|
|
Dairesi
Satış bedelinin emsal bedele nazaran düşüklüğünün mükellefçe açıklanamamış olması hususu, emsal bedelin, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespitine engel değildir. Bu açıklama yargı mercilerinde her zaman yapılabilir.
|
|
|
Karar No
1993/741
|
|
|
Esas No
1992/2960
|
|
|
Karar Tarihi
23-02-1993
|
|
|
Danıştay Dokuzuncu Daire
Satış bedelinin emsal bedele nazaran düşüklüğünün mükellefçe açıklanamamış olması hususu, emsal bedelin, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespitine engel değildir. Bu açıklama yargı mercilerinde her zaman yapılabilir. istem, ticari faaliyette kullanılan kamyonunun satılması nedeniyle beyan edilen değerin Vergi Dairesince düşük bulunması üzerine Takdir Komisyonu’nca takdir edilen matraha göre yükümlü adına tarhedilen katma değer vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı kabul eden mahkeme kararının bozulmasına ilişkin bulunmaktadır. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 27. maddesinin 1. fıkrasında, bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler elması halinde matrahın, işlemin mahiyetine göre emsal ücreti olduğu, 2. fıkrasında, bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde de, matrah olarak emsal bedeli veya emsal ücretin esas alınacağı, 3. fıkrasında da emsal bedeli ve emsal ücretin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit olunacağı hükme bağlanmıştır. Bu madde hükmünün gerekçesinde, ’matrahı teşkil eden bedelin bulunmaması veya bilinmemesi halleri ile paradan başka şeyler olması durumlarında, matrahın tayin edilmesinin gerektiği, öte yandan mükelleflerin belli bir takım kişilere yaptıkları teslim ve hizmetler dolayısıyla düşük bedel göstererek muvazaalı yollarla, matrahı, dolayısıyla vergi miktarım azaltmaya yönelik davranışlarım da önlemenin zorunlu bulunduğu, işte bu düşüncelerle düzenlenen bu maddede matrahın bulunmadığı, bilinmediği, doğru olarak tespit edilemediği veya bedelin paradan başka şeyler olduğu durumlar ile bedelin emsal bedeline göre açıkça düşük bulunduğu hallerde emsal bedel veya ücretinin matraha esas alınacağının hükme bağlandığı, buradaki emsal bedel veya ücretin ise Vergi Usul Kanunu’nda belli edilen emsal bedeli veya ücreti olduğu’ açıklanmış olup, gerekçede emsal bedel uygulanmasından önce yükümlüden düşüklüğün izahının istenilmesi, açıklanmanın haklı bir sebebe dayanmaması halinde takdire gidileceği hususunda da bir açıklık getirilmediği görülmüştür, ı Bu durumda, madde hükmündeki ’düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı’ yolundaki ibarenin, emsal bedelin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre saptanmasına engel teşkil etmeyeceğinin kabulü zorunlu bulunmaktadır. Kaldı ki, yükümlülere gerek idare, gerekse olayın ihtilaflı hale gelmesi durumunda yargı mercileri karşısında düşüklüğün izahım yapma hakkı her zaman için tanınmıştır. Diğer taraftan, Vergi Usul Kanunu’nun Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti başlıklı 267. maddesinde emsal bedel, gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsalina nazaran haiz olacağı değer olarak tanımlanmış, takdir esasında da Takdir Komisyonu’nca maliyet bedeli ve piyasa kıymetleri araştırılmak ve kullanılmış eşya için ayrıca yıpranma dereceleri nazara alınmak suretiyle takdir yapılacağı, takdir edilen bedellere mükelleflerin Vergi Mahkemesi’nde dava açma hakkının mahfuz olacağı belirtilmiştir. Olayda satışı yapılan vasıtanın beyan edilen değerinin düşük olmasının mükellefçe haklı bir sebeple açıklanmadığı ve bu değerin idarece düşük bulunması üzerine dosyanın takdire sevk edildiği, Takdir Komisyonu’nca matrah takdir edilmesi sonucunda takdir edilen matrah üzerinden idarece yükümlü adına cezalı tarhjyat yapıldığı anlaşılmıştır. Yukarıdaki açıklamalar karşısında Vergi Mahkemesince ihtilaf konusu vasıtanın tüm özellikleri dikkate alınmak suretiyle, satış tarihi itibariyle emsal bedel tespiti için bilirkişi incelemesi yaptırılması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına oyçokluğuyla karar verildi.
|
|