındısı ve Kooperatife ait ücret bordrolarının incelendiği, vergi ve ceza ihbarnamelerinin ... adlı kişiye Kooperatifi temsile yetkili olduğu yazılarak 1.7.1991 gününde tebliğ edildiğini gösterir alındıyla kanıtlanmak istendiği, Kooperatife ait ücret bordrolarının incelenmesinden ise kimliği belirtilen kişinin adına rastlanmadığı, bu durumda tebliğin kanuni temsilci ya da işçi konumunda bulunmayan bir kişiye yapıldığı ve tebliğin, Vergi Usul Kanunu'nun 94 üncü maddesine uygun görülmediği, usulüne uygun duyurulmayan vergi ve cezanın ödeme emriyle istenemeyeceği gerekçesiyle davayı kabul ederek ödeme emrini iptal etmiştir.

Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından yapılan temyiz başvurusunu inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi K:1993/24 sayılı Kararıyla; dosyada bulunan Kooperatife ait 1.6.1991 günlü toplantı tutanağından, tebligat tarihinden önce ...'nın Kooperatif yönetiminde olduğunun anlaşıldığı, ihbarnamelerin, Vergi Usul Kanunu'nun 94 üncü maddesine uygun duyurulduğu, öte yandan, ödeme emriyle istenen Tapu Harcına ilişkin çekin, aynı kişi tarafından 3.10.1991 gününde Vergi Dairesi Müdürlüğüne teslim edildiğinin tutanakla kanıtlı bulunduğu gerekçesiyle Vergi Mahkemesi Kararını bozmuştur.

Bozma kararına uymayan Vergi Mahkemesi K:1993/250 sayılı Kararında; kendisine tebliğ yapılan kişinin önceki yıllarda kooperatif yönetiminde görev almasının, bu görevden ayrıldıktan sonra da kooperatifi temsile yetkili sayılmasını gerektirmeyeceği, kaldı ki, bu tebliğ geçerli kabul edildiğinde; 1.07.1991 gününde duyurulan ihbarnamelere karşı dava açma süresinin 12.9.1991 gününe değin uzadığı, ödeme süresinin ise 12.10.1991 günü olduğu, bu tarihten önce ve 7.9.1991 gününde düzenlenen ödeme emrinin, vadeden önce düzenlendiği için iptali gerektiği, gerekçesiyle ilk kararında direnmiştir.

Direnme Kararı, Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından temyiz edilmiştir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Tetkik Hakimi: S.K.

Danıştay Savcısı Y.E.'nin Düşüncesi: Uyuşmazlıkta, yükümlü kooperatif adına, kaçakçılık cezalı tapu harcı ve gecikme faizine ilişkin olarak düzenlenen ödeme emrini iptal eden Vergi Mahkemesi, bu kararın Danıştay Dokuzuncu Dairesince bozulması üzerine, ilk kararında, vergi ve ceza ihbarnamelerinin memur eliyle tebliğ edildiği ... isimli kişinin, kooperatifin kanuni temsilcisi veya işçisi olmadığı; bu tebligat geçerli olsa dahi, 1.07.1991 tarihinde tebliğ olunan ihbarnamelere karşı dava süresi, son günün çalışmaya ara verme dönemine rastlaması nedeniyle 12.9.1991 tarihinde sona ermekte olup, 1 aylık ödeme süresinin ise 12.10.1991 tarihinde bittiği, ödeme emrinin ise borcun vade tarihi olan 12.10.1991 tarihinden önce 5.9.1991 tarihinde düzenlendiği gerekçesiyle ısrar etmiş olup, bu kararın Vergi Dairesince temyizen incelenmesi istenilmektedir.

Dosya içinde mevcut tebliğ alındısının incelenmesinden, kooperatif adına düzenlenen 14.6.1991 gün ve 2/23 ve 1/41 sayılı vergi ve ceza ihbarnamelerinin, yükümlü kooperatifin işyeri adresinde (yetkili ...) açıklaması yapılarak ve bu kişi tarafından imzalanmak suretiyle 1.7.1991 tarihinde alındığı görülmektedir.

Dosya içinde mevcut 1.6.1991 günlü toplantı zaptından, bu şahsın tebligat tarihinden önce kooperatif yönetiminde görev almış olduğu ve 7.6.1991 günlü yoklama fişinin incelenmesinden de, bu fişin altında ... adı varsa da, bu fişteki imzanın, tebliğ alındısı altında mevcut imza ile aynı olması nedeni ile ...'ya ait olduğu, diğer taraftan vergi dairesince ibraz olunan 18.2.1993 tarihli yoklama fişlerinin de (yetkili) açıklaması yapılarak ... tarafından imzalandığı, görülmektedir. Bu durumda kooperatife ait vergi ve ceza ihbarnamelerini, kooperatifin işyeri adresinde, kendisini yetkili görerek ve imzalayarak alan ...'ya yapılan tebligat işleminde, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 94 üncü maddesine aykırılık olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun gereğince, vergi, ihbarname tebligatından itibaren 30 gün geçince tahakkuk etmekte olup verginin, tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi, ödeme müddeti içinde ödenmemesi halinde ise, vergi borcunun ödeme emri düzenlenerek takip edilmesi gerekmektedir.

Anlaşmazlık konusu olayda, 1.7.1991 gününde tebliğ olunan vergi ve ceza ihbarnamelerine karşı, yükümlü kooperatifçe dava açılmamış olup, dava açılsa idi, icranın duracağı kuşkusuzdu. Usul hükümleri gereğince 1.7.1991 gününde tebliğ olunan vergi ve cezanın tahakkuk süresi 31.7.1991 gününde, ödeme süresi de 31.8.1991 gününde dolacağından, idare dava açma süresi içinde idari davaya konu edilmeyen kamu alacağının 31.8.1991 tarihinden sonra ödeme emri düzenlenerek takip edilmesine hukuken herhangi bir engel bulunmamaktadtr. Bu nedenle 5.9.1991 tarihinde düzenlenen ödeme emrinde bu yönden de kanuna aykırılık görülmediğinden, vergi dairesi temyiz isteğinin kabulü ile, Vergi Mahkemesi ısrar kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.

Türk Milleti Adına hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, Kıdemli Tetkik Hakimi S.K.'nin yazılı ve sözlü açıklamalarından sonra dosyadaki belgeler incelenerek gereği görüşüldü: Ödeme emrine karşı açılan davayı, tapu harcı ve kaçakçılık cezasına ilişkin ihbarnamelerin usulüne uygun duyurulmadığı ve ödeme emriyle istenebilecek nitelikte bir kamu alacağının varlığından söz edilemeyeceği gerekçesiyle kabul ederek, ödeme emrini iptal eden İzmir 3. Vergi Mahkemesinin, Danıştay Dokuzuncu Dairesinin K:1993/24 sayılı bozma kararına, ilk kararındaki hukuksal nedenlerle uymayarak verdiği direnme kararı temyiz edilmiştir.

2982 sayılı Yasadan yararlanılarak 7.6.1991 gününde satın alınan 9979 Ada, 1 Parsel sayılı taşınmazın, imar planında sosyal tesis alanına isabet ettiği ve konut yapılamayacağını saptayan Vergi Dairesi Müdürlüğünce, tapu harcı için öngörülen bağışıklıktan bu nedenle yararlanılamayacağı sonucuna varılarak Kooperatif adına ikmalen tapu harcı salınmış ve kaçakçılık cezası kesilmiştir.

Salınan harç ve kesilen cezaya ilişkin ihbarnameler memur aracılığıyla kooperatifin işyerinde "yetkili" açıklaması da yazılarak 1.6.1991 gününde yapılan genel kurul toplantısı ile bu görevinden ayrılan yönetim kurulu başkanı ... imzasına 1.7.1991 gününde bırakılmıştır.

İhbarnameleri 1.7.1991 gününde alan adı geçen, 5.9.1991 gününde Vergi Dairesi Müdürlüğüne verdiği dilekçesinde "ihbarnameleri muhatabına ulaştıramadığı" açıklamasına yer vererek geri vermiş, Vergi Dairesi Müdürlüğü ise aynı gün dava konusu ödeme emrini düzenleyerek tebliğe çıkarmıştır.

Uyuşmazlık, tapu harcı ve kaçakçılık cezasına ilişkin ihbarnamelerin yasal usule uygun duyurulup duyurulmadığı noktasında toplanmaktadır.

Vergi Usul Kanunu'nun "Tebliğler" başlıklı Beşinci Kısım hükümleri arasında yer alan 94 üncü maddesinin ikinci fıkrasında, tüzel kişilere yapılacak tebliğin, bunların başkan, müdür veya yasal temsilcilerine, birden fazla müdür veya temsilcisi bulunanlarda ise bunlardan birine yapılması kurala bağlanmıştır. Aynı maddenin üçüncü fıkrasında ise kendisine tebliğ yapılacak kimselerin tebligat sırasında ikametgah adresinde bulunmamaları hali düzenlenmiştir. Kurala göre bu gibi durumlarda tebligatın, ikametgah adresinde bulunanlardan veya memur ya da müstahdemlerinden birine yapılması gerekmektedir. Ancak, bu kurala göre kendisine tebliğ evrakı bırakılacakların görünüşleri itibarıyla reşit olmaları ve açıkca görülebilecek şekilde ehliyetsiz olmamaları aranmaktadır.

İhbarnamelerin duyurulduğu 1.7.1991 gününde yönetim kurulu başkanı olmadığı anlaşılan ...'nın, kooperatife ait adreste bulunduğu, tebliğ evrakının kendisine alındı üzerine "yetkili" açıklaması da yazılarak bırakıldığı tartışmasızdır.

Kooperatife yapılacak tebliği almaya yetkili olanlardan hiçbirinin o sırada bulunmadığı anlaşıldığında tebliğ evrakının, o yerde bulunanlardan birine de bırakılabileceğine ilişkin yasal düzenleme karşısında, ihbarnamelerin duyurulmasında yasal usule aykırılık bulunmamaktadır.

Bu nedenlerle İzmir 3. Vergi Mahkemesinin 11.3.1993 günlü ve E:1993/278, K:1993/250 sayılı direnme kararının bozulmasına, diğer iddialar incelenerek verilecek kararda karşılanacağından yargılama giderleri konusunda hüküm kurulmasına gerek bulunmadığına, 1.4.1994 gününde oybirliği ile karar verildi.