Danıştay Dördüncü Daire

Re'sen matrah takdirim gerektiren usulsüzlük, noksansızlık ve karışıklığa ilişkin sebepler açıkça ortaya konulmadan vergi matrahının re'sen takdiri yoluna gidilemez. İstemin Özeti: Mandıracılık yapan kollektif şirketin 1986 yılı defter ve belgelerinin incelenmesi sonucu bir kısım hasılatım beyan dışı bıraktığı yolundaki rapor uyarınca şirket ortağı olan davacı adına hissesi oranında re'sen gelir vergisi alınmıştır. Vergi Mahkemesi, kararıyla, davacının ara kararı ile getirtilen imalat defteri ve müstahsil fişlerinin incelenmesinden, imalat defterlerinin usulüne uygun olarak tutulmadığı, dolayısıyla re'sen takdir sebebinin oluştuğu sonucuna varıldığı, ancak kayıtlardan şirket ürünlerinden olan kremanın sadece yoğurt imalinde kullanılan sütten değil, peynir imalinde kullanılan sütten de imal edildiğinin anlaşıldığı, faturasız satış olmadığı gibi kayıt dışı bırakılan hasılat da bulunmadığı gerekçesiyle salınan vergiyi kaldırmıştır. Davalı idare, inceleme raporuna dayalı tarhiyatın yasaya uygun olduğunu ileri sürmekte ve kararın bozulmasını istemektedir. Karar: 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 30. maddesinde re'sen vergi tarhı, 'vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitinde imkan bulunmayan hallerde takdir edilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır' denmek suretiyle tanımlanmış, aynı maddenin 4. bendinde de vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitinin mümkün olmadığının kabul edileceği hallerden bîri olarak 'defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikaların, vergi matrahının doğru ve kesin olarak tespitine imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih bulunmaması' hali gösterilmiştir. Bu hükümler, öncelikle defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikaların incelenmesin!, bu kayıt ve vesikalarda vergi matrahının doğru ve kesin olarak tespitin! engelleyen noksanlık, usulsüzlük ve karışıklıklar bulunuyorsa bunların açıkça ortaya konulması gerektiğini öngörmekte olup, bu inceleme ve tespit yapılmadan, yani re'sen matrah takdirin! gerektiren sebep açıkça ortaya konulmadan vergi matrahının re'sen takdiri yoluna gidilemeyeceği açıktır. Olayda ise, bu inceleme ve tespit yapılmaksızın inceleme elemanı tarafından iç'etmenir: 'Jnraş konusu ele alınarak giriş çıkış, vakum oranı gibi değerler yönünden randıman hesaplanmış, bulunan miktarın beyana göre farklı olması üzerine defter ve belgelerin ihticaca salih olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu durumda, yukarıda anılan kanun hükmünde öngörülen şartların varlığı kesin ve açık olarak ortaya konulmaksızın yapılan tarhiyatta isabet görülmemiştir. Bu nedenle temyiz isteminin reddine karar verildi.